Επιμέλεια Μαίρη Δαληκριάδου
Επίτιμος Δημότης Μαρωνείας- Σαπών ανακηρύχθηκε σήμερα σε επίσημη τελετή που πραγματοποιήθηκε στο δημοτικό αμφιθέατρο Μαρωνείας ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπιος Παυλόπουλος ενώ του επιδόθηκε το χρυσό κλειδί του Δήμου, ύστερα από ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Μαρωνείας – Σαπών. Στην προσφώνηση του ο Δήμαρχος Μαρωνείας – Σαπών κ. Ντίνος Χαριτόπουλος αναφέρθηκε στην προσωπικότητα, το ήθος, την επιστημονικότητα και την ακαδημαϊκή προσφορά του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα της χώρας και τον ευχαρίστησε για το γεγονός ότι είναι αρωγός και συμπαραστάτης στις διεκδικήσεις και τα οράματα του Δήμου Μαρωνείας-Σαπών .
Στην αντιφώνησή του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, ανάμεσα στα άλλα ανέφερε και τα εξής :
«Κύριε Δήμαρχε,
Αποτελεί ξεχωριστή τιμή για μένα η αναγόρευσή μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, σ’ Επίτιμο Δημότη Μαρωνείας-Σαπών. Ευρισκόμενος σήμερα κοντά σας, κοντά σε υπερήφανους Ακρίτες της Ελληνικής Θράκης, αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση για την επίσκεψή μου στον Τόπο σας, με την πανάρχαια και ένδοξη Ιστορία. Η ομορφιά του τοπίου είναι επίσης μαγευτική σε αυτό το κομμάτι της Ελλάδας, και τούτο το διαπιστώνει αμέσως ο κάθε επισκέπτης του.
Ι. Επιτρέψατε μου, όμως, να πω, έστω κατ’ ανάγκην συνοπτικά και αποσπασματικά, λίγα λόγια για την Ιστορία αυτής της Γης και των κατοίκων της.
A. Ξεκινώντας από την Μαρώνεια, φέρνω στον νου τους ακόλουθους σταθμούς της διαχρονικής και ένδοξης πορείας της:
1. Η Μαρώνεια την εποχή του Ομήρου ήταν η πατρίδα του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα. Υπήρξε η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη απ’ όλες τις αρχαίες Ελληνικές αποικίες των παραλίων της Δυτικής Θράκης, με συνεχή ακμή σε όλη τη διάρκεια της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας.
2. Ο σημερινός οικισμός, που βρίσκεται σε πλαγιά του Ισμάρου, μεταφέρθηκε εκεί τον 17ο αιώνα λόγω των πειρατικών επιδρομών. Ως τότε, η Μαρώνεια ήταν παραθαλάσσια.
3. Η θέση της Βυζαντινής Μαρώνειας βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος είναι γνωστός και ως Παληόχωρα.
4. Τέλος, κατά την Επανάσταση του 1821, οι Μαρωνίτες συμμετείχαν ενθουσιωδώς στον ξεσηκωμό του Έθνους, με πρωτεργάτες όπως ο Παναγιώτης Μηχανίδης και ο Φιλικός Γεώργιος Γεβίδης, ενώ στις προσωπικότητες που ανέδειξε ο Τόπος σας κυρίαρχη θέση κατέχουν, επίσης, ο Νικήτας Ευγενειανός, Βυζαντινός λόγιος που διετέλεσε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης τον 13ο αιώνα, και ο Μιχαήλ (Θουκυδίδης) Κωνσταντινίδης, που έγινε Αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
Β. Όσο για τις Σάπες, οφείλω να υπογραμμίσω τ’ ακόλουθα:
1. Οι Σάπες πήραν, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, το όνομα τους από τους Σαππαίους, το θρακικό φύλο που αναφέρουν στα κείμενά τους ο Ηρόδοτος και ο Παυσανίας.
2. Η περιοχή των Σαπών γνώρισε πολλούς κατακτητές: Ρωμαίους, Οθωμανούς Τούρκους και Βούλγαρους. Επί Τουρκοκρατίας, μάλιστα, ήταν το κεντρικότερο και το εμπορικότερο χωριό της περιοχής. Ονομαζόταν Σιαπτσί (Σαψί) ή Σαπ Χανέ, διότι στην περιφέρεια της κωμόπολης, σε διάφορα σημεία της υπήρχε, κατά παραδοσιακή αφήγηση, μεταλλείο πετρωμάτων, που περιείχε στύψη (Σιάπ, στα τουρκικά). Την στύψη είχαν ανάγκη τα τότε βυρσοδεψεία των Σαπών, αλλά και άλλων περιοχών. (1920-1950). Μετά το 1950 απαγορεύθηκε η χρήση της. Όμως ο Τόπος σας, παρά τις επιμέρους κατακτήσεις, κατόρθωσε, χάρη στην δύναμη της ψυχής των κατοίκων του, να διατηρήσει άσβεστη την Ελληνικότητά του μέσα στους αιώνες, ως την τελική ένταξή στου στον Εθνικό Κορμό.
ΙΙ. Αξίζει, επιπλέον, να κάνω μιαν ιδιαίτερη αναφορά στο αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας, που έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ενώ έχει ενταχθεί και στον Πανελλήνιο Σύλλογο «ΔΙΑΖΩΜΑ», το οποίο αποτελεί μια εξαίρετη πρωτοβουλία, ομολογουμένως.
Α. Το θέατρο, το οποίο ήλθε στην επιφάνεια κατά την διάρκεια των συστηματικών ανασκαφών που πραγματοποίησε από το 1981 ως το 1988 στην αρχαία Μαρώνεια ο αρχαιολόγος Ευάγγελος Πεντάζος, βρίσκεται, ως γνωστόν, μέσα στον οχυρωματικό περίβολό της. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης για την κατασκευή του θεάτρου πιθανότατα να έγινε λόγω της ακουστικής του σημείου, καθώς και της θέας που προσφέρει προς το Θρακικό Πέλαγος. Η οικοδόμησή του γίνεται στην Ελληνιστική περίοδο, παρατηρείται όμως εκτεταμένη χρήση του και στην Ρωμαϊκή περίοδο.
Β. Πιο συγκεκριμένα, το θέατρο γνωρίζει τρεις ιστορικές περιόδους λειτουργίας:
1. Η πρώτη χρονολογείται, όπως ήδη τόνισα, κατά την Ελληνιστική περίοδο (τέλη 4ου αι. π.Χ – αρχές 3ου αι. π.Χ.). Σημαντικό πρόβλημα κατά την μελέτη του αρχαίου θεάτρου υπήρξε η αποκατάσταση της κάτοψης της Ελληνιστικής φάσης, καθώς κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους η ορχήστρα είχε μετατραπεί σε αρένα, με αποτέλεσμα να έχουν γίνει αρκετές μετατροπές στο κατώτερο τμήμα του κοίλου και να είναι δύσκολο ν’ αποκατασταθεί η πρώτη φάση του.
2. Ακολουθεί η Α΄ Ρωμαϊκή περίοδος, οπόταν το αρχαίο θέατρο ανακατασκευάστηκε και στο κοίλο χρησιμοποιήθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση, δηλαδή spolia, τα οποία, όμως, σώζονταν σε καλή ποιότητα. Στον όροφο του προσκηνίου σώζεται και το κατώφλι ενός ανοίγματος προς την ορχήστρα. Κατά την Ρωμαϊκή του μετασκευή σε αρένα αυξήθηκε, πιθανότατα, ο διαθέσιμος χώρος της ορχήστρας για τις ανάγκες της αρένας.
3. Τέλος, κατά την Β΄ Ρωμαϊκή περίοδό του, το θέατρο υπέστη επανειλημμένες μετασκευές και επισκευές για τις ανάγκες των θεαμάτων και των συναθροίσεων των πολιτών. Μια πρόχειρη επισκευή φαίνεται να έγινε στο προστατευτικό θωράκιο, όταν πραγματοποιήθηκε κατάργηση των θυρών που επικοινωνούσαν με το κοίλο. Παράλληλα, η δυτική πάροδος φράχθηκε από αρχιτεκτονικά μέλη, πιθανόν στο δεύτερο μισό ή στα τέλη του 3ου αι. μ.Χ.
Κύριε Δήμαρχε,
Αναχωρώντας από τον Ιστορικό Δήμο Μαρωνείας-Σαπών συγκρατώ, μαζί με τις νοερές αποσκευές μου, τις άριστες εντυπώσεις της λαμπρής φιλοξενίας που μου επιφυλάξατε. Κυρίως δε την πεποίθηση ότι εσείς, οι κάτοικοι αυτού του ιστορικού και όμορφου Τόπου, έχετε βαθιά χαραγμένο στην ψυχή και τον νου σας το αίσθημα της ευθύνης για την πορεία του. Σας προτρέπω να συνεχίσετε να πράττετε όσα πρέπει για εξασφαλιστεί ένα ακόμη καλύτερο μέλλον στις γενιές που έρχονται. Επιθυμώ να γνωρίζετε ότι θα είμαι πάντοτε δίπλα σας, για να σας βοηθήσω όσο και όπου μπορώ σ’ αυτή την προσπάθεια, ακόμη και μετά την επικείμενη ολοκλήρωση της θητείας μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ευχαριστώ, και πάλι, θερμώς για την φιλοξενία σας.»
