ΑφιερώματαΚοινωνίαΤελευταία Νέα

Κατάληψη Ξάνθης τον Απρίλιο του 1941(Αρχείο Μανώλη Σ. Χούμα)

Του Μανώλη Σ. Χούμα

Χαράματα Κυριακής 6 Απριλίου και η ναζιστική Γερμανία, πριν εκπνεύσει το τρίωρο τελεσίγραφο παράδοσης, εισβάλλει στην Ελλάδα.

Εισβάλλει σύμφωνα με το σχέδιο Marita, για να ελέγξει όλη τη Βαλκανική, αλλά και να περισώσει το γόητρο του Άξονα, που διασύρθηκε απ’ το φιάσκο της Ιταλίας στα βουνά της Ηπείρου.

Και τη στιγμή που ο Μπενίτο Μουσσολίνι οδεύει με τους ένδοξους “κοκορόφτερους” και τους “Λύκους”, απ’ τα βουνά της Ηπείρου προς την …Αδριατική, σε πορεία αντίθετη απ’ την αρχική τους, επεμβαίνουν ξαφνικά οι Γερμανοί στα βόρεια σύνορά μας.

Όταν πολλά ευρωπαϊκά κράτη παραδόθηκαν στον Γερμανό ταχυδρόμο δικυκλιστή, που κόμιζε το τελεσίγραφο της παράδοσης, η μικρή σε μέγεθος Ελλάς αλλά μεγάλη στους αγώνες για την ελευθερία, βροντοφώναξε το ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ.

Ακούστηκε ένα δεύτερο ηρωικό ΟΧΙ, την φορά αυτή ενάντια στους νέους επίδοξους κατακτητές και οι Έλληνες ήρωες μαχητές, έγραψαν με το αίμα τους νέες σελίδες δόξας στα οχυρά των συνόρων.

Στην παγκόσμια κοινή γνώμη αναγνωρίστηκαν ως νικητές, αφού τόλμησαν να ορθώσουν το ανάστημά τους μέχρι την τελευταία σφαίρα, απέναντι στην ανίκητη μέχρι τότε γερμανική πολεμική λαίλαπα.

Ιστίμπεη, Κέλκαγια, Ρούπελ, Καράτας, Περιθώρι, Λίσσε, Εχίνος και Νυμφαία, είναι μερικά απ’ τα 21 οχυρά της Γραμμής Μεταξά (1936-1940), που έπεσαν ηρωικά μαχόμενα όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά, ύστερα από τριήμερο άνισο αγώνα.

Ένας αγώνας άνισος αριθμητικά, αφού το σύνολο σχεδόν του ελληνικού στρατού πολεμούσε με του Ιταλούς στα βουνά της Ηπείρου.

Το Οχυρό Εχίνος της Ξάνθης, το τρίτο σε μέγεθος οχυρό των συνόρων, δέχεται το τριήμερο ανηλεές σφυροκόπημα της αεροπορίας, των αρμάτων, του πυροβολικού και του πεζικού της γερμανικής 164ης Μεραρχίας του Στρατηγού Φόλτμαν.

Ο Διοικητής του Οχυρού Ταγματάρχης Πεζικού Χρήστος Δρακούσης και οι άνδρες του θ’ απαντήσουν με το αίμα τους, πως “τα οχυρά δεν παραδίνονται αλλά καταλαμβάνονται”.

Η κατάληψη κόστισε στους Γερμανούς 300 νεκρούς και 1000 τραυματίες περίπου.

Το επίγραμμα των Λακεδαιμονίων, “Ω ξένε, πες στους Έλληνες, ότι εδώ είμαστε θαμμένοι, πιστοί στο θέλημά τους”, διατρανώθηκε για μια ακόμη φορά απ’ τους λίγους ηρωικούς Έλληνες μαχητές των οχυρών.

Αθάνατοι!

Γερμανοί κατακτητές, στεφανώσατε με νέες δάφνες την ελληνική σημαία και γνωρίσατε την πολεμική των Ελλήνων αρετή!

Ο ίδιος ο Χίτλερ σε λόγο του στις 4 Μαΐου είπε: «Ο Έλληνας στρατιώτης ιδιαίτερα, από όλους τους αντιπάλους, πολέμησε με ύψιστο ηρωισμό και αυτοθυσία. Συνθηκολόγησε μόνο όταν η εξακολούθηση της αντίστασης δεν ήταν πλέον δυνατή και δε είχε κανένα λόγο».

Την Τρίτη 8 Απριλίου ο γερμανικός στρατός μπαίνει στη Ξάνθη κι έτσι αρχίζει η σκοτεινή περίοδος με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα, που θα κρατήσει μέχρι το Σεπτέμβριο του 1944.

Η σκοτεινή περίοδος δεν φέρνει μόνον την σφραγίδα των Γερμανών, αλλά κυρίως αυτήν των Βουλγάρων κατακτητών, που για μια ακόμη φορά θα επιδείξουν το ανθελληνικό τους μίσος.

Τρίτη 8 Απριλίου 1941 και η γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα με στρατιωτικά καμιόνια (συνήθως της Opel), φωτογραφίζεται στο χωματόδρομο της οδού Βασιλίσσης Σοφίας.
Δεξιά η συνοικία των Βυρσοδεψείων – Ταμπάχανα, στο χώρο της οποίας χτίστηκε το Πολυτεχνείο.
Στα παράθυρα διακρίνονται επικολλημένες χαρτοταινίες, για την αποφυγή ατυχημάτων σε περίπτωση βομβαρδισμού της πόλης.
Αριστερά και δίπλα στους Γερμανούς, ο μικρός λουστράκος στη καθημερινή του βιοπάλη.
Απέναντι το γραφικό Σαμακώβ και ψηλά το μοναστήρι της Παναγιάς της Αρχαγγελιώτισσας.
Διαστάσεις : 10.3 x 6.8 εκ.
Σκανάρισμα σε υψηλή ανάλυση 1200dpi.
Κατάσταση φωτογραφίας εξαιρετική.
Ο Διοικητής του Οχυρού Εχίνος, Ταγματάρχης Πεζικού Χρήστος Δρακούσης.
Οι ηρωικοί μαχητές του Οχυρού αγωνίστηκαν μέχρι, που σίγησαν τα πολυβόλα από έλλειψη πυρομαχικών.
Η φωτογραφία απ’ το διαδίκτυο.
Γράφει η ΒΡΑΔΥΝΗ στο πρωτοσέλιδό της, “Σήμερον την 6ην πρωινήν ήρχισαν εις την Θράκην αι εχθροπραξίαι των γερμανικών στρατευμάτων εναντίων της Χώρας μας… Όταν οι Γερμανοί του Χίτλερ είδαν ότι το φασιστικόν στιλέτο ήτο μάλλον ξύλινον, άρχιζαν να τροχίζουν την ιδικήν των δολοφονικήν μάχαιραν. Εδελέασαν την άπληστον και αχόρταστον – και αδιόρθωτον, παρά τα τόσα παθήματά της! – Βουλγαρίαν, υποσχόμενοι εις αυτήν τας ελληνικάς σάρκας… Το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου ισχύει πάντοτε – ισχύει κατά πάσης βίας…”
Εφημερίδα ΒΡΑΔΥΝΗ Αθήνα, Κυριακή 6 Απριλίου 1941 αρ.φ. 6528 σελ 1.
Αι ένοπλοι δυνάμεις της χώρας πολεμούν από χθες και τον δεύτερον επιδρομέα με τον ίδιον ηρωισμόν.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Θεσσαλονίκη, Δευτέρα 7 Απριλίου 1941 αρ.φ.11196 σελ 1.
Αριστερά οι δυο εγκληματικές φιγούρες του Άξονα, Χίτλερ και Μουσσολίνι, σε γελοιογραφία του Ε.Τερζόπουλου.
Ο ένας φεύγει κι ο άλλος έρχεται, σ’ αντάμωμα της συμφοράς!
ΒΡΑΔΥΝΗ Αθήνα, Δευτέρα 7 Απριλίου 1941 αρ.φ. 6529 σελ 1.
Δεξιά σκίτσο του Χίτλερ, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΦΩΣ της
Θεσσαλονίκης, Κυριακή 24 Ιουλίου 1932 αρ.φ. 7197 σελ3
Έλληνες γονατίσατε! Γονατίσατε προ του έργου των ημιθέων του Ιστίμπεϋ και της Κέλκαγιας, του Εχίνου και της Νυμφαίας!
ΕΣΤΙΑ Αθήνα, Τρίτη 8 Απριλίου 1941 αρ.φ.18144 σελ 1.
Ο στρατός μας μάχεται με αφάνταστον ανδρείαν.
Όμοιαι εις ισχύν, επιμονήν και άφθονα υλικά μέσα, εχθρικαί επιθέσεις εγένοντο κατά των οχυρών Εχίνος και Νυμφαία. Και εδώ κόλασις εχθρικού πυρός εναντίον των μικρών τμημάτων μας. Οι άνδρες μας όμως δεν επτοήθησαν. Εξετέλεσαν το προς την αιωνίαν Ελλάδα ιερόν καθήκον.
ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ Αθήνα, Τετάρτη 9 Απριλίου 1941 αρ.φ.549 σελ 1.
O οπισθότυπος της αρχικής φωτογραφίας.
Σύντομη ανάπαυλα του γερμανικού στρατού στη Ξάνθη.
Φωτογραφικό χαρτί Agfa Brovira.
Αποκτήθηκε από γερμανικό Οίκο Δημοπρασιών
Η φωτογραφία έχει ληφθεί την ίδια χρονική περίοδο μ’ αυτήν της Εικόνας 1 και γι’ αυτό βλέπουμε χαρτοταινίες στα τζάμια.
Είναι η οδός Παναγή Τσαλδάρη, πρώην Κομοτινής και παλιότερα Γκιουμουλτζίνας. Μόλις θα ‘ρθουν οι Βούλγαροι, οι δρόμοι θ’ αλλάξουν ονομασίες κι έτσι ο εικονιζόμενος θα μετονομαστεί σε Μπενίτο Μουσσολίνι, η Καραολή – πρώην Κωνσταντινουπόλεως σε Τσαρίτσας Ιωάννας, η 28ης Οκτωβρίου – πρώην Καβάλας σε Αδόλφου Χίτλερ, η Βενιζέλου σε Χέρμαν Γκαίριγκ, η Βασιλίσσης Σοφίας σε Πριγκίπισσας Μαρίας Λουΐζας, η Βασιλέως Κωνσταντίνου σε Πρίγκιππα Συμεών, η Κονίτσης σε Βίκτωρος Εμμανουήλ, η Γεωργίου Σταύρου σε Τσάρου Φερδινάνδου, στην Κεντρική Πλατεία θα δοθεί τ’ όνομα του Βούλγαρου Βασιλιά Βόριδος – Τσαρ Μπορίς ο Γ΄…
Η φωτογραφία αποκτήθηκε από γαλλικό Οίκο Δημοπρασιών.
Διαστάσεις 8.9 x 6.1 εκ.
Φωτογραφικό χαρτί Agfa Lupex και στον οπισθότυπο αναγράφεται η λέξη Xanthi.

Στη μνήμη των Ελλήνων ηρώων μαχητών των οχυρών, που ήταν αντάξιοι των προγόνων τους και φωτεινό παράδειγμα ανδρείας και φιλοπατρίας για τους επίγονους.
Απρίλιος 2021 ΜΣΧ

Σχετικά Άρθρα