Του Μανώλη Σ. Χούμα
Το Καβάκι και το Σαμακώβ είναι σε διαρκές αντάμωμα παραδοσιακής οικιστικής ομορφιάς και τα κρατάει αντικρυστά ο Κόσσινθος.
Ο Κόσσινθος, πηγή ζωής της Ξάνθης, έρχεται ψηλά απ’ την Ελληνοβουλγαρική μεθόριο και χύνεται στη Βιστονίδα, αφού ξεδιψάσει ανθρώπους και ζωντανά και ποτίσει αγρούς, χωράφια και μπαξέδες.
Παλιότερα δε γύριζε και τους γραφικούς υδρόμυλους, που τώρα έχουν εκλείψει.
Παρόλο που ο επιχρωματισμός, για τους φανατικούς και πιστούς εραστές της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, σημαίνει κακοποίηση της εικόνας, ταπεινά εκτιμώ πως τα επιλεγμένα χρώματα αναδεικνύουν, φωτίζουν και ζωντανεύουν την ομορφιά του τοπίου.
Ένα τοπίο που λίγο έχει αλλάξει στο διάβα του χρόνου, μιας και η Ξάνθη διατηρεί ένα μεγάλο τμήμα της κάτω από συνθήκες προστασίας παραδοσιακού οικισμού.
Η εικονιζόμενη απ’ οπλισμένο σκυρόδεμα γέφυρα της περιοχής είναι χρονικά, στον εικοστό αιώνα, η τρίτη στη σειρά και συνδέει τις δύο συνοικίες.
Πίσω της διακρίνεται το ανατολικό βάθρο, απομεινάρι της δεύτερης γέφυρας, που σήμερα αυτό είναι σχεδόν πακτωμένο στον αναλημματικό τοίχο της ανατολικής πλευράς της κοίτης του ποταμού.
Οι τρεις φωτογραφημένες γέφυρες της εικονιζόμενης περιοχής είναι κατά χρονική σειρά οι παρακάτω :
1η Γέφυρα ξύλινη πάνω σε λίθινα βάθρα.
Κατασκευάστηκε στην Οθωμανική περίοδο λίγο πριν το 1900 μάλλον, στο ύψος του Κάτω Κοινοτικού υδρόμυλου των Μυλαγωνίων του Καβακιού και χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1913.
2η Γέφυρα ξύλινη πάνω σε λίθινα βάθρα.
Κατασκευάστηκε το 1914, στην περίοδο ενσωμάτωσης της Ξάνθης στη Βουλγαρία και χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1953. Βρισκόταν 180μ περίπου νότια της 1ης και στο ύψος της εισόδου του Δημοτικού Κήπου.
3η Γέφυρα απ’ οπλισμένο σκυρόδεμα.
Είναι η σημερινή γέφυρα, που κατασκευάστηκε το 1950-53 και χαράκτηκε 20μ περίπου νότια της 2ης.
Στα επιστολικά δελτάρια εποχής 1, 2 και 3 φωτογραφίζονται οι τρεις αναφερόμενες γέφυρες.
Κατασκευάστηκε το χρονικό διάστημα 1950-53 απ’ τον Βασίλειο Τράταρο ΕΔΕ κι αυτό σημαίνει, πως η κατασκευή άρχισε επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Παρασκευαΐδη (πατέρας του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου) και περατώθηκε επί δημαρχίας Πυγμαλίωνα Χρηστίδη.
Το επιχρωματισμένο επιστολικό δελτάριο, σε φωτογραφικό χαρτί Leonar, είναι αγνώστου εκδότη κι έχει διαστάσεις 13.9 x 8.9 εκ.
Η φωτογράφιση έγινε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’50.
Κατασκευάστηκε με σχέδια Βουλγάρων και καταναγκαστική εργασία Ξανθιωτών το 1914 και λειτούργησε μέχρι το 1953.
Κατασκευάστηκε στην Οθωμανική περίοδο, κοντά στους Κοινοτικούς υδρόμυλους των Μυλαγωνίων του Καβακιού και λειτούργησε μέχρι το 1913.
Το 1913 ήταν η χρονιά που τα ορμητικά νερά του μανιασμένου, ύστερα από νεροποντή, Κόσσινθου την κατέστρεψαν.
