Εισαγωγικά σχόλια
Στο τελευταίο δίμηνο ασχολούμαι με την περιφερειακή ματιά και συνείδηση, αναφερόμενος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Πολλές φορές και σε διάφορες περιστάσεις καταπιάστηκα, έγραψα και μίλησα όχι μόνο για τον πολιτισμό και το πολιτιστικό κίνημα στην περιοχή της Ξάνθης, αλλά και για τα πολιτιστικά ζητήματα της Θράκης γενικότερα. Για περισσότερο από τέσσερες δεκαετίες ένα από τα μελήματά μου είναι η προσέγγιση θεωρητικά και πρακτικά των θεμάτων και έργων πολιτιστικής υποδομής στην περιφέρειά μας – εννοώ πλέον την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Βέβαια, και η πολιτιστική κίνηση και ζωή με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει, αλλά κυρίως αποσκοπώ στην παραγωγή και όχι στην κατανάλωση του πολιτιστικού αγαθού.
Θεωρώ πως θα είχαμε πολλά οφέλη αν γνωρίζαμε την ιστορία και τον πολιτισμό του χώρου της περιφέρειάς μας. Ήδη δημοσίευσα κάποια κείμενα για λογοτεχνία και λογοτέχνες της Καβάλας. Σειρά έχει η Δράμα.
Η Δράμα είναι μια αγαπητή πόλη. Αν την Καβάλα την προτιμούμε για τη θάλασσά της, τη Δράμα την θαυμάζουμε για τα νερά της. Και οι δυο περιοχές έχουν πλούσια ιστορία αγωνιστική, παλιότερη και νεότερη, πολιτική αλλά και πολιτιστική παρουσία. Η Δράμα μού είναι ιδιαίτερα γνωστή λόγω του «Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων & Τεχνών Δράμας» που ιδρύθηκε το έτος 1958. Με το Σύλλογο αυτό σε πολλές περιπτώσεις συνεργάστηκα, όταν ήμουν πρόεδρος ή γραμματέας της ΦΕΞ.
Το 1983 δημοσίευσα σε εφημερίδα της Δράμας το άρθρο «Η εκπαίδευση στη Δράμα κατά τα τέλη του 19ου αιώνα».
Παλιότερα, 1990, είχα τη χαρά να παρακολουθώ μια περιοδική έκδοση «Το λυχνάρι» με κείμενα δραμινών, αντρών και γυναικών. Είχα τη χαρά επίσης να γνωρίσω και να συνεργαστώ με τον πεζογράφο Βασίλη Τσιαμπούση. Επίσης ήρθα σε επικοινωνία με το έργο της Νόρας Κωνσταντινίδου και του Δημήτρη Μανθόπουλου. Συνεργάστηκα επίσης με τον Νίκο Κωνσταντινίδη και τον Κοσμά Χαρπαντίδη, που τον συνδέω και με την Καβάλα, ενώ παρακολούθησα και παρακολουθώ τη συναρπαστική πορεία του Ιάκωβου Μαρτίδη.
Χαρά μου τα τελευταία χρόνια η γνωριμία με δύο σημαντικούς δημιουργούς του λόγου και όχι μόνο, τον Μουράτη Κοροσιάδη και την Πολύνα Γ. Μπανά. Τέλος, μια παλιά μου μαθήτρια αγαπητή, μόνιμη πλέον κάτοικος της Δράμας, η Έφη Ζάννη, μας εκπλήσσει με την τέχνη της μουσικής και του λόγου.
*
Θα ολοκληρώσω το εισαγωγικό αυτό κείμενό μου με αποσπάσματα από τρία ποιήματα του Νίκου Κωνσταντινίδη, που μιλούν για τη Δράμα. Τα ποιήματα αυτά τα βρήκα στο διαδίκτυο και δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Δίοδος», Περίοδος Α΄, Τεύχος 7, Νοέμβριος 2014.
1.
Κάθε τόσο ξαναγυρίζω εκεί,
ας ρίχνουν πέτρα οι άλλοι πίσω τους
κι ας τη μισούν για την αδράνεια και τη λάσπη της.
Εγώ την αγαπώ για την επίμονη βροχή της,
για τα νεκρά της καπνομάγαζα,
για τα σοκάκια τα στενά με τις ροδιές. […]
2.
[…] Κανένας δεν το ξέρει εδώ απ’ τους θαμώνες,
γιατί προτίμησα ετούτη τη γωνιά,
το καφενείο του Τάσου Μπέλλη.
Κανείς δεν ξέρει πως περνούσε κείνη απ’ έξω
− κάποτε −
κρατώντας γιασεμί στο χέρι.
3.
Σ’ αυτή τη γειτονιά μεγάλωσα
όπως ένα σκυλί του δρόμου.
Οι χρόνοι ήταν μίζεροι.
Οι άνθρωποι βουβοί από την προσφυγιά·
από το πρωί και ως το βράδυ ήταν στην αγορά για το ψωμί.
[…] Η σάκα των βιβλίων τους ραμμένη από τη μάνα τους
μ’ ένα παλιό κομμάτι ύφασμα που βρήκε κάπου.
Με τα μαλλιά τους περίτεχνα ατημέλητα.
Με τόπι φτιαγμένο από κουρέλια το παιχνίδι τους.
[…] Σ’ αυτή τη γειτονιά η χαρά
ποτέ δεν ήρθε να χτυπήσει τις πόρτες των σπιτιών της.
Η γειτονιά αυτή είχε και το επίσημο όνομά της
«Προσφυγικός Συνοικισμός Περιθάλψεως Δράμας».
Εύκολα την αναγνώριζε κάποιος από την ομοιόμορφη
σειρά των μονώροφων σπιτιών της.
Από το καταπονεμένο προφίλ των ανθρώπων της.
Στα επόμενα κείμενα της σειράς θα αναφερθώ σε δημιουργούς, άντρες και γυναίκες της Δράμας.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2021
