Ο σύλλογος Μικρασιατών Ξάνθης «Αλησμόνητες Πατρίδες» τιμώντας την Μνήμη της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος τέλεσε μνημόσυνο την Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου στις 10:15 στον Ι.Ν. Της Του Θεού Σοφίας. Ομιλία για την Μικρασιατική καταστροφή πραγματοποίησε ο πρωτοσύγκελλος της ΙΜ Ξάνθης π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του προσφυγικού ελληνισμού.
Διαβάστε την ομιλία του πρωτοσύγκελλου Ξάνθης:
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΗ ΔΕΗΣΗ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ
Το ουσιαστικό ερώτημα για μια ορθή αποτίμηση των γεγονότων του Μικρασιατικού πολέμου είναι ποιος ήταν ο στόχος της Ελλάδας κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία; Ήταν πολιτικός και ρεαλιστικός;
Ποιος ήταν, λοιπόν, ο στόχος της Ελλάδας; στόχος της Αθήνας κατά την πρώτη φάση του πολέμου ήταν η απώθηση των ανταρτών και, ει δυνατόν, η επέκταση της ζώνης κατοχής – όχι η εξάλειψη ενός αντάρτικου εν τη γενέσει του. Αν και ισχυρότερη στρατιωτικά, η Ελλάδα αδυνατούσε να ειρηνεύσει τη δυτική Μικρά Ασία. Αφού υπήρχε μια ενδοχώρα φιλική προς τους αντάρτες, οι διαρκείς εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας παρήγαν αποτελέσματα μόνο προσωρινού χαρακτήρα.
Τον Ιούλιο του 1920, υπογράφεται η Συνθήκη Ειρήνης των Σεβρών που επιδικάζει στην Ελλάδα, συν τοις άλλοις, τη Ζώνη της Σμύρνης υπό καθεστώς «εντολής». Ήδη από τον Μάιο του 1919 ο Κεμάλ αψηφά τις αποφάσεις των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και οργανώνει την αντίσταση εναντίον τους.O Κεμάλ αναδιοργάνωσε έναν στρατό που δεν είχε εντελώς αποσυντεθεί όπως οι σύμμαχοι στρατοί της Αυστρο-Ουγγαρίας ή Γερμανίας. Χάρη στην υποστήριξη των Μπολσεβίκων, ο Κεμάλ συγκρότησε έναν στρατό υποδεέστερο του Ελληνικού μόνον ως προς τους αριθμούς, ενώ την ίδια στιγμή ο Εθνικός Διχασμός μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών είχε πλήξει ανεπανόρθωτα την αξία και το ηθικό του στρατεύματός μας.
Μετά την αποτυχημένη μάχη του Σαγγαρίου αντιλαμβανόμενη τη διαρκώς επιδεινούμενη ισορροπία ισχύος, η Ελλάδα επεδίωξε μια ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης χάρη σε διαμεσολάβηση των Συμμάχων από τα τέλη του 1921 ως το πρώτο μισό του 1922· μολαταύτα, ο Κεμάλ απέρριπτε τα ειρηνευτικά διαβήματα. Τον Αύγουστο του 1922, η Μάχη του ΑφιόνΚαραχισάρ σηματοδότησε την αρχή της Μικρασιατικής Καταστροφής, που οδήγησε στην απώλεια της Μικράς Ασίας, κοιτίδας της Ρωμιοσύνης και του Χριστιανισμού.
ΗΔιδώ Σωτηρίου περιγράφει εύστοχα τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής ως εξής: «Η άλωση της Κωνσταντινούπολης για το έθνος μας δεν έχει τόση σημασία, όσο η ολοκληρωτική έξοδος του ελληνισμού από τα χώματα της Ιωνίας. Ένα φοβερό πράμα!»…..
