Γράφει ο Δημήτρης Βορίδης*
Η υπομονή, αντοχή και ανοχή των πολιτών της Ξάνθης, σχετικά με αυτό που ονομάζεται «συνένωση πλατειών» έφτασε στο αποκορύφωμα. Πρέπει τώρα να ειπωθούν μερικά πράγματα, γιατί τώρα μπορούν ίσως και να διορθωθούν.
Κατ αρχήν, προσωπικά είμαι σύμφωνος με τις ενοποιήσεις πλατειών και εν γένει αστικών κοινόχρηστων χώρων και την απόδοση τους στην ελεύθερη κυκλοφορία των πεζών, αν και κατ’ ουσία στην περίπτωση της Ξάνθης δεν πρόκειται για δύο πλατείες, αλλά για μία πλατεία και έναν χώρο πρασίνου- πάρκο, το οποίο επιτελούσε άλλο σκοπό όταν δωρίθηκε κάποτε στον Δήμο Ξάνθης και ως χώρος πρασίνου και αναπνοής έπρεπε να παραμείνει, δίνοντας ανάσες ανάπαυσης στον αστικό πυκνοδομημένο ιστό, πολλώ δε μάλλον τώρα που τα ισόγεια κτίσματα με αυλές έχουν αντικατασταθεί από πολυώροφες οικοδομές με ελάχιστο ακάλυπτο χώρο και εκείνον στρωμένο με μπετόν.
Έκτοτε, από τη δωρεά του πάρκου στο Δήμο Ξάνθης και έπειτα, άρχισε η οικοπεδοποίηση του. Δημόσια κτίρια φύτρωσαν παντού. Το μπετόν άρχισε να εισβάλλει σιγά- σιγά, δρόμοι, πέτρινα παρτέρια, άσφαλτος, πλακοστρώσεις. Υπόγεια γκαράζ με την εκ προτέρων υπόσχεση ότι άνωθεν θα δημιουργείτο πράσινο όπως αυτό που κατέστρεφαν. Αντιθέτως, στην τελευταία περίπτωση, ακόμα και κτίσματα δημοτικά ανηγέρθησαν (άραγε με Πολεοδομική άδεια;) πολλών τετραγωνικών μέτρων.
Βέβαια, κτίσματα έγιναν και σε άλλες πλατείες (μερικά ξύλινα), αλλά αυτό τι σημαίνει; Ότι είναι πολιτική της Δημοτικής Αρχής να αντικαταστήσει το πράσινο και τους δημόσιους χώρους με κτίσματα που εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των πεζών, την αναπνοή και το οπτικό τους πεδίο;
Με το στρίμωγμα των χώρων και την έξωση των πολιτών από τους δημόσιους χώρους, έγινε υποχρεωτική πλέον και αναγκαία η πεζοδρόμηση των κοινόχρηστων χώρων, που αρχικά προορίζονταν για τα αυτοκίνητα. Πεζοδρομήσεις λοιπόν ναι, αλλά όχι υπό το καθεστώς της ανάγκης, όχι γιατί για κάποιο λόγο οι εργολάβοι πρέπει να έχουν οπωσδήποτε κάτι να κατασκευάζουν και η Δημοτική Αρχή κάτι να αναθέτει…
«Διαβάζοντας» λοιπόν αυτή(!) τη δημοτική αρχή από τα πεπραγμένα της, αλλά και τις προηγούμενες Αρχές έως πίσω στο 1974, μπορούμε πλέον με βεβαιότητα να πούμε ότι έχουν κλειστοφοβικά οράματα, δημιουργούν πολεοδομικό ιστό στα πρότυπα της Παλιάς Ξάνθης ή των νησιών, που φοβόντουσαν τους πειρατές, επομένως φοβούνται ενδόμυχα για την εξουσία τους και κτίζουν «κάστρα»;
Εξουσία που εκφράζεται και συντηρείται επακριβώς και μόνον από το γεγονός ότι διαχειρίζονται χρήματα. Διαχειρίζονται δημόσιο και δημοτικό πλούτο. Στα απλά μαθήματα οικονομίας ο προορισμός αυτού του πλούτου καταδεικνύει και το όραμα της ηγεσίας του καθώς και την προοπτική που έχει μια κοινωνία. Ο προορισμός των χρημάτων είναι θέμα πολιτικό και στην προκείμενη περίπτωση την πολιτική την ασκούν ο κος Στυλιανίδης και επαγγελματίες δημοτικοί σύμβουλοί του.
