Όσα πρέπει να ξέρετε πριν δώσετε πανελλήνιες εξετάσεις
Γράφει ο Ηρακλής Ζωγράφος
Φιλόλογος – Ιστορικός
Πρόεδρος Συλλόγου Φροντιστών
Αν. Μακεδονίας και Θράκης
www.zografos.fro.gr
Όσο πλησιάζουμε προς την ημερομηνία έναρξης των Πανελλαδικών εξετάσεων τόσο μεγαλώνει η αγωνία των μαθητών, των γονιών τους, αλλά και των καθηγητών φροντιστών τους. Ειδικότερα για τους μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης η αγωνία είναι μεγαλύτερη αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα στατιστικά στοιχεία των δύο τελευταίων ετών δεν είναι ευνοϊκά γι’ αυτούς. Το 2010, για παράδειγμα, μόλις το 3% των μαθητών αρίστευσε (18-20) στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, μόλις το 8% αρίστευσε στα Αρχαία Ελληνικά, ενώ το 63% και το 48% των μαθητών έγραψαν κάτω από τη βάση (0-9,9) σε Ιστορία και Αρχαία αντίστοιχα.
Οι υποψήφιοι της Θεωρητικής Κατεύθυνσης θα ωφεληθούν σημαντικά αν λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις παρακάτω οδηγίες. Πάνω σε αυτές θα πρέπει να προσανατολίσουν τον τρόπο που θα οργανώσουν τις τελικές τους επαναλήψεις. Θα βρεθούν έτσι πιο κοντά σε άριστες επιδόσεις στα μαθήματα των Αρχαίων, της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας και των Λατινικών. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών και της Ιστορίας, καθώς αυτά τα δύο είναι τα λεγόμενα μαθήματα αυξημένης βαρύτητας και έχουν μεγάλη σημασία στη συλλογή μορίων από τους υποψηφίους.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Η σωστή μετάφραση του αδίδακτου κειμένου και η ολοκληρωμένη απάντηση στις ερμηνευτικές ερωτήσεις είναι το κλειδί για την επιτυχία
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Η μετάφρασή σας να είναι σε απλό, κατανοητό, νεοελληνικό λόγο.
Μην αποστηθίσετε τη μετάφραση, αλλά να την αποδώσετε με οδηγό το πρωτότυπο κείμενο, να ξέρετε πού πρέπει να σταματήσετε, για να αποφύγετε την παγίδα της περικοπής ενός αποσπάσματος του κειμένου.
Η απάντηση στις ερμηνευτικές ερωτήσεις θα πρέπει πρωτίστως να βασίζεται στα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού σας βιβλίου, αλλά και σε σχόλια που θα βρείτε από άλλα ερμηνευτικά δοκίμια, σημειώσεις και βιβλία από το φροντιστήριο κ.λ.π. Συνδυάστε στην απάντησή σας όλες τις πηγές χωρίς να φλυαρείτε.
Η προσεκτική ανάγνωση των ερωτήσεων είναι αυτή που θα σας οδηγήσει στο σωστό δρόμο για την απάντηση. Διαβάστε προσεκτικά και πάνω από μία φορά τις ερωτήσεις. Σε ό,τι αφορά την ερώτηση της εισαγωγής, μην παρασύρεστε σε στοιχεία που δεν ζητούνται.
Στη λεξιλογική ερώτηση να αποφεύγετε τα σύνθετα ρήματα και τις μετοχές, παρά μόνον όταν σας ζητείται.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Η μετάφραση του αδίδακτου κειμένου θα πρέπει να είναι σε φυσιολογικό νεοελληνικό λόγο.
Εστιάστε στη νοηματική άρθρωση του κειμένου και στα συμφραζόμενα για λέξεις άγνωστες ή δίσημες.
Πριν προσεγγίσετε το άγνωστο κείμενο μεταφραστικά, αποκωδικοποιείστε τη δομική οργάνωση του κειμένου.
Οι μικρές λέξεις (αυτές με…τα δύο ή τρία γράμματα…) είναι και οι πιο «επικίνδυνες» !
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ- ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Τύποι διαφορετικοί από αυτούς που σας ζητούνται είναι το συνηθέστερο λάθος σας. Προσοχή στην ανάγνωση της ερώτησης!
