- Τα γεγονότα ενσωματώνουν το παρελθόν και κυοφορούν το μέλλον
- Η σωστή ανάγνωσή τους βοηθά την κατανόηση του παρελθόντος και την πρόβλεψη του μέλλοντος
Γράφει ο
ο Λάζαρος Ζουρνατζής
Μαθηματικός, π. Νομάρχης Ξάνθης
Πρόβλεψη του μέλλοντος και Εθνική στρατηγική
Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος ολόκληρος, η Νοτιοανατολική μεσόγειος ειδικότερα, διέρχεται περίοδο κρίσιμης γεωστρατηγικής αστάθειας. Αναδύονται νέοι οικονομικοί παίκτες. Προκύπτουν νέες αντιθέσεις, νέα συμφέροντα, νέες ανάγκες και προβλήματα. Όλα αυτά οδηγούν σε παγκόσμιες ανακατατάξεις και στον επανασχεδιασμό νέων στρατηγικών. Νέες συμμαχίες αποσταθεροποιούν τις παγκόσμιες και τις περιφερειακές γεωπολιτικές ισορροπίες.
Οι Η.Π.Α, η Ε.Ε, η Κίνα ακόμη και η Τουρκία και όχι μόνο, είναι σε αναζήτηση νέας εθνικής στρατηγικής. Η Ε.Ε. έχει χάσει τον βηματισμό της. Η κρίση του στεγαστικού τομέα των Η.Π.Α. το 2008 έθεσε σε σκληρή δοκιμασία τις πολιτικές της δομές και αξίες, ακόμη και τις ιδρυτικές διακηρύξεις για το Ευρωπαϊκό Ιδεώδες.
Μέσα σ αυτόν τον ανήσυχο και αβέβαιο κόσμο που όλα κλονίζονται και αμφισβητούνται η χώρα βιώνει ιδιαίτερα και ίσως μοναδικά προβλήματα. Αφενός μια χρόνια και επικίνδυνη οικονομική κρίση η οποία τείνει να αποκτήσει ενδημικό χαρακτήρα και αφετέρου έναν κίνδυνο αμφισβήτησης και απειλής των συνόρων της και της Εθνικής της κυριαρχίας που πληγώνει την Εθνική υπερηφάνεια και προκαλεί την Εθνική μας συνείδηση.
Ο σχεδιασμός και η χάραξη Εθνικής ή άλλης στρατηγικής είναι μέγιστο εγχείρημα αλλά και επικίνδυνο διακύβευμα. Διότι ένα λανθασμένο στρατηγικό σχέδιο μπορεί να υποθηκεύσει επιλογές αλλά να οδηγήσει και σε λανθασμένες πρακτικές. Όμως παρά τις μέχρι σήμερα εμπειρίες, τις θεωρητικές και τις άλλες επιστημονικές προσεγγίσεις, η Στρατηγική ως πεδίο του επιστητού δεν απέκτησε επιστημονικό χαρακτήρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η στρατηγική αναφέρεται σε ένα συνολικό σχέδιο σε βάθος χρόνου στο χώρο και μάλιστα σε χρόνο μέλλοντα. Η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι ένας αστάθμητος παράγοντας γι’ αυτό το εγχείρημα της χάραξης στρατηγικής είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Σύμφωνα με την γενική θεωρία των γεγονότων, σε συνδυασμό με την θεωρία των μαθηματικών μοντέλων, τα γεγονότα ”κυοφορούν” το μέλλον. Συνεπώς σήμερα έχουμε ένα αξιόπιστο εργαλείο χάραξης στρατηγικής. Γεγονός δεν θεωρείται ένα απλό επεισόδιο, ένα συμβεβηκός κατά Αριστοτέλη. Γεγονός είναι ένα συμβάν που παράγει αποτελέσματα και αλλάζει τα δεδομένα. Τα γεγονότα ενσωματώνουν πληροφορίες του παρελθόντος και κυοφορούν τα γεγονότα του μέλλοντος. Συνεπώς το μέλλον εξαρτάται από την διαχείριση των γεγονότων. Ένα γεγονός αν αφεθεί στην τύχη του έρμαιο των καιρών ή αν τύχει κακής διαχείρισης θα γίνει ένα τοξικό γεγονός – κακό ωόν κακού κόρακος. Η πρόσφατη ιστορία επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές : τα γεγονότα της Κων/πολης το 1955 “γέννησαν” την εισβολή και κατοχή της Β. Κύπρου. Η εισβολή και η κατοχή της Β. Κύπρου ”γέννησε” τις καθημερινές παραβιάσεις και παραβάσεις του εναέριου χώρου του Αιγαίου και τις ”περίεργες” συχνές επισκέψεις των Τούρκων αξιωματούχων στην Θράκη.
Η σωστή ανάγνωση των γεγονότων οδηγεί στη σωστή διαχείρισή τους και τα δυο μαζί στην δυνατότητα πρόβλεψης του μέλλοντος. Το παρελθόν δεν είναι νεκροταφείο γεγονότων, είναι εργαστήρι του μέλλοντος , είναι το μέλλον εν τω γεννάσθαι.
Πολλοί πολιτικοί αναλυτές με την ευκαιρία της επίσκεψης του Ερτογάν στην Αθήνα ξορκίζουν ένα νέο”mea culpa” . Το ”mea culpa” του Ανδρέα Παπανδρέου που αναφέρεται στο φιάσκο του 1987 με τη συνάντηση Παπανδρέου-Οζαλ στο Νταβός δεν οφείλεται στην κακή προετοιμασία εκείνης της συνάντησης, ούτε στην κακή ανάγνωση των γεγονότων εκ μέρους του Παπανδρέου. Οφείλεται στο γεγονός ότι η σωστή Εθνική στρατηγική του ”Εξ ανατολών κινδύνου και τη παλλαϊκής άμυνας” δεν υπηρετήθηκε με συνέπεια.
Όλοι γνωρίζουν την αξία του να σχεδιάζεις το μέλλον. Για να το πετύχεις χρειάζεται να το προετοιμάσεις. Αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά με την κατάλληλη διαχείριση των γεγονότων. Τελικά τα γεγονότα ” κάνουν αυτό που θέλουν”. Για να τα έχεις συμμάχους πρέπει να τα διαβάζεις σωστά. Ευτυχώς δεν έχουν δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα.
