Γενική

Ο ψυχικός κόσμος στον καμβά

Προσεγγίσεις στην εικαστική δημιουργία- Η έκθεσης ζωγραφικής της Σύνης Αναστασιάδη

Άλλη μια φορά η ΦΕΞ παρουσιάζει μια καλλιτεχνική προσωπικότητα από τη Θράκη. Μια Εβρίτισσα αυτή τη φορά, τη Σύνη Αναστασιάδη.
Το ύφος της όπως θα ανακαλύψετε και μόνοι σας, είναι ιδιαίτερο και μοναδικό.
Κύρια θεματική της, αυτό που μπορεί να νιώσει κανείς, αυθόρμητα και ανεπιτήδευτα. Άλλωστε, ο τρόπος αποτύπωσης του συναισθήματος είναι το αντικείμενο έρευνας πολλών καλλιτεχνών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο τρόπος όμως δεν είναι ένας αλλά πολλοί. Ακριβώς όσοι και οι καλλιτέχνες.
Στη Σύνη Αναστασιάδη το συναίσθημα, έχει μια μορφή που μοιάζει χαοτική. Οι μορφές της συχνά είναι … άμορφες ή άλλοτε ακέφαλες. Πιο κοντά σε απλή παρουσία, παρά σε συγκεκριμένη μορφή. Πως μπορεί λοιπόν να αποδώσει το συναίσθημα όταν αφαιρεί το πρόσωπο από τη φιγούρα. Αφού κατά γενικότερη αποδοχή, στο πρόσωπο αποτυπώνεται ότι νιώθουμε.
Αυτή η απουσία προσώπου, δεν είναι απόρροια φόβου έκφρασης. Αντανακλά την ανασφάλεια ως συναίσθημα που συχνά έχουμε όλοι μας. Όχι όμως εκείνη την αρνητική ανασφάλεια που παγώνει τον άνθρωπο και τον κάνει να διώχνει κάθε τι θετικό από κοντά του. Είναι εκείνη η ανασφάλεια που ωθεί κάποιον στη δημιουργία και που αποτελεί την έμπνευσή του και την κινητήρια δύναμή του. Η εξέλιξη της σε θετικό συναίσθημα δεν είναι άλλη παρά η ανάγκη να εξωτερικεύσει η Σύνη Αναστασιάδη αυτό που νιώθει. Με τα έργα της, εναποθέτει στον καμβά, ένα κομμάτι του ψυχικού της κόσμου.
Θα παρατηρήσετε ότι αυτές οι μορφές-παρουσίες συχνά μοιάζουν να αιωρούνται στο χωρο- χρόνο. Η αιώρηση είναι ίσως το αποτέλεσμα του θετικού συναισθήματος, στο μέτρο που αυτό ταυτίζεται με την ψυχική έξαρση. Ενώ το φως, χρησιμοποιείται με τρόπο τέτοιο, ώστε να εξαερώνει την ανθρώπινη φιγούρα. Παραμορφώνει το σχήμα αντανακλώντας τις αλλαγές που το συναίσθημα μπορεί να επιφέρει στους ανθρώπους. Παράλληλα, με την παραμόρφωση αυτή, αποτυπώνει στους πίνακες την απόλυτη έκφραση ενός συναισθήματος, στην μέγιστη δυναμικότητά του. Η κινητήριος δύναμη γίνεται έτσι δύναμη ανάτασης. Καταρχήν ψυχικής που εκφράζεται, όπως είπαμε, μέσω της σωματικής. Σώμα και πνεύμα αλληλεπιδρούν άλλωστε το ένα στο άλλο, είτε στο θετικό, είτε στο αρνητικό συναίσθημα.
Προσθέστε σε όλα τα παραπάνω το χρώμα και τη χρήση του. Η Σύνη Αναστασιάδη επιλέγει μια χρωματική γκάμα μάλλον περιορισμένη εκ πρώτης όψεως. Διαλέγει τα βασικά κυρίως χρώματα και τα χρησιμοποιεί συχνά ατόφια. Καθαρά και απόλυτα σε όλη τους την ένταση. Φτάνει δηλαδή, να μην αποτελεί πια το χρώμα στα έργα της, το μέσο για να αποδοθούν όγκοι ή ρεαλιστικά σχήματα. Γίνονται το εφόδιο της ζωγράφου για να αναπαρασταθεί η ένταση του συναισθήματος. Η καθαρότητα και η επιπεδότητά τους αναφέρονται στη διαύγειά του.
Προσοχή όμως. Με τη λέξη επιπεδότητα μην εννοήσετε το αμετακίνητο συναίσθημα. Ούτε την ανικανότητα να νιώθει κανείς. Αντίθετα, αναφέρομαι στο σταθερό επίπεδο της ψυχής που καταφέρνει να νιώσει αυθόρμητα, αβίαστα και ανεπηρέαστα.
Άλλωστε, από τα πρώτα της έργα, η Σύνη Αναστασιάδη ενδιαφέρεται να συνδέσει συναισθηματικά τις μορφές της μεταξύ τους. Η σύνδεση αυτή την απασχολεί περισσότερο από το σχήμα, την προοπτική, την απόδοση ορισμένου χώρου γύρω από τις φιγούρες. Το αόριστο και η μείωση των λεπτομερειών είναι χαρακτηριστικά του ύφους της.
Η αφαιρετική της διάθεση αντανακλά νομίζω ότι δεν την αφορά το υλικό περίβλημα της ψυχής, ούτε οι συμβάσεις στις οποίες το περίβλημα αυτό οφείλει να συμφωνήσει. Γι αυτό και το παραμορφώνει δια της ροής.
Οι μορφές- παρουσίες, στα περισσότερα έργα της μοιάζουν άλλοτε να λιώνουν σα να ήταν από κερί κι άλλοτε να αναδύονται από ένα αόριστο βάθος του πίνακα. Δεν είναι νομίζω τυχαίο. Η ροή αντανακλά τη δυνατότητα των συναισθημάτων να εξελίσσονται. Να περνούν από διάφορες φάσεις και εντάσεις, να χάνονται και να ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια. Παράλληλα όμως, η ροή αντανακλά και το πέρασμα από μια κατάσταση σε μια άλλη. Αντανακλά την αλλαγή των επιπέδων.
Εκδηλώνεται έτσι ένα είδος κινητικότητας, μη αποτελμάτωσης εάν μου επιτρέπετε την έκφραση, του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. Και για να το τραβήξω και λίγο ακόμη: εκφράζει ίσως μια απαίτηση της ζωγράφου από τον εαυτό της (γιατί όχι και από όλους εμάς) να μην επαναπαυτεί. Και συνεπώς να δημιουργεί.
Για να μην σας κουράσω άλλο, είναι εμφανές ότι το ύφος της Σύνης Αναστασιάδη απέχει από κάθε ρεαλιστική απεικόνιση.
Η έννοια της δεν έχει να κάνει διόλου με την αναπαράσταση και την πιστή αποτύπωση τοπίων, πορτραίτων, αντικειμένων ή άλλων εικόνων. Έχει να κάνει με την κατά το δυνατό αποτύπωση του δικού της ψυχισμού, των δικών της ανησυχιών, που δεν ξέρω πόσο διαφέρουν από τις δικές μας.

Χριστοδούλου Κική
Ιστορικός Τέχνης- Μουσειολόγος.
Περισσότερα στο site: http://www.syni.gr/

Σχετικά Άρθρα