Ο Ελληνισμός της Μακεδονίας υπέστη εκατόμβη θυμάτων, τα οποία αποκαλύφτηκαν από τον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό
Γράφει ο Νίκος Φωτιάδης (*)
Η Ελλάδα συμμάχησε το 1912 με τα άλλα Χριστιανικά Βαλκανικά Κράτη με σκοπό την απελευθέρωση των αλύτρωτων ακόμη αδελφών της από τον Τουρκικό ζυγό. Οι Βούλγαροι, αφότου απέτυχαν να αλλοιώσουν την εθνολογική σύνθεση της Ελληνικότατης Μακεδονίας χάρη στην ηρωική εθελοθυσία των Μακεδόνων, αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού, κατά το Μακεδόνικο Αγώνα 1904- 1908, θεώρησαν ότι τους δινόταν η ευκαιρία να πραγματοποιήσουν τις παράλογες εδαφικές τους διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας.
Έτσι, ενώ από τη συμφωνία συμμαχίας προβλεπόταν ο Βουλγαρικός Στρατός να ενεργήσει στο σύνολό του προς την Ανατολική Θράκη και αν κρινόταν αναγκαίο να ενισχυθεί ακόμη και με μια Σερβική Στρατιά, η Βουλγαρία αμέσως με την κήρυξη του πολέμου, επεδίωξε να καταλάβει τη Θεσσαλονίκη, κατευθύνοντας προς αυτή μια πανίσχυρη Μεραρχία, όπως ενημέρωσε την Ελληνική Κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου ο Έλληνας από την Στενήμαχο Έφεδρος Υπίατρος του Βουλγαρικού Στρατού Φίλιππος Νίκογλου.
Εξαιτίας της στάσεως αυτής των Βουλγάρων, αλλά και των πληροφοριών που υπήρχαν, για επικείμενη επίθεση τους κατά της Ελλάδας και της Σερβίας, οι δύο χώρες υπέγραψαν στις 19 Μαΐου 1913 αμυντική συμμαχία με σκοπό την κοινή αντιμετώπιση της Βουλγαρικής απειλής.
Η Βουλγαρική επίθεση άρχισε αιφνιδιαστικά και χωρίς να προηγηθεί κήρυξη πολέμου στις 16 Ιουνίου 1913, ταυτόχρονα κατά των Ελληνικών δυνάμεων στην περιοχή της Νιγρίτας και του Παγγαίου όρους και των Σερβικών στις περιοχές της Γευγελής και του Ιστίπ. Η αντίδραση της Ελλάδας και της Σερβίας ήταν άμεση και αποφασιστική και ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος ήταν πλέον γεγονός.
Εν τω μεταξύ η Βουλγαρική δύναμη που διέμενε στη Θεσσαλονίκη ως «φιλοξενούμενη» αποτελούμενη από 1.250 άνδρες, κατόπιν μάχης αιχμαλωτίστηκε από τον Ελληνικό Στρατό. Ο πόλεμος αυτός χαρακτηρίζεται για την ταχύτητα διεξαγωγής του, αφού διάρκεσε μόνο ένα μήνα, τη σκληρότητα των μαχών του, με κορυφαία αυτή του Κιλκίς – Λαχανά (19-21 Ιούν.) και το μεγάλο εκατέρωθεν αριθμό απωλειών.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Έναντι των Ελλήνων, οι Βούλγαροι επέλεξαν ως αμυντική τοποθεσία την περιοχή του Κιλκίς – Λαχανά.
Οι Βούλγαροι καταλαμβάνοντας την περιοχή Κιλκίς – Λαχανά από τον Οκτώβριο του 1912 άρχισαν αμέσως να οχυρώνουν τα πλέον ισχυρά και κατάλληλα υψώματα με ορύγματα, πολυβολεία και άλλα αμυντικά έργα, με μέτωπο προς τα δυτικά και τα νότια.
Το Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο εγκαταστάθηκε από τις 0900 της 19ης Ιουνίου στο χωριό Μελισσοχώρι (Μπάλτζα), από όπου εξέδωσε διαταγή για τον εφοδιασμό των μονάδων (κυρίως σε πυρομαχικά) και την αυστηρή επαγρύπνηση των τμημάτων ασφαλείας κατά την νύχτα.
Το 0200 της 20ης Ιουνίου εξέδωσε διαταγή επιχειρήσεων στους Σχηματισμούς του, σύμφωνα με την οποία:
α. Η 1η Μεραρχία θα συνέχιζε την επίθεση ενισχυόμενη και από την Vη Μεραρχία, η οποία θα ενεργούσε στη Ξυλόποτη.
