Του Μανώλη Σ. Χούμα
Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο ΦΩΣ Θεσσαλονίκης, ο Νεστολάτρης πρόεδρος του Ορειβατικού Ξάνθης περιγράφει κι αποτυπώνει γλαφυρά μ’ έντονο συναίσθημα την αγάπη του για το Νέστο.
“…απ’ την κορυφή πανυψήλων βουνών ξεκινάνε δένδρα πολλά μυριάδες, σ’ ατελείωτη σειρά, αλαφιασμένα ανάκατα… εκτείνονται ως κάτω στα νερά του Νέστου. Νομίζεις πως πάνε να πχιούνε νερό… η θέα διαρκώς μεταβάλλεται… Βράχοι προβάλλουσιν σ’ αγριωπό μεγαλείο… το πράσινο δηλαδή των παροχθίων βουνών του Νέστου είναι ένα πράσινο μ’ ωμορφιά απερίγραπτη. Το συναντάς σ’ όλους τους τόνους… Το Φθινόπωρο πάλι το κίτρινο, το υποκίτρινο, το κίτρινο πράσινο, το μουχρά κίτρινο έχει ανέκφραστους ιριδισμούς. Λαμπυρίζει στον ήλιο σα ρούσσικο χρυσάφι. Μαιανδρικά το ποτάμι ελίσσεται, κουλουριάζεται σα φαιόθαμπο φείδι… Τα αλληλοδιαδοχικά τουνέλια διακόπτουν την ποίηση ενθυμίζοντας τη νίκη του ανθρώπου επάνω στη φύση… την αμίμητη άγρια ωμορφιά ενός τόπου που θυμίζει βορεινές χώρες, ακροποταμιές τροπικές, νορβηγικά φιόρντ, κομμάτια ζούγκλας… η διαδρομή την άνοιξη είνε ακρόαση ονειρευτή μιας απέραντης γλυκόλαλης συναυλίας μελωδικής… Η βλάστηση είναι οργιαστική, αφηνιασμένη στα στενά του Νέστου… δένδρα γυρμένα απ’ τα βουνά, σκύβουνε για να καθρεπτισθούνε φιλάρεσκα μέσα στα νερά και πχιο πέρα τα μικρά μα σπουδαία καπνοχώραφα των Λιβερών και του Κρωμνηκού με τα περίφημα καπνά των σα να θυμίζουν πως περνάμε την πρώτη καπνοπαραγωγική περιφέρεια ολοκλήρου του κόσμου… Στα στενά του Νέστου λείπει κάθε τόνος μονοτονίας… Πανδαισία σχημάτων, σπατάλη χρωμάτων, απλώχειρη είναι η φύση”
Και συνεχίζει ο γράφων για εκδρομή χειμωνιάτικη, “…Κάτω απ’ το μονοπάτι που το απειλεί ολόκληρο το υπερκείμενο ορεινό τρισμέγιστο και πανύψηλο συγκρότημα κυλούσε ο Νέστος ασκέπαστος κι’ αδάμαστος απ’ το χιόνι, όταν όλα ήσαν χιονοσκέπαστα…”
Τέλος επανέρχεται στ’ Αυγουστιάτικα λιοπύρια, “όταν ο τζίτζικας σκάζει ξεφωνίζοντας, αυτός δροσίζει φυτά δένδρα, βράχους κι’ ανθρώπους και χωράφια…”.
Είναι φανερό πως ο ακριβής αφηγηματικός λόγος του Παπαθανασίου συμβαδίζει με την ποιητική του διάθεση και τ’ αποτέλεσμα του συνταιριάσματος αυτού, γίνεται ελκυστικό στην ανάγνωση.
Τον Μάιο του 1938 οι Ορειβατικοί Ξάνθης και Καβάλας, με αρχηγό τον πρόεδρο του ΕΟΣ Ξάνθης Ζήση Παπαθανασίου, ξεκινούν την παρόχθια του Νέστου πεζοπορία.
Το χρονικό της δημοσιεύεται απ’ τον αρθρογράφο με τ’ όνομα ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ, στο ΦΩΣ Θεσσαλονίκης στις 30 Μαΐου 1938, αρ.φ.10254 σελ 3,4.