Αυτή η Δημοτική αρχή, αποδεικνύει καθημερινά, ότι δεν μπορεί πλέον να ηγείται μιας ανατροπής των λαθών και της κλειστοφοβικής κακοδιαχείρισης του ιδίου της του παρελθόντος. Δεν αρκεί και δεν μας καλύπτει πλέον η «πιπίλα» ότι κάποιοι είναι «καλά» παιδιά, απλώς και μόνον επειδή οι κακοί είναι στην.. φυλακή(;)!
Για την «συνένωση των πλατειών», έχω επιπλέον να επισημάνω τα εξής:
1) Δεν θα αναφερθώ στην επιλογή των υλικών της επίστρωσης, που είναι αντικείμενο άλλης συζήτησης, αλλά μονάχα στην ποιότητα της τοποθέτησης των κυβόλιθων από γκρι γρανίτη, κυρίως στο ανατολικό τμήμα της πλατείας, τοποθέτηση άτεχνη και επικίνδυνη για την αρτιμέλεια των δημοτών. Συνάδει μεν με τις επιστρώσεις των δρόμων της παλιά πόλης και εν γένει με την ιστορική φυσιογνωμία της πόλης, αλλά η λανθασμένη επιλογή τοποθέτησής τους με αρμούς άνω του δύο (2) εκατοστών καθώς και η ελλιπής αρμολόγηση δημιουργούν προβλήματα στο βάδισμα των πεζών, κίνδυνο ατυχημάτων κλπ. Σας μεταφέρω και την αγανάκτηση πολλών πολιτών, αλλά και συγγενικού μου προσώπου, το οποίο κινδύνεψε με κατάγματα. Καθόλου δεν ενδιαφέρεται αν «της νέας πλατείας θα δεσπόζει το νέο σας Δημαρχιακό μέγαρο».
Κάποτε σας ρώτησα, κε Δήμαρχε, για την κακοτεχνία των παβέ της οδού Ανθ/στού Γεωργίου Μιλτιάδη και νέος τότε δήμαρχος- συναντηθήκαμε καθώς επιθεωρούσατε το έργο- μου απαντήσατε ότι «πέσαμε σε κακό εργολάβο και δεν θα παραλάβουμε το έργο αν δεν διορθώσει τις κακοτεχνίες». Οι κακοτεχνίες εκείνες ακόμη υπάρχουν και μας λοιδορούν. Τώρα θα είχατε το πολιτικό ανάστημα να πείτε το ίδιο για τους εργολάβους του έργου της συνένωσης των πλατειών, θα παρέμβετε; ή θα καλυφθείτε πίσω από την φράση «το έργο ανήκει στον εργολάβο»;…Που κόβει και καταστρέφει ασταμάτητα τα δέντρα και μάλιστα χωρίς οικοδομική άδεια
2) Οι κατασκευές επί της κεντρικής πλατείας είναι υπερβολικά πολλές. Ίσως οι επιληφθέντες αρχιτέκτονες ήθελαν να δημιουργήσουν ένα αστικό δάσος από υποστυλώματα μπετόν, in memoria (εις μνήμην) του αληθινού δάσους που εξοβελίζετε από τη ζωή μας. Άραγε στην αρχική μελέτη του έργου, βάσει της οποίας έγινε η δημοπράτηση, προβλέπονταν αρχιτεκτονικά η συνύπαρξη τόσων ανόμοιων ως προς το περίγραμμα (τομή) υποστυλωμάτων και τοιχίων; Υπερισχύει η άποψη των αρχιτεκτόνων ή των πολιτικών μηχανικών (ή εργολάβων;). Η δε πληθώρα των κατασκευών τείνει να αναιρέσει εντελώς την έννοια της «πλατείας» (=πλάτωμα, άνοιγμα) και να την μετατρέψει στο τέλος από πλατεία σε πολεοδομημένο περιβάλλον.
3) Σε έναν τέτοιο χώρο πολλών στρεμμάτων ενώ υπάρχει ευχέρεια ευρύχωρου σχεδιασμού και υλοποίησης των κατασκευών, παρατηρούνται περάσματα «μίζερα» και στενά, ανάμεσα σε κράσπεδα και χαμηλά σενάζια παρτεριών ή υποστυλώματα, ακόμη στενότερα μετά και την τοποθέτηση των μεταλλικών πακτωμένων σωλήνων (εν είδει περίφραξης), ώστε οι διερχόμενοι πεζοί καθώς διασταυρώνονται στη «φούρια» της καθημερινότητας να αναγκαστούν να κατέβουν στο οδόστρωμα κινδυνεύοντας από διερχόμενα αυτοκίνητα. Σ’ αυτήν την περίπτωση τα περάσματα (όπως γύρω από τον πλάτανο παράλληλα με την καμπύλη του δρόμου ή στο ΒΑ σημείο της νέας πλατείας) έπρεπε να είναι, κατά την γνώμη μου (αλλά και κατά Νeufert), το λιγότερο 240 εκατοστά, με την σκέψη και στους διερχόμενους με ανοικτές ομπρέλες πολίτες.
4) Στα σχέδια που εγκρίθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο υπήρχε και η διαμόρφωση ενός υπαίθριου θεάτρου (συνηθίζεται σε πλατείες ιδίως όταν υπάρχουν υψομετρικές διαφορές) στην ανατολική πλευρά του Ιερού Ναού της του Θεού Σοφίας.
Μην έχοντας μελετήσει επαρκώς τα αρχικά σχέδια, βρίσκομαι προ εκπλήξεως σήμερα βλέποντας αντί του υπαιθρίου θεάτρου να κατασκευάζετε το κάστρο της Μονεμβασιάς. Εκατοντάδες κυβικά μέτρα μπετόν (ως να δόθηκε ο χώρος αντιπαροχή) υψώνονται ως οπτικός φράκτης και ως ογκώδες αντικείμενο σε χώρο που θέλει να είναι πλατεία με απόφαση «συνένωσης χώρων» και όχι ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ χώρων.
Στο δυτικό τμήμα του θεάτρου, όπισθεν των καθημένων, υψώνονται σήμερα υποστυλώματα, τοιχία (σίγουρα πολλοί πεζοί θα νοιώσουν την ανάγκη να κάνουν στα κρυφά «πιπί» τους) και δοκοί, κατάλληλα για 7ώροφη οικοδομή και ύψους άνω των τεσσάρων (4) μέτρων. Θα γίνει τελικά στεγασμένο; Τι υποβαστάζουν τα γιγάντια υποστυλώματα; Τι περιφρουρούν; Την επίθεση ταύρων; Έγινε αναθεώρηση των αρχικών σχεδίων και δεν το πήραμε είδηση; Εσείς το είδατε από κοντά, κε Στυλιανίδη; Αν όχι, κατηφορίστε λοιπόν την οδό Μιχαήλ Βόγδου και νιώστε και αισθανθείτε αυτό που αντιλαμβάνομαι και νιώθω και εγώ και χιλιάδες πολίτες της πόλης: με την κατασκευή αυτή ΔΕΝ ενοποιείτε! ΔΙΑΧΩΡΙΖΕΤΕ! ΠΟΛΕΟΔΟΜΕΊΤΕ! Στενεύετε την Μ. Βόγδου. Υψώνετε τριγύρω μας «μεγάλα και υψηλά τείχη». Σας καλώ να κατεδαφίσετε άμεσα τα υποστυλώματα του «υπαιθρίου αμφιθεάτρου», τα οποία και αισθητικά διαχωρίζουν, προσβάλλουν την αρχιτεκτονική του βυζαντινού παρακείμενου ναού και γεμίζουν το χώρο με υπερβολικό «βάρος»!
Αναρωτιέται κανείς αν τέτοια κατασκευή έπρεπε να τύχει υποχρεωτικά και της έκδοσης οικοδομικής άδειας και οπωσδήποτε της γνωμοδότησης της ΕΠΑΕ ή του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, θεσμούς τους οποίους ή εσείς ή ο εργολάβος ή οι μελετητές ή οι αναθεωρητές του αρχικού σχεδιασμού έχουν απαξιώσει.
