Η θετική εκπαίδευση…στην εκπαίδευση του σκύλου!
Γράφει η Χριστίνα Μπαλτά, Δασκάλα- Θετική Εκπαιδεύτρια Σκύλων
Ο άνθρωπος μοιράστηκε με το σκύλο το περιβάλλον, αλλά και την εξέλιξη…Έζησαν μαζί στον ίδιο χώρο κι «αναπτύχθηκαν» μαζί…Φαίνεται, μάλιστα, ότι ο σκύλος παίζει σημαντικούς ρόλους σε όλη την ιστορία του ανθρώπου πάνω στη γη!!
Ας μην ξεχνάμε πως ,ο σκύλος είναι το πιο προσαρμοσμένο ζώο, απ’ όλα τα είδη των ζώων, για τη συμβίωση αυτή, γιατί μπορεί να μεταφέρει τις φυσικές κοινωνικές του συνδέσεις στη σχέση του με τον άνθρωπο και να του συμπεριφέρεται μ’ έναν τρόπο, που ο ίδιος ο άνθρωπος ερμηνεύει σα φιλικό, στοργικό και συντροφικό!
Ένα από τα σημαντικά πράγματα, που θα μπορούσαμε να κάνουμε, για τον πιο «πιστό φίλο της ζωής μας», είναι να τον εκπαιδεύσουμε, ώστε να συμβιώσει αρμονικά μαζί μας!! Η σωστή σχέση μαζί του και η σωστή εκπαίδευση είναι τα θεμέλια, για να διορθώνονται και να προλαμβάνονται προβληματικές συμπεριφορές.
Η παραδοσιακή εκπαίδευση είναι ανταγωνιστική. Ο σκύλος πρέπει να ελέγχεται με κάθε τρόπο. Σ αυτήν την περίπτωση, η εκπαιδευτική διαδικασία επικεντρώνεται στα λάθη και στην τιμωρία γι’ αυτά. Χρησιμοποιούνται τρόποι εκπαίδευσης, οι οποίοι, συνήθως, εκπαιδεύουν το σκύλο, εξασκώντας, ταυτόχρονα, σωματική βία, προκειμένου να εκτελέσει την επιθυμητή συμπεριφορά. Η χρήση, επίσης, διαφόρων αντικειμένων, όπως περιλαίμια πνιγμού (choke collars), περιλαίμια με καρφιά (prong collars), ή ηλεκτρικά κολάρα (electric shock collars), είναι συχνή.
Τα πράγματα άρχισαν να βελτιώνονται λίγο, όταν οι άνθρωποι έμαθαν να «επαινούν» μετά από κάθε διόρθωση. Έτσι, σιγά-σιγά, οδηγηθήκαμε στη μέθοδο της Θετικής Εκπαίδευσης!!
Όλοι οι οργανισμοί επηρεάζονται από τις συνέπειες που προκαλούνται από την ίδια τη συμπεριφορά τους (Carpenter, 1974).Η ψυχολογία του Skinner, βασικά, πιστεύει ότι:
1.Όλα τα ζώα, και οι άνθρωποι, είναι πλάσματα που εκδηλώνουν συμπεριφορές.
2.Μια δεδομένη πράξη ακολουθείται από μια εμπειρία που είναι συνέπεια της πράξης.
3.Η ποιότητα της συνέπειας επηρεάζει τις περαιτέρω πράξεις.
Αυτές οι συνέπειες, ή ενισχύσεις, εξελίσσονται στο περιβάλλον, κι, ως εκ τούτου, το περιβάλλον παίζει ένα σημαντικό ρόλο στις αλλαγές που συμβαίνουν στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται το άτομο.
Στη Θετική Εκπαίδευση…
– Δεν τιμωρούμε το σκύλο! Αντίθετα, τον ενθαρρύνουμε να δουλέψει, γιατί θα κερδίσει κάποιου είδους επιβράβευση. Η επιβράβευση μπορεί να είναι μια λιχουδιά, ένα παιχνίδι, μια βόλτα, ένα χάδι, ή ένα «γλυκό» μπράβο!! Αυτοί που χρησιμοποιούν την τιμωρία, επιχειρηματολογούν λέγοντας, ότι θέλουν ο σκύλος τους να «δουλεύει» γι’ αυτούς. Τα σκυλιά «δουλεύουν», είτε για να κερδίσουν κάτι, είτε για να αποφύγουν την τιμωρία! Δεν καταλαβαίνουν, επομένως, ότι, τελικά, ο σκύλος τους, δε «δουλεύει» γι αυτούς, αλλά, για να αποφύγει την τιμωρία που του επιβάλλουν.
– Δε χρησιμοποιούμε καμιά μορφή βίας (σωματική, λεκτική, ψυχολογική)!
– Χρησιμοποιούμε τη Θετική Ενίσχυση, που αποτελεί ένα από τα πιο ισχυρά «εργαλεία» για τη διαμόρφωση, ή την αλλαγή της συμπεριφοράς του σκύλου!
Δεν υπάρχει άλλο ζώο, όπως ο σκύλος, που να ανταποκρίνεται τόσο καλά στους τρόπους μάθησης της Εκπαιδευτικής Θεωρίας του operant conditioning. Το peak της μάθησης, δηλαδή το σημείο της ηλικίας που μπορεί να αποδώσει τα καλύτερα αποτελέσματα από την εκπαίδευση, είναι 8- 12 εβδομάδων (peak learning period). Βέβαια, σ αυτήν την ηλικία, προέχει ο χαρακτήρας και η κοινωνικοποίησή του. Χωρίς κοινωνικοποίηση έχουμε φοβίες και οι φοβίες δημιουργούν επιθετικότητα. Η κοινωνικοποίηση είναι το σημαντικότερο «κλειδί» της φυσιολογικής ανάπτυξης του κουταβιού! Ο τρόπος με τον οποίο σχετίζεται με το περιβάλλον (στη μικρή ηλικία), καθορίζει, σε μεγάλο βαθμό, τη μελλοντική του αντίδραση σε διάφορα ερεθίσματα.