Όλος αυτός ο ελληνικός κόσμος θάφτηκε στα αποκαϊδια της Σμύρνης. Σήμερα εδώ στην Ξάνθη τιμούμε τους νεκρούς του έπους της Μικράς Ασίας. Αυτούς που ο σύγχρονος Μουσταφά Κεμάλ της γείτονος καυχιέται ότι έριξε στη θάλασσα. Εμείς, τα παιδιά και τα εγγόνια εκείνων, που μας απειλεί με παρόμοιο θάνατο ,τους απαντάμε: Ανάμεσα στους νεκρούς της Μικράς Ασίας είναι τα νιάτα της Ελλάδας που έδωσαν έναν αγώνα χωρίς ελπίδα και σήμερα τα κόκκαλά τους σπαρμένα στο Καλέ Γκρότο, στον Σαγγάριο, στο ΜανγκάλΝτάγ, στο Αλή Βεράν «τα όρια της πατρίδος γης φυλλάττουσι».
Τιμούμε λοιπόν και αυτούς τους νεκρούς, τους αξιωματικούς και οπλίτες του εκστρατευτικού σώματος, και τους Μικρασιάτες Επίστρατους, οι οποίοι ηρωϊκά έπεσαν σε απέλπιδα μάχη. Όταν τα πολεμοφόδια στο «σφαγείο» του Αλή Βεράν είχαν σωθεί, ο έλληνας στρατιώτης, με μόνη την ξιφολόγχη, αμύνθηκε αρνούμενος να παραδοθεί. Οι τραυματίες παρακαλούσαν τους συστρατιώτες τους να τους δώσουν τη χαριστική βολή για να μην πέσουν αιχμάλωτοι στα χέρια των τούρκων. Ούτε ένας έλληνας στρατιώτης δεν πνίγημε στη θάλασσα. Στη θάλασσα, κ. Ερντογάν, ρίξατε αμάχους, γέρους και γυναικόπαιδα ανυπεράσπιστα, που μακελεύτηκαν από τους Τσέτες και τον τουρκικο στρατό. Στη μνήμη τους ευλογήσαμε τούτο εδώ το κόλλυβο για την ανάπαυση της ψυχής τους και τη δικαίωση της θυσίας τους.
Η τραγικότητα των τελευταίων στιγμών της ελληνικής Μικράς Ασίας εκφράζεται στα πρόσωπα του Ύπατου Αρμοστή Στεργιάδη και του Αγίου Ιερομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης. Ο πρώτος εκπροσωπεί ένα κράτος-πατριό που εγκαταλείπει τα δύσμοιρα παιδιά του. Στις 26 Αυγούστου 1922 επιβιβάστηκε άρον – άρον στο Αγγλικό Πολεμικό Πλοίο «Σιδηρούς Δούξ» και διέφυγε στη Νίκαια της Γαλλίας. Ο δεύτερος, ο Ιερομάρτυρας και Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος είναι η βιβλική εκείνη παρουσία που φανερώνει τη στοργή της Εκκλησίας και του Ιερού Κλήρου προς τα δοκιμαζόμενα τέκνα της. Αρνούμενος να διαφύγει έμεινε με γενναιότητα και μαρτύρησε στα χέρια των οθωμανικού όχλου. Αφού του ξερίζωσαν τα γένια και του έβγαλαν τα μάτια τον έσυρα στους δρόμους, τον κατακρεούργησαν, μέχρι που κάποιος τον λυπήθηκε και τον πυροβόλησε στο κεφάλι, για να βάλει ένα τέλος στο μαρτύριο του σεπτού Ιεράρχη!
Αγαπητοί, η τέλεση του σημερινού μνημοσύνου δεν σημαίνει πως έχουμε εξοφλήσει το χρέος μας προς τα κόκκαλα των προγόνων μας που βρίσκονται θαμμένα στη Μικρά Ασία. Θα το έχουμε εκπληρώσει στο ακέραιο όταν ως Ελληνική Πολιτεία καταφέρουμε, επιτέλους, να ιδρύσουμε ένα Εθνικό Μουσείο Μικρασιατικής Μνήμης και Ιστορίας, αντίστοιχο με αυτό του Μουσείου του Ολοκαυτώματος YadVashem, που από ετών έχει ιδρύσει το Ισραήλ. Αυτό θα είναι το καλλίτερο μνημόσυνο για τους προγόνους μας.
π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης
Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου
