75 έτη από τον θάνατό του
Αθανάσιος Τσακνάκης
Καθηγητής Ξένων Γλωσσών – Συγγραφέας
Γεννημένος στην Λισαβώνα, στις 13 Ιουνίου 1888, ο Πορτογάλος ποιητής και συγγραφέας Fernando António Nogueira de Seabra Pessoa εντάσσεται στους σημαντικότερους λογοτέχνες τού 20ού αιώνα. Το έργο του, άλλοτε διάσπαρτο σε περιοδικά, εφημερίδες και ευκαιριακές εκδόσεις, άλλοτε συγκεντρωμένο σε συλλογές υπό διάφορα ψευδώνυμα (Alvaro de Campos, Ricardo Reis, Alberto Caeiro κ.ά.), χαρακτηρίζεται από την πρωτοποριακή σκέψη, την μυστικιστική εικονοπλασία και τον δυσεξιχνίαστο στοχασμό, στοιχεία που αντικατοπτρίζουν επαρκώς την περίπλοκη προσωπικότητα και ιδιοσυγκρασία τού δημιουργού του. Φιλελεύθερος μέσα στον συντηρητισμό του, δημοκρατικά μοναρχικός, χριστιανός αντίθετος σε κάθε είδος οργανωμένης εκκλησίας, αντί -κομμουνιστής και αντί -σοσιαλιστής μυημένος στον Τεκτονισμό, οπαδός ενός ανθρωπιστικού και πνευματικού εθνικισμού που συνοψίζεται στο ρητό «Τα πάντα γιά την Ανθρωπότητα, τίποτε ενάντια στο Έθνος», ο Fernando Pessoa μάς κληροδότησε έναν μεγάλο σε όγκο και υψηλό σε ποιότητα λογοτεχνικό θησαυρό, συνταγμένο στην πορτογαλική, την αγγλική και την γαλλική γλώσσα, τις οποίες κατείχε σε άριστο επίπεδο. Ως επάγγελμά του, ωστόσο, δεν θεωρούσε την συγγραφή ή την ποίηση, αλλά την δημοσιογραφία, ενώ για κάποιο χρονικό διάστημα εργάστηκε και ως εκδότης, ιδρύοντας τον εκδοτικό οίκο «Olisipo», τού οποίου η επωνυμία, αρχαία ονομασία τής Λισαβώνας, παρέπεμπε επίτηδες στον ιδρυτή τής πόλης, τον ομηρικό Οδυσσέα. Ο ταραγμένος βίος του υπήρξε γεμάτος από μεταναστεύσεις, προσωπικές συγκινήσεις, οικογενειακές περιπέτειες, εκπλήξεις, ασθένειες και πολλά απρόοπτα. Όλα αυτά τού δίδαξαν, κατά δική του ομολογία, «να διατηρεί πάντοτε στην μνήμη του τον μάρτυρα Ζακ ντε Μολέ, Μεγάλο Διδάσκαλο των Ναϊτών, και να μάχεται οπουδήποτε τους τρεις δολοφόνους του: την Άγνοια, την Μισαλλοδοξία και την Τυραννία». Η ζωή του τελείωσε στην Λισαβόνα, στις 30 Νοεμβρίου 1935.
Περνά εμπρός από τον ήλιο μια νεφέλη
Περνά εμπρός από τον ήλιο μια νεφέλη,
περνά μια θλίψη εμπρός απ’ όποιον βλέπει.
Είναι η ψυχή σαν ένα ηλιοτρόπιο:
στ’ απόμακρα τον εαυτό της τρέπει.
Προσπέρασε το σύννεφο. Επέστρεψε ο ήλιος.
Τράπηκε προς τον ήλιο η χαρά.
Κρυφή τής επανάστασης σημαία,
ποια μαύρη ώρα σ’ έκρυψα βαθιά;
Ο έρωτας κατέχει την ουσία
Ο έρωτας κατέχει την ουσία
κ’ είναι απλό συμβάν η συνουσία,
παρόμοιο ή με διαφορές.
Ο άνθρωπος δεν είναι ένα ζώο,
είναι μια σάρκα που έχει ευφυΐα,
κι ας ασθενεί κι αυτή κάποιες φορές.