Χρησιμοποιείστε σωστά τους τόνους και τα πνεύματα. Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι πολυτονική (ΝΑΙ ! Θα χάσετε μονάδες αν δεν τονίσετε σωστά!!).
Ο συντακτικός ρόλος των λέξεων πρέπει να αποδίδεται ολοκληρωμένος και να δηλώνεται η εξάρτησή τους.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Η ουσία του μαθήματος είναι όχι το πολύ διάβασμα,
αλλά το προσεκτικό διάβασμα,
όχι η παπαγαλία,
αλλά η ταξινόμηση στο νου της σχέσης τόπου- χρόνου- προσώπων- αιτιών- συνεπειών των ιστορικών γεγονότων
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : Α΄ ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ – ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
Προσοχή στην απόδοση ορισμών! Η στείρα αποστήθιση του σχετικού αποσπάσματος από το βιβλίο τις περισσότερες φορές δεν βοηθάει. Ίσως να χρειαστεί να κάνετε σχετικές διευκρινίσεις για το χρόνο, τον τόπο και τα ιστορικά πρόσωπα του κειμένου (π.χ. για τη μέθοδο «κλήρινγκ» (clearing), είναι φανερό ότι θα πρέπει να μιλήσετε για το πότε εφαρμόστηκε, γιατί εφαρμόστηκε και από ποια κυβέρνηση, μολονότι το σχετικό απόσπασμα του βιβλίου στο συγκεκριμένο σημείο δεν το ξεκαθαρίζει απόλυτα).
Να κρατήσετε στη μνήμη σας ονόματα και χρονολογίες, είναι μέσα στην ύλη σας.
Διαβάστε προσεκτικά την ερώτηση και περιορίστε την απάντησή σας στα ζητούμενα……ουκ εν τω πολλώ το ευ!
ΠΡΟΣΟΧΗ ! σελ. 74 του σχολικού βιβλίου, παράθεμα 13 (Κριμαϊκός πόλεμος) – σελ. 75 του σχολικού βιβλίου, παράθεμα 14 (υπόθεση Πατσίφικο) – σελ. 80 του σχολικού βιβλίου, παράθεμα 18 (Κράτος δικαίου) : Μην τα αντιμετωπίσετε ως παραθέματα, αλλά ως θεωρία!!
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : Β΄ ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ – ΠΗΓΕΣ
Μελετήστε προσεκτικά την πηγή. Εντοπίστε οπωσδήποτε το βασικό γεγονός, τον τόπο, το χρόνο, τα δρώντα πρόσωπα και απαραιτήτως τα αίτια – παράγοντες που οδήγησαν στο γεγονός.
Συνδέστε τα αίτια με τα αποτελέσματα και τη σημασία τους. Μόνο έτσι δεν θα «παπαγαλίζετε» και θα μπορείτε να απαντήσετε στο «πώς» και το «γιατί».
Αποφύγετε την άνευ κρίσεως αναπαραγωγή του κειμένου της πηγής. Ξεχωρίστε και αναφέρετε μέσα από το παράθεμα τα στοιχεία που φωτίζουν το γεγονός.
Επισημάνετε στοιχεία που υπαινίσσεται ο συγγραφέας και με την πρώτη ματιά είναι κρυμμένα.
Μη φοβηθείτε να συγκρίνετε τις πληροφορίες της πηγής με αυτές από το σχολικό σας βιβλίο. Υπάρχει η πιθανότητα να είναι αντικρουόμενες και να χρειαστεί να τις σχολιάσετε.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Μόνο το 3% των μαθητών αρίστευσε (18-20) το 2010
ΓΙΑΤΙ;;
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ – Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑ
Μελετήστε όλα τα κείμενα που περιλαμβάνονται στην ύλη σας. Μη θεωρήσετε κανένα κείμενο «καμμένο» (ούτε αυτό των εξετάσεων της Ο.Ε.Φ.Ε. ούτε το περσινό ούτε το προπέρσινο)
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις σημειώσεις του βιβλίου για τους λογοτέχνες. Κάθε χρόνο υπάρχει σχετική ερώτηση, πέρυσι υπήρχαν δύο(!). Μελετήστε πολύ καλά τις σελίδες 15, 57-58,121-123, 159, 243-245, 279-294, 303-304, 334-338, 339-347, 376-380.