“…και αρχίζει το ξεκίνημα, του κ.Παπαθανασίου δίδοντος οδηγίας για το πέρασμα των τουνελιών και το σκαρφάλωμα στο στενόδρομο και του κ.Μωϋσιάδου καταμετρούντος… Απ’ τη Ξάνθη εκτός από 25 περίπου ορειβάτες αι κυρίαι Μωϋσιάδου, Διαπούλη και οι δίδες Ολυμπίτου, Φραγκοπούλου ιατρού, Λαδά, Αγγελίδου, Σαχαμπιάν…. Τέλην Διαπούλην 6ετή και τον μικρότερο αδελφόν του Κώσταν. Είναι τα δύο αυτά παιδιά οι “από κούνια ορειβάτες”. Μασκώτ του ΕΟΣ Ξάνθης… Η πορεία αρχίζει από το στενόδρομο. Το θέαμα γραφικώτατο, αι επιφωνήσεις θαυμασμού συνεχείς… Περνάμε τις πηγές Παχείδη, Ιωαννίδη τραβώντας για τη πηγή Ζήση… Είναι μαγευτικά τα Στενά, ο δροσερός αέρας ανακουφιστικός στη κούρασι, μεγαλόπρεπος ο Νέστος…”
Και συνεχίζει ο αρθρογράφος με σκωπτική διάθεση, “…Και η πηγή χρησιμοποιείται ακόμα και σα μπουζιέρα προκειμένου να κρυώση τα αναψυκτικά… μερακλήδων (μάλλον εννοεί τα ρακιά)… ο κ.Δούμπας σε φωτογραφικές επιδόσεις, ο κ. Οβακίμ σε κατευνασμούς του στομάχου του και ο κ.Παπαθανασίου σ’ αναζήτησι των ματογυαλιών του απειλών ματαίωσι της προσλαλιάς… την προσφώνησι Δεστούνη και το ποίημα το απαγγελθέν υπό του δικηγόρου κ.Μανούση… ο φαρμακοποιός κ.Τοροσιάν δεν πρόκειται ν’ ανέβη σε δένδρο…”
Μετά το τέλος της πεζοπορίας, οι δύο Ορειβατικοί επισκέπτονται τη Ξάνθη, “…Τα λεωφορεία ξεκινάνε, γίνεται επίσκεψη του δημοτικού πάρκου όπου μεθυστικές ευωδίες ξεχύνουν τα γαρύφαλα και στριγγές φωνές τα γραμμοφωνομεγάφωνα… στη κεντρική πλατεία δίδεται ούζο… προλονζέ και όλοι μαζί προς το λεωφορείο γιατί αναχωρεί εν μέσω ζητωκραυγών το τμήμα Καβάλλας…”.
Οι εικόνες ανοίγουν αριθμητικά, πατώντας το βέλος στα δεξιά.
Δεκέμβριος 2021 ΜΣΧ.
Στο βάθος ένα απ’ τα τριάντα τούνελ, που υπάρχουν στη διαδρομή των Στενών.
Η επιστολική κάρτα είναι έκδοσης του Κομοτηναίου φωτογράφου Ξενοφώντα Παπαζέκου – Φωτο Ήλιος και η σφραγίδα του μας παραπέμπει στην δεκαετία του ’30.
Διαστάσεις : 14.2 x 9 εκ.
Τον Μάρτιο του 1938 η εφημερίδα ΦΩΣ Θεσσαλονίκης δημοσιεύει άρθρο με θέμα τα Στενά του Νέστου, του προέδρου του Ορειβατικού Συνδέσμου Ξάνθης Ζήση Παπαθανασίου.
Δευτέρα 21 Μαρτίου 1938, αρ.φ.10186 σελ 1.
Η συνέχεια του άρθρου στη σελίδα 5, του Ζήση Παπαθανασίου.
Σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης (Δεδέ Αγάτς).
ΠΑΤΡΙΣ Βουκουρεστίου Τρίτη 21)3 Οκτωβρίου 1893 αρ.φ.797 σελ 2.
Όταν το τρένο αφήσει πίσω του την μαγεία των Στενών, βρίσκεται στην κατάφυτη από καπνά πεδιάδα της Ξάνθης. “Τα καπνά αυτά είναι παγκοσμίου φήμης. Κατά την γνώμην των ειδικών καπνοκαλλιεργητών, καταλληλότερον έδαφος δεν υπάρχει από το της πεδιάδος ταύτης…”.
ΠΑΤΡΙΣ Αθήνας, Τρίτη 16 Ιουλίου 1913 αρ.φ.7028 σελ 2.
Το 1938 ο Κομοτηναίος φωτογράφος Ξενοφών Παπαζέκος, εκλέγεται πρόεδρος του Σωματείου Καλλιτεχνών Φωτογράφων, Ζωγράφων Θράκης κι Ανατολικής Μακεδονίας. Στο ΔΣ του Σωματείου κι ο Ξανθιώτης φωτογράφος Γεώργιος Κεσσίνης.
ΦΩΣ Θεσσαλονίκης Κυριακή 17 Απριλίου 1938 αρ.φ.10213 σελ 7.
Στολίδι της πόλης ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ξάνθης, φωτογραφημένος απ’ τον Ξανθιώτη Αθανάσιο Βολίδη στα μέσα της δεκαετίας του ’20.
Στολίδι της πόλης ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ξάνθης, φωτογραφημένος απ’ τον Ξανθιώτη Αθανάσιο Βολίδη στα μέσα της δεκαετίας του ’20.
