Ρόλος Φορέων Πολιτισμού στην καλλιέργεια της περιφερειακής συνείδησης
Εξετάζοντας τα θέματα περιφερειακής συνείδησης στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αφού ήδη προσεγγίσαμε το θέμα από την πλευρά των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, σε τούτο το κείμενο θα διερευνήσουμε το ρόλο των Φορέων Πολιτισμού. Όπως ανέφερα, πιστεύω ότι για όλα τα προβλήματα του ανθρώπου και του σύμπαντος κόσμου βασικός είναι ο ρόλος της παιδείας, με την έννοια του τρόπου που διαβάζουμε και ερμηνεύουμε τα πράγματα. Φέρνω στο μυαλό μου τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη:
Σχέδια γιὰ ἕνα καλοκαίρι.
Ἄνθη τῆς πέτρας μπροστὰ στὴν πράσινη θάλασσα
μὲ φλέβες ποὺ μοῦ θύμιζαν ἄλλες ἀγάπες
γυαλίζοντας στ᾿ ἀργὸ ψιχάλισμα,
ἄνθη τῆς πέτρας φυσιογνωμίες
ποὺ ἦρθαν ὅταν κανένας δὲ μιλοῦσε καὶ μοῦ μίλησαν
ποὺ μ᾿ ἄφησαν νὰ τὶς ἀγγίξω ὕστερ᾿ ἀπ᾿ τὴ σιωπὴ
μέσα σε πεῦκα σὲ πικροδάφνες καὶ σὲ πλατάνια.
Έχουμε ανάγκη από τον άλλο, από τους άλλους – «ὅταν κανένας δὲ μιλοῦσε καὶ μοῦ μίλησαν». Οι άλλοι / οι άλλες που μας μιλούν και μας μυούν.
Για την καλλιέργεια των θεμάτων ιστορίας, πολιτισμού, τέχνης, λογοτεχνίας ενός τόπου, υπάρχουν οι άνθρωποι που μπορούν να μεταγγίσουν την παιδεία – την κουλτούρα, όπως λέμε από τον λατινογενή όρο – την παράδοση. Είτε ατομικά είτε συλλογικά, μέσα από Φορείς, ιδιωτικούς, αυτοδιοικητικούς και κρατικούς.
Πολλές φορές αναφέρθηκα στους φορείς της Θράκης. Επεκτείνω το βλέμμα μου και στους γείτονες πέραν του Νέστου.
Από την περιφερειακή ενότητα Καβάλας, γνωρίζω και συνεργάζομαι κατά καιρούς με σημαντικούς δημιουργούς. Το 1983 και το 1985 η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας εξέδωσε δύο σημαντικούς τόμους για τους Καβαλιώτες Ποιητές και Καβαλιώτες Πεζογράφους αντίστοιχα, με την επιμέλεια του φίλου Διαμαντή Αξιώτη. Πλήθος οι παλιότεροι και νεότεροι δημιουργοί.
Θα αναφέρω μόνο αυτούς που γνωρίζω προσωπικά και με τους οποίους κατά καιρούς συνεργάστηκα. Πρώτα πρώτα ο μέγας Βασίλης Βασιλικός, μετά ο γεννημένος στην Ξάνθη Γ. Ξ. Στογιαννίδης, και ο επίσης ξανθιώτης Δαμιανός Κωνσταντινίδης, οι Πρόδρομος Μάρκογλου, Διαμαντής Αξιώτης, Θοδωρής Γρηγοριάδης, Μιχάλης Μήτρας, Λέντζης Δημήτρης, Χαρπαντίδης Κοσμάς, Κεραμίδης Χρήστος, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Τσελεπής. Ξεχωριστά αναφέρω τον Φώτη Πρασίνη, που δεν τον γνώρισα, τον «Βενέζη της Καβάλας», όπως τον αποκαλεί ο Φώτης Τριάρχης που κι αυτός τόσα πολλά έργα δημοσίευσε για την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.
Στην Καβάλα κατά καιρούς εκδόθηκαν σημαντικά περιοδικά. Η Κατίνα Βέικου Σεραμέτη συνεργαζόταν με την Περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης «Εννέα Οδοί». Το πρώτο τεύχος είναι του Νοεμβρίου 1958. Στο τεύχος αυτό περιέχονται δύο διηγήματα, ένα του Στέφανου Ιωαννίδη και ένα της Κ. Βέικου Σεραμέτη. Επίσης υπάρχει λεπτομερής παρουσίαση του Λευκώματος της ΦΕΞ που τότε εκδόθηκε.
Κατά καιρούς συνεργάστηκα με τον Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας. Περιοδική έκδοση Λόγου και Τέχνης του Συνδέσμου είναι το εξαιρετικό περιοδικό «Σκαπτή Ύλη». Πολλά κείμενα (πεζά, ποιητικά, δοκιμιακά) των δημιουργών της Καβάλας είναι θησαυρισμένα στην έκδοση αυτή.
Η Δράμα είναι μια αγαπητή πόλη. Αν την Καβάλα την προτιμούμε για τη θάλασσά της, τη Δράμα την θαυμάζουμε για τα νερά της. Και οι δυο περιοχές έχουν πλούσια ιστορία αγωνιστική, παλιότερη και νεότερη, πολιτική αλλά και πολιτιστική παρουσία. Η Δράμα μού είναι ιδιαίτερα γνωστή λόγω του «Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων & Τεχνών Δράμας» που ιδρύθηκε το έτος 1958.
Παλιότερα, 1990, είχα τη χαρά να παρακολουθώ μια περιοδική έκδοση «Το λυχνάρι» με κείμενα δραμινών, αντρών και γυναικών. Είχα τη χαρά επίσης να γνωρίσω και να συνεργαστώ με τον πεζογράφο Βασίλη Τσιαμπούση. Επίσης ήρθα σε επικοινωνία με το έργο της Νόρας Κωνσταντινίδου και του Δημήτρη Μανθόπουλου. Χαρά μου τα τελευταία χρόνια η γνωριμία με δύο σημαντικούς δημιουργούς του λόγου και όχι μόνο, τον Μουράτη Κοροσιάδη και την Πολύνα Γ. Μπανά. Τέλος, μια παλιά μου μαθήτρια αγαπητή, μόνιμη πλέον κάτοικος της Δράμας, η Έφη Ζάννη, μας εκπλήσσει με την τέχνη της μουσικής και του λόγου.
Όλοι οι φορείς πολιτισμού της Καβάλας και της Δράμας – μερικοί / μερικές τους ανέφερα – μπορούν και (αν επιτρέπετε) χρήσιμο είναι να καταστούν πρεσβευτές και πρέσβειρες της Περιφερειακής συνείδησης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Στο επόμενο, 6ο και τελευταίο μέρος, θα ασχοληθούμε με τον ρόλο των Μέσων Ενημέρωσης στην καλλιέργεια της περιφερειακής συνείδησης.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021