Προσοχή στις υποσημειώσεις κάθε ποιήματος και τα σχόλια που παρατίθενται στο τέλος κάθε έργου.
Από τα βιογραφικά σημειώματα των λογοτεχνών να γνωρίζετε καλά όσα σχετίζονται με τα κείμενα της ύλης σας (π.χ. η καταγωγή του Καβάφη και οι πολιτικοκοινωνικές συνθήκες της εποχής του σχετίζονται με τις επιλογές του σκηνικού χώρου και των χρονικών περιόδων στις οποίες εντάσσει τη δράση των ποιημάτων του).
Δώστε έμφαση στις τεχνικές, το ύφος και τις εκφραστικές επιλογές κάθε ποιητή ή πεζογράφου.
Οι ερωτήσεις που θα σας τεθούν θα είναι οικείες ( με την προϋπόθεση ότι θα έχετε μελετήσει συστηματικά). Αν κάτι σας αιφνιδιάσει, θα είναι ίσως η διατύπωσή τους. Φροντίστε να καταλάβετε τι σας ζητείται κάθε φορά.
Σε ερωτήσεις τεχνικής μην κάνετε το λάθος να σχολιάζετε αναλυτικά χωρία του κειμένου από πλευράς περιεχομένου. Αρκεστείτε στο να επιβεβαιώσετε τις τεχνικές, τις εκφραστικές ή υφολογικές επιλογές του λογοτέχνη με παράθεση παραδειγμάτων από το κείμενο.
Δείξτε ιδιαίτερη προσοχή στη διατύπωση των απαντήσεών σας. Μην ξεχνάτε ότι συν τοις άλλοις το μάθημα είναι γλωσσικό.
Οι απαντήσεις σας να είναι σαφείς, ακριβείς και περιεκτικές. Οι «φλύαρες» αναλύσεις είναι συχνά «επικίνδυνες» για εκτροπή από το ζητούμενο.
Στο θέμα του παραλληλισμού με ένα άγνωστο κείμενο προσέξτε ως προς τι σας ζητείται να συγκρίνετε τα δύο κείμενα. Αν υπάρχει περιορισμός (ως προς το περιεχόμενο ή τις τεχνικές) θα πρέπει να τον σεβαστείτε. Αν σας ζητηθεί γενικά σύγκριση, τότε οφείλετε να αναφερθείτε σε όλα (περιεχόμενο, τεχνικές, γλωσσικές επιλογές, ύφος).
Μόλις το 3% των μαθητών γράφει από 18-20. Να είστε εσείς αυτοί!
Και μην ξεχνάτε! Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και όλο το χειμώνα η κρατική τηλεόραση είχε (και έχει) εβδομαδιαίες εκπομπές για το έργο και την προσφορά του στα γράμματα….
ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Ο ανταγωνισμός στα Λατινικά είναι μεγάλος και τη διαφορά κάνει όχι η σωστή απάντηση, αλλά η πλήρης δικαιολόγησή της
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Προσοχή στα λάθη έκφρασης, λεξιλογίου και σύνταξης. Η μετάφρασή σας πρέπει να είναι σε φυσικό, αβίαστο νεοελληνικό λόγο.
Μην μαθαίνετε παπαγαλία τη μετάφραση, αλλά σε αντιστοιχία με το λατινικό κείμενο, για να αποφύγετε τις παγίδες της περικοπής αποσπασμάτων του κειμένου.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ – ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
Προσοχή στα λάθη καταλήξεων.
Μαθαίνουμε αρχικούς χρόνους και στις δύο φωνές.
Προσοχή στις εξαιρέσεις του λατινικού συντακτικού, εκεί όπου δεν παρατηρείται αντιστοιχία με το αρχαιοελληνικό συντακτικό.
Στις ασκήσεις συντακτικού δεν πρέπει να αρκεστείτε στο να απαντήσετε μόνο, θα χρειαστείτε και να δικαιολογήσετε.
Αγαπητοί μαθητές, θυμηθείτε ότι οι φροντιστές καθηγητές σας είναι 24 ώρες το 24ωρο δίπλα σας. Από την πρώτη μέχρι και την τελευταία ημέρα των Πανελληνίων μπορείτε να βρείτε τις λύσεις των εξετάσεων στο
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