Συγχρόνως ο ΠτΔ αφού ξεναγήθηκε στο Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας υπέγραψε πρώτος στο κείμενο των προσωπικοτήτων ”Κύκλος Φίλων Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας ” με το οποίο εκφράζεται η ανάγκη προστασίας και ανάδειξης του σπουδαίου αυτού μνημείου και το οποίο ύστερα από την εμπνευσμένη προτροπή του ΠτΔ, έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες ένταξης του στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.
O κ. Προκόπιος Παυλόπουλος συμμετείχε το πρωί σε δοξολογία στον Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους στη Μαρώνεια, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα, επισκέφθηκε το Αρχοντικό Ταβανιώτη, εγκαινίασε το γραφείο του τοπικού Αστυνόμου Μαρώνειας και παρακάθισε σε επίσημο γεύμα που παρέθεσε προς τιμήν του ο Δήμαρχος Μαρωνείας – Σαπών κ. Ντίνος Χαριτόπουλος .
Στις εκδηλώσεις παρευρέθησαν η Υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη η οποία συνυπέγραψε το κείμενο του ”Κύκλου” , Βουλευτές, ο Περιφερειάρχης ΑΜΘ κ. Χρήστος Μέτιος, στρατιωτικές, λιμενικές, αστυνομικές αρχές, εκπρόσωποι τοπικών φορέων και πλήθος πολιτών.
ΚΥΚΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε,
Βιώνουμε σήμερα, ατομικά και συλλογικά, μια ιστορική στιγμή για το Δήμο Μαρωνείας-Σαπών.
Θεωρώ ότι πρόκειται για μια κορυφαία στιγμή και για την περιφέρεια μας αλλά και για τη χώρα μας.
Σήμερα στην ουσία συγκροτείται ο κύκλος των προσωπικοτήτων που με τις υπογραφές, τις ιδέες τους και τη στήριξή τους θα αναδείξουν την τεράστια αξία και σημασία του Αρχαίου Θεάτρου της Μαρώνειας.
Θα το αναδείξουν ως μνημείο της οικουμένης που χρειάζεται καθολική προστασία και αξιοποίηση για να μεταμορφωθεί σε επίκεντρο του αρχαίου δράματος,
της παιδείας, της ιστορίας, του περιβάλλοντος, του πολιτιστικού τουρισμού.
Κύριε Πρόεδρε
Με τη δική σας εμπνευσμένη συμπαράσταση,
την βοήθεια και επιστημονική τεκμηρίωση της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη και της Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης κυρίας Χρύσας Καραδήμα,
διεκδικούμε να γίνει η ένταξη του Θεάτρου στον κατάλογο των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
Μίας οραματικής πρότασης που Εσείς μας υποδείξατε και Σας ανήκει.
Γι’ αυτό Κύριε Πρόεδρε η πρώτη υπογραφή θα είναι η δική Σας για να δίνει διαχρονικό κύρος και προοπτική στην πρωτοβουλία μας.
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΟΡΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας,
Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή υποδεχόμαστε τον ανώτατο πολιτειακό άρχοντα της χώρας για την τελετή ανακήρυξής Σας ως επίτιμου δημότη Μαρωνείας-Σαπών.
Σας ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας για την αποδοχή εκ μέρους Σας της ανάλογης ομόφωνης απόφασης του δημοτικού συμβουλίου μας.
Αποτελεί ύψιστη τιμή για όλους μας η παρουσία Σας στον τόπο μας.
Στο πρόσωπό Σας αντικρίζουμε τον εγγυητή της συλλογικής ταυτότητας των Ελλήνων,
τον εκφραστή της ενότητας, της συνέχειας, της ομοψυχίας του Έθνους μας,
τον εξαιρετικό πανεπιστημιακό δάσκαλο και λαμπρό επιστήμονα,
τον πολιτικό του μέτρου και του ήθους
Στο πρόσωπό σας αντικρίζουμε έναν πραγματικό φίλο της Θράκης.
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε,
Εορτάζουμε φέτος τα εκατό χρόνια από την ενσωμάτωση της Θράκης στον εθνικό κορμό.
Εκατό χρόνια αγώνων, δημιουργίας, θυσίας, ανάπτυξης και ευημερίας.
Εκατό χρόνια οικοδόμησης μιάς κοινωνίας ανοχής και αλληλεγγύης, ειρηνικής συνύπαρξης και αρμονικής πολυπολιτισμικότητας.
Αυτό το πρότυπο κοινωνικό μοντέλο αναδύεται και εκφράζεται με τον καλύτερο τρόπο σήμερα στο Δήμο Μαρωνείας-Σαπών.
Ένα Δήμο που διακηρύσσει σταθερά ότι το χρυσάφι και η περιουσία του είναι οι άνθρωποι του, ο πληθυσμός του, οι πρόγονοι, οι ζώντες και οι μελλοντικές γενιές του.
Σε μια περιοχή που χρυσός της παραμένει η ιστορία της και ο πολιτισμός της, το περιβάλλον της, οι θάλασσες και τα βουνά της.
Θησαυροί ανεκτίμητοι και αναλλοίωτοι όλοι αυτά για μας.
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε,
η τελετή μας λαμβάνει χώρα σ’ έναν τόπο σπουδαίο, μοναδικό και λαμπρό.
Την Μαρώνεια.
Την πατρίδα του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα,
που σύμφωνα με τον Όμηρο φιλοξένησε τον Οδυσσέα,
όταν βρέθηκε στην χώρα των Κικόνων.
Έναν τόπο που άκμασε και έλαμψε σε όλες τις ιστορικές περιόδους.
Από την ελληνιστική περίοδο του, έχουμε την κοινή περιουσία ενός μνημείου οικουμενικής ακτινοβολίας.
Το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας.
Εσείς πρώτος μας προτείνατε να διεκδικήσουμε την ένταξη του στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
Κι εσείς πρώτος υπογράψατε το βιβλίο των προσωπικοτήτων που υποστηρίζουν την προστασία και την ανάδειξή τους.
Σας είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτήν την προσφορά Σας.
Σας ευχαριστούμε θερμά για όλα και σας θεωρούμε ειλικρινή φίλο και πραγματικό συμπαραστάτη στις προσπάθειές μας για την συνολική ανάδειξη αυτού του τόπου.
Θα είστε πάντα μέσα στην ψυχή μας .
Θα είστε πάντα ένας δικός μας άνθρωπος.
Θα είστε ο Πρόεδρος της καρδιάς μας.
Σας ευχαριστώ
και υποκλίνομαι στο πρόσωπό σας
εκ μέρους όλων των συνδημοτών μου.
Παρακαλώ τώρα την Πρόεδρο του Δημοτικού συμβουλίου κυρία Κυριακούλα Τσολάκη, να έρθει και να αναγνώσει την απόφαση αναγόρευσης του Προέδρου σε επίτιμο Δημότη Μαρωνείας- Σαπών.
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΣΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΓΕΥΜΑ
Εξοχότατε Κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας,
Με αισθήματα ευφροσύνης και τιμής, εκ μέρους όλων των αρχών, των θεσμικών φορέων και των προσώπων που παρευρέθηκαν στην τελετή ανακήρυξης Σας ως επίτιμου δημότη Μαρωνείας-Σαπών,
επιθυμώ να Σας ευχαριστήσω θερμά για την παρουσία Σας σήμερα στην ιστορική και λαμπρή Μαρώνεια
και φυσικά για την επίσκεψή σας στον Δήμο Μαρωνείας-Σαπών.
Σας ευχαριστούμε θερμά γιά την τεράστια θυσιαστική προσφορά Σας στην πατρίδα μας.
Σας ευχαριστούμε που υπηρετήσατε τους θεσμούς,
το κοινοβούλιο, την εκπαίδευση με αφοσίωση και υψηλό αίσθημα καθήκοντος.
Κύριε Πρόεδρε
Εδώ σε αυτήν την ακριτική γωνιά της Πατρίδας μας να είστε βέβαιος ότι θα έχετε μόνιμους και σταθερούς φίλους που θα σας αγαπούν, θα σας σέβονται.
Φίλους που θα σας περιμένουν να τους επισκεφθείτε ως απλός πολίτης, ή από οποιαδήποτε θέση βρεθείτε
και όποτε το επιθυμείτε.
Σε ανάμνηση της σημερινής σύναξής μας και για να έχετε στην καρδιά και το νου Σας τον τόπο μας, Εξοχότατε,
επιτρέψτε μου να Σας προσφέρω ένα καλάθι με τοπικά μας προϊόντα,
που τ’ αρώματά τους και οι γεύσεις τους συγκροτούν την διατροφική μας ταυτότητα.
Επιτρέψτε μου ακόμη να Σας αποκαλέσω συμπολίτη μου και προς τιμήν Σας να υψώσω το ποτήρι ευχόμενος υπέρ της ευημερίας Σας,
προσωπικής και οικογενειακής.
Στην υγειά σας κύριε Πρόεδρε.