Εκτός τούτου, θεωρώ ότι και το τρίγωνο που δημιουργείται από το αμφιθέατρο, τον άξονα προς τη Νομαρχία και τον άξονα ΟΤΕ- Δημοτική αγορά δεν έχει ελεγχθεί επαρκώς αρχιτεκτονικά. Υψηλά τοιχία, αποκλεισμός διέλευσης, που μαζί με τον όγκο του αμφιθεάτρου και τοποθετημένα στο στενότερο τμήμα της συνένωσης, πλησίον του άξονα «γωνία πρώην τράπεζας της Ελλάδος- Καλλιρρόη» αποκλείουν ακόμη περισσότερο και περιθωριοποιούν το πάρκο εμπρός από την Νομαρχία, θέμα που σύσσωμη η αντιπολίτευση σας επισήμανε πολύ εγκαίρως.
5) Η συμβολή και συμμετοχή του Δήμου στο όλο έργο είναι ανύπαρκτη. Για ένα τόσο μεγάλο έργο δεν θα έπρεπε ο εργολάβος να αφεθεί ανέλεγκτος αλλά και αβοήθητος. Θα έπρεπε να έχει την αμέριστη συμπαράσταση των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, όπως και της Δημοτικής Αστυνομίας για τη διευθέτηση του κυκλοφοριακού κυρίως σε ώρες αιχμής. Θα έπρεπε να αλλάξουν τις πινακίδες που ενημερώνουν τους οδηγούς των οχημάτων, όπως στην αρχή της οδού Βενιζέλου. Αν τις ακολουθήσει κανείς, θα χαθεί! Πού να γνωρίζει ο κάθε επισκέπτης ότι εσείς αλλάζετε τα πάντα. Περισσότερος σεβασμός προς τους επισκέπτες της πόλης θα βοηθούσε και τον τουρισμό.
Το κυριότερο όμως ανεπίτρεπτο σφάλμα, όσον αφορά τη σήμανση, είναι όχι η μη αλλαγή των παλιών αλλά η τοποθέτηση των νέων ασχέτων, όπως οι ενδείξεις για διάβαση πεζών μπροστά από φωτεινούς σηματοδότες (που σημειωτικά από μόνοι τους σημαίνουν διάβαση- αλλιώς γιατί να σταματούν τα αυτοκίνητα, για να μην κάψουν ψυγείο;) στο ύψος της «Καλλιρρόης» και του «Fresco», που αφενός καλύπτουν οπτικά τους φωτεινούς σηματοδότες με αποτέλεσμα την πιθανή με καθυστέρηση αντίδραση των εποχούμενων (κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων), αφετέρου γεμίζουν την πλατεία με επιπλέον μεταλλικές κολώνες (θα μπορούσαν να τοποθετηθούν κάτω από τους φωτεινούς σηματοδότες και σε ύψος που να μην χτυπούν τα κεφάλια τους οι πεζοί).
Υπάρχουν βέβαια και οι τοποθετήσεις των μεταλλικών υποστυλωμάτων των φωτεινών σηματοδοτών ακριβώς στη μέση των κεκλιμένων επιπέδων (για ΑΜΕΑ) στη συνέχεια των διαγραμμίσεων για πεζούς, όπως π.χ. έναντι της Alpha Bank και έναντι του υποθηκοφυλακείου. Εδώ υπάρχει πρόβλημα κυρίως για τους τυφλούς, που καθώς ανιχνεύουν το δρόμο με το μπαστούνι τους ψάχνοντας το αυλάκι της κίτρινης λωρίδας από πλακάκι, κινδυνεύουν να συγκρουστούν με τον μεταλλικό στύλο (και μη μου πείτε ότι στην Ξάνθη δεν έχουμε τυφλούς..!). Εικόνες που θα θυμίζουν κωμωδίες Γούντι Άλεν. Εκεί μας έχετε καταντήσει, κύριε Δήμαρχε.
6) Ο χρόνος που προβλέπεται για την ολοκλήρωση του έργου αυτού (2 έτη) είναι υπερβολικός. Γενικά έργα σε κέντρα πόλεων που εμπλέκουν πολλούς και δημιουργούν προβλήματα όχι μόνο στους περίοικους (ιδίως στους καταστηματάρχες) αλλά και σε όλους τους δημότες και τους επισκέπτες της πόλης, πρέπει να ολοκληρώνονται το συντομότερο δυνατόν. Είναι ολοφάνερο ότι φιλοδοξία του εντιμότατου κου Δημάρχου είναι να εγκαινιάσει και να διασχίσει την ολοκαίνουργια πλατεία και να οδεύσει προς τον μαρμάρινο Δημαρχείο του το καλοκαίρι του 2010, δηλαδή λίγο πριν τις επόμενες δημοτικές εκλογές, μπροστά σε ένα πλήθος δημοτών που ενδεχομένως θα ζητωκραυγάζουν αν όχι από θαυμασμό, τουλάχιστον από ανακούφιση που η μέγιστη και πολυετής ταλαιπωρία που υπέστησαν έλαβε τέλος. Προσδοκεί δε και την υπερψήφιση του ιδίου ή της παράταξής του. Ευτυχώς αυτοί οι προσωπικοί και μύχιοι πόθοι του κου Δημάρχου ουδόλως απηχούν την αντίληψη και τις προσδοκίες του μέσου συμπολίτη μας.
Βέβαια με πέντε εργάτες σε 8ωρη εργασία πώς να μην κάνει χρόνια να τελειώσει το έργο της συνένωσης! Λαμβάνω λοιπόν την τιμή να σας πληροφορήσω ότι στις περιπτώσεις που τα δημοτικά έργα αναστατώνουν τη ζωή των πολιτών, ο Δήμαρχος, συνήθως, φροντίζει, αν πράγματι ασκεί εξουσία και δεν την έχει εναποθέσει στα χέρια φεουδαρχών, αν πραγματικός σκοπός του είναι η ευημερία των πολιτών, να τα ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατόν. Αμφιβάλλω πολύ όμως (εκ των πεπραγμένων) ότι ο στόχος του δικού μας Δημάρχου είναι αυτός. Η πλατεία Σταθμού στη Βέρνη της Ελβετίας άρχισε και τελείωσε μέσα σε 6 μήνες. Καλά διαβάσατε! Σε έξι (6) μήνες! Το έργο ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2007 και τελείωσε μέσα στον Ιανουάριο του 2008. Και με όλες τις προφυλάξεις για ατυχήματα και με κάθε πρόβλεψη προσωρινής εξυπηρέτησης των πολιτών και μάλιστα η έκταση του έργου εκεί ήταν …. τριπλάσια σε μέγεθος. Στη Βέρνη πήγατε, κε Δήμαρχε; Αν όχι, μπορείτε και από το διαδίκτυο. Και σε άλλες όμως πόλεις δουλεύουν 3 βάρδιες προκειμένου να μην καθυστερούν τα έργα και να μην αναστατώνουν το σύμπαν με τα χρόνια. Αλλά φαίνεται ότι εκεί σέβονται τον πολίτη, πράγμα που η σημερινή δημοτική αρχή δεν αισθάνεται την ανάγκη να κάνει, δεδομένου ότι εξασφαλίζει την επανεκλογή της με άλλους τρόπους, μηχανισμούς και ομηρίες των συνδημοτών μας.
7) Τοποθετήθηκαν μεταλλικά κολωνάκια τριγύρω από την πλατεία, πακτωμένα, εν είδει περίφραξης. Πώς θα εισέρχονται ασθενοφόρα, πυροσβεστικά και οχήματα καθαριότητας;
8) Να πω και για την ράμπα στην πρόσοψη της πρώην τράπεζας της Ελλάδος: στενή και μίζερη ! ο σχεδιασμός της μαρτυράει και απεικονίζει επακριβώς το όραμα της νύν Δημοτικής Αρχής για την Ξάνθη μας.
Αυτή η Δημοτική Αρχή ολοκληρώνει τη θητεία της στις 14-11-2010. Δεν τους χρωστάμε. Δεν έχουν κάτι άλλο να δώσουν στην Ξάνθη. Αρκετά μας πήραν. Αρκετά «προσέφεραν».
* Αρχιτέκτων Μηχανικός
«Πολίτης για την Αλλαγή»