β. Οι λοιπές προς Κιλκίς Μεραρχίες (Πα, IIIη, IVη, Vη) θα εξακολουθούσαν από 0500 την επίθεση κατά του εχθρού, μετά την απώθηση του οποίου, οι IIα και η IVη Μεραρχίες θα στρέφονταν ανατολικά στην γραμμή Ακροποταμιά – Τέρπυλλος, ενώ η ΙΠη και Vη Μεραρχίες και η Ταξιαρχία Ιππικού θα κατεδίωκαν τον εχθρό προς τα βόρεια.
γ. Η Χη Μεραρχία, εκδιώκοντας τον εχθρό από τα υψώματα Σουλτανογιανναίικων, θα κατευθυνόταν ή προς Καλίνδρια ή προς Μεταλλικό, ανάλογα με την τακτική κατάσταση.
Οι Μεραρχίες εξέδωσαν τις διαταγές προς τις Μονάδες τους και η επιχείρηση εξελίχθηκε όπως σχεδιάστηκε, κάτω από τα δραστικά πυρά του Βουλγαρικού Πυροβολικού.
Τα τμήματα της πρώτης γραμμής των Μεραρχιών κατόρθωσαν μέχρι τις βραδινές ώρες να προωθηθούν σε απόσταση 800 – 1000 μέτρων από τις Βουλγαρικές θέσεις.
Τα επιτιθέμενα Ελληνικά τμήματα έφθασαν, μετά από δύσκολο αγώνα υπό τα συνεχή πυρά του Βουλγαρικού Πυροβολικού, πολύ κοντά στις Βουλγαρικές θέσεις.
Επακολούθησε έφοδος και μετά σύντομο αγώνα τα Ελληνικά στρατεύματα κατόρθωσαν να απωθήσουν τους Βουλγάρους.
Λίγο πιο πίσω όμως οι Βούλγαροι, διέθεταν και δεύτερη γραμμή άμυνας.
Οι Έλληνες μαχητές κέρδιζαν συνεχώς έδαφος, παρά τα δραστικά πυρά των Βουλγάρων, έχοντας ελάχιστη μόνο υποστήριξη από φίλια πυρά.
Τα χαρακώματα της τρίτης γραμμής άμυνας των Βουλγάρων, οι Έλληνες επιτεθέμενοι τα κατέλαβαν το ένα μετά το άλλο σε αγώνα εκ του συστάδην (σώμα με σώμα με εφόπλου λόγχη), πλην του υψώματος 272 όπου οι Βούλγαροι κατασκεύασαν ισχυρό αμυντικό έργο σχήματος προμαχώνα για δύναμη διλοχίας.
Ο Διοικητής του 1ου Συντάγματος Τ/χης Νικόλαος Χριστοδούλου συγκέντρωσε όλα τα πυρά του στο ύψωμα αυτό και με τρεις Λόχους ενήργησε έφοδο. Τότε ο Στρατιώτης Κωνσταντίνος Δουκάκης πήδηξε πρώτος στο αμυντικό έργο και με την λόγχη εφόνευσε τον Βούλγαρο Αξιωματικό Διοικητή, με αποτέλεσμα σε λίγο με το ηθικό και την ορμή που διέθεταν οι Έλληνες μαχητές να καλυφθεί όλη η τοποθεσία.
Οι Βουλγαρικές δυνάμεις του Κιλκίς απειλούμενες από τα πλευρά αναγκάσθηκαν να συμπτυχθούν προς το όρος Δίσωρο, οι δυνάμεις τους στο Λαχανά, μετά την κατάληψη από το 9° Τάγμα Ευζώνων του ήρωα Τ/χη Ιωάννη Βελισσαρίου, καταδιωκόμενες εγκατέλειψαν τον οπλισμό τους για να σωθούν και ετράπησαν σε άτακτη φυγή προς Κεφαλοχώριον.
Οι απώλειες εκατέρωθεν ήταν τεράστιες.
1. Μάχη Κιλκίς,
α. II Μεραρχία, 1.483 άνδρες εκτός μάχης
β. III Μεραρχία, 773 άνδρες εκτός μάχης
γ. IV Μεραρχίας, 1.257 άνδρες εκτός μάχης
δ. V Μεραρχία, 2.153 άνδρες εκτός μάχης
ε. Ταξιαρχία Ιππικού 16 άνδρες εκτός μάχης. Συνελήφθησαν 500 Βούλγαροι αιχμάλωτοι.
2. Μάχη Λαχανά
α. Ι Μεραρχία, 1.354 άνδρες εκτός μάχης
β. VI Μεραρχία, 1.347 άνδρες εκτός μάχης
γ. Χ Μεραρχία, 276 άνδρες εκτός μάχης.
Συνελήφθησαν 2.492 Βούλγαροι αιχμάλωτοι, κυριεύθηκαν 16 πυροβόλα και ανευρέθησαν 1.303 όπλα που οι Βούλγαροι εγκατέλειψαν καθώς και άλλα στρατιωτικά υλικά.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Μετά από τριήμερο αγώνα ο Ελληνικός Στρατός, παρά την κόπωση και τα συνεχή πυρά πυροβολικού των Βουλγάρων, κατόρθωσε να καταλάβει τις δύσβατες και καλά οργανωμένες τοποθεσίες Κιλκίς – Λαχανά, λόγω του υψηλού ηθικού και του δίκαιου αγώνα.
Οι θυσίες ήταν πολύ μεγάλες και οι απώλειες σε έμψυχο υλικό βαρύτατη-αλλά και το Εθνικό κέρδος τεράστιο, αφού με την νίκη αυτή αποδεκατίσθηκαν οι Βούλγαροι και δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση των Εθνικών σκοπών.
Μεταξύ των νεκρών Αξιωματικών ήταν οι:
Διοικητής 8ου Τάγματος Ευζώνων Τ/χης (ΠΖ) Ιατρίδης Γεώργιος
Διοικητής 1ου Συντάγματος Πεζικού Τ/χης Διαλέτης Φωκίων
Διοικητής του Που Τάγματος 9ου Συντάγματος Τ/χης (ΠΖ) Κουτήφαρης Αντώνιος.
Διοικητής 16ου Συντάγματος Πεζικού Αν/χης (ΠΖ) Καμάρας Αντώνιος
Διοικητής 7ου Συντάγματος Πεζικού Αν/χης (ΠΖ) Καραγιανόπουλος Κων/νος
Διοικητής 8ου Συντάγματος Πεζικού Σ/χης (ΠΖ) Καμπάνης Αντώνιος
Διοικητής IVου Τάγματος του 8ου Συντάγματος Λ/γος (ΠΖ) Μακρυκώστα Χαράλ.
Διοικητής Ι / 5ου Τάγματος Ιης Μεραρχίας Τ/χης (ΠΖ) Κατσιμήδης Αναστάσιος.
Διοικητής 4ου Συντάγματος Σ/χης (ΠΖ) Παπακυριάκος Ιωάννης
Διοικητής του Που Τάγματος του 4ου Συντάγματος Τ/χης (ΠΖ) Χατζόπουλος Ιωάν.
ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ
Ο Ελληνισμός της Μακεδονίας υπέστη εκατόμβη θυμάτων, τα οποία αποκαλύφτηκαν από τον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό.
Δοξάτο Δράμας. Εσφάγησαν 2.000 γυναικόπαιδα.
Σιδηρόκαστρο. Βρέθηκε ακρωτηριασμένος ο Μητροπολίτης και σφαγμένοι 2 ιερείς και 100 πρόκριτοι.
Σέρρες. Έγινε ολική καταστροφή και δολοφονήθηκαν όλοι οι πρόκριτοι.
Σαβάκο Σερρών. Εσφάγησαν όλοι οι άνδρες και τα παιδιά ενώ οι γυναίκες εβιάσθησαν.
Κιλκίς. Ο Αρχικομιτατζής Δόμτσεφ έκλεισε 700 άνδρες σε Μουσουλμανικό τέμενος και του έκαψε ζωντανούς.
Στο Λαχανά, στη Γευγελή και στη Στρώμνιτσα επιτελέσθηκε γενοκτονία των Ελλήνων από Βουλγάρους Κομιτατζήδες.
Αυτά τα γράφω μελετώντας την ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (γιατί δυστυχώς τα άλλα έντυπα- ιστορίες- αφηγήσεις- συνεντεύξεις, εξυπηρετούν κάθε φορά και άλλες κοινωνικό- πολιτικό- οικονομικές σκοπιμότητες) και πιστεύω ότι, οι μεν ΕΛΛΗΝΕΣ διαβάζοντάς τα θα αισθανθούν συγκίνηση και Εθνική υπερηφάνεια, οι δε ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ (ριψάσπιδες- αστράτευτοι- δοσίλογοι- κουλτουρέ κλπ) πιθανώς ΑΝ τα διαβάσουν θα νιώσουν οργή, αδιαφορία ή κρίση συνειδήσεως. Ο Μουσικοσυνθέτης Μίμης Θεοδωράκης δήλωσε στις 31 Δεκεμβρίου 2003: «Κλαίω τους νέους που δεν ξέρουν Ιστορία», (εφημερίδα ΚΕΡΔΟΣ).
(
*) Αντγος
Νικόλαος Φωτιάδης
Επίτιμος Υδκτής Δ’ΣΣ
