Η 11η Φεβρουαρίου ανακηρύχθηκε από τη Γενική Συνέλευση των
Ηνωμένων Εθνών το 2015 ως Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών
στην Επιστήμη με σκοπό να «επισημάνει πως η γεφύρωση του
χάσματος των φύλων στην επιστήμη είναι ζωτικής σημασίας για την
επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και την εκπλήρωση της υπόσχεσης
της Ατζέντας του 2030» σύμφωνα με τον Αντόνιο Γκουντερας, Γ.Γ. του
Ο.Η.Ε., ο οποίο είπε επίσης ότι «περισσότερες γυναίκες και κορίτσια
στην επιστήμη ισοδυναμούν με καλύτερη επιστήμη». Οι γυναίκες και
τα κορίτσια φέρνουν τη διαφορετικότητα στην έρευνα, διευρύνουν τη
δεξαμενή των επιστημόνων και παρέχουν νέες προοπτικές προς όφελος
όλων. Ωστόσο, σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, η πρόσβαση των
γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση περιορίζεται ή
απορρίπτεται εντελώς.
Σύμφωνα πρόσφατα με στοιχεία του ΟΗΕ και της UNESCO, λιγότερο
από το 33,3 % των ερευνητών παγκοσμίως είναι γυναίκες και
λαμβάνουν μικρότερα ερευνητικά κονδύλια. Καταγράφεται μάλιστα ότι
οι ερευνήτριες τείνουν να έχουν συντομότερη και λιγότερο καλά
αμειβόμενη σταδιοδρομία και το έργο τους δεν παρουσιάζεται ισότιμα
ενώ συχνά παραβλέπονται για προαγωγή. Οι γυναίκες αποτελούν
επίσης λιγότερο από το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού στους
τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των
μαθηματικών και ακόμη λιγότερο στους τομείς αιχμής όπως είναι η
Τεχνητή Νοημοσύνη όπου ένας στους πέντε (22%) επαγγελματίες που
ασχολούνται με την Τ.Ν. είναι γυναίκα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές οι
γυναίκες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόνο το 28% των
αποφοίτων μηχανικών και το 40% των αποφοίτων στην επιστήμη των
υπολογιστών και την πληροφορική. Όσο για το ποσοστό συμμετοχής
τους στις εθνικές επιστημονικές ακαδημίες είναι μόνο το 12% των
μελών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat στην Ελλάδα, τα ποσοστά για τις
γυναίκες επιστήμονες και μηχανικούς είναι πολύ πιο αισιόδοξα και
κυμαίνονταν πάνω από το 50%. Ειδικότερα, στα νησιά του Αιγαίου και
της Κρήτης το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 54,8%, στη Βόρεια Ελλάδα
και Θράκη 53,1%, στην Κεντρική Ελλάδα 52,4% και στην Αττική 50,6%.
Είναι καλά ποσοστά, συγκρινόμενα με άλλες χώρες της Ε.Ε όπως
Βουλγαρία (51%), Ουγγαρία (31%), Φινλανδία (32%), Γερμανία (34%),
Δανία (53%). Οι γυναίκες που εργάζονται ως επιστήμονες και μηχανικοί
απασχολούνται κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, αποτελώντας το
46% των επιστημόνων και μηχανικών αυτού του κλάδου, ενώ στη
μεταποίηση, μόνο το 22% όσων απασχολούνταν ως επιστήμονες και
μηχανικοί είναι γυναίκες.
Τι συμβαίνει όμως στην Έρευνα; Σύμφωνα με στοιχεία της Γ.Γ. Ο.Π .Ι.Φ.
οι ελληνίδες ερευνήτριες αποτελούν περίπου το 40% του ερευνητικού
προσωπικού της χώρας. Το ποσοστό των Ελληνίδων νέων διδακτόρων
είναι για ηλικίες έως 35 χρόνων, 40,7% του συνόλου των γυναικών
διδακτόρων, ενώ το 35,2% του συνόλου αυτού αποτελείται από
γυναίκες 36-44 ετών. Η χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών στη
έρευνα καταγράφεται στα επιστημονικά πεδία των Επιστημών
Μηχανικού και Τεχνολογίας (27,3%), ενώ η υψηλότερη στο
επιστημονικό πεδίο των Κοινωνικών Επιστημών (54,5%) και στο πεδίο
των Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών (54,4%). Στο πεδίο της
Ιατρικής και Επιστημών Υγείας η συμμετοχή καταγράφεται στο 51,6%.
Το ποσοστό όμως περάτωσης της διδακτορικής διατριβής στα 4 έτη για
τις γυναίκες υστερεί σε σχέση με τους άνδρες ερευνητές και δεν
ξεπερνά το 25%. Τα τελευταία έτη σημειώνεται αύξηση των μεριδίων
των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες ακαδημαϊκού προσωπικού. Στην
ανώτατη βαθμίδα της Γ’ βάθμιας εκπαίδευσης, όμως, το ποσοστό των
γυναικών είναι μικρότερο από το25%.
Έχουν γίνει βήματα και μπορούν να γίνου και άλλα. Πρέπει – και
μπορούμε – να κάνουμε περισσότερα, για να προωθήσουμε τις
γυναίκες και τα κορίτσια επιστήμονες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να
προωθηθεί η καθολική και ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή των
γυναικών και των κοριτσιών στην επιστήμη παγκοσμίως.
Ο Σοροπτιμισμός προσπαθεί και επιδιώκει αυτή τη προώθηση των
κοριτσιών και γυναικών στην επιστήμη: (i) μέσα από προγράμματα
υποτροφιιών, (ii) πρακτικές ασκήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα
όπως είναι οι Ακαδημίες Ηγεσίας, που παρέχουν εφόδια και δεξιότητες
για την επιτυχία, (iii) μέσω προγραμμάτων καθοδήγησης (Μentoring)
που βοηθούν τις γυναίκες να ξεπεράσουν παγιωμένα εμπόδια και να
χτίσουν μια καριέρα, (iv) με συνηγορία και αγώνες, επιβεβαιώνοντας
τα δικαιώματα των γυναικών για εκπαίδευση και καταρρίπτοντας
στερεότυπα, προκαταλήψεις και δομικά εμπόδια.
Όλοι μπορούμε να κάνουμε αυτό που μας αναλογεί για να
απελευθερώσουμε το τεράστιο ανεκμετάλλευτο ταλέντο του κόσμου
μας, τις γυναίκες και τα κορίτσια!
