ΑΪΒΑΛΙ 1921
Ήταν πολλές νύχτες τώρα, που ο Δημητρός δεν μπορούσε να κλείσει μάτι.
Στις παροτρύνσεις και εκλιπαρήσεις της γυναίκας του να του πει τι του συνέβαινε, φόραγε εκείνος το πιο αφοπλιστικό του χαμόγελο, την έπαιρνε αλά μπρατσέτα και κατέβαιναν για ένα παγωτό ή μια λεμονάδα στην προκυμαία του λιμανιού. Και αυτό το έκανε όχι γιατί δεν ήθελε να της φορτώσει έγνοιες, αλλά γιατί και ο ίδιος δεν είχε κατανοήσει ακόμη τι ήταν αυτό, που τον απασχολούσε τον τελευταίο καιρό. Κάτι αδιόρατο μα σίγουρα υπαρκτό ήταν, αφού ένιωθε την επίδρασή του, την κακή, επάνω του.
Είχαν περάσει πολλά χρόνια μετά από εκείνη την πρώτη φορά, κάτω στην Κρήτη με τον Καταχεράκη, που είχε διαισθανθεί ο Δημητρός πως κάτι κακό κάπου εκκολάπτονταν, και την ίδια αυτή αίσθηση είχε και τώρα και πήρε τη γυναίκα του και ήρθαν στο καλυβάκι τους, στη θάλασσα, να ανασάνει και να καταλαγιάσει η φουρτούνα, που λυσσομανούσε μέσα του.
Είχαν καιρό να έρθουν στο μικρό τους καταφύγιο, στο πρώτο δικό τους, μισόδικό τους καλύτερα πράγμα, που απόκτησαν σε αυτό τον ξένο τόπο, που απάγκιασαν κυνηγημένοι από την πατρίδα τη δική τους, αφού αυτό προυπήρχε και εκείνοι απλά του έδωσαν πνοή και αξία.
Με αυτό, έτσι το συνήθιζαν, μοιράζονταν τις χαρές με αυτό και τις στενοχώριες τους. Το πλάκωμα του Δημητρού μπορεί να ήταν τρανό και να του έκοβε την ανάσα, αλλά αυτή τη φορά το ήθελε πολύ και η Ελένη, να έρθουν εδώ. Το σκεφτόταν και εκείνη από πολύ καιρό, αλλά δεν έβρισκε την κατάλληλη ευκαιρία, να το προτείνει στον άνδρα της. Ήθελε, εδώ, που έπεσε ο πρώτος σπόρος της νέας τους ζωής, για όσα εκείνος της έδωσε με κόπους πολλούς και αγάπη πιότερη, να του δώσει και εκείνη κάτι από την ψυχή της μέσα.
Ένα ασημένιο ρολόι τσέπης με μια αφιέρωση χαραγμένη, δυο λόγια μοναχά μα με αξία ανεκτίμητη: <Στον Δημητρό μου, με αγάπη….Ελένη Αλεβιζάκη>, έκρυψε καλά στο συρτάρι η Ελένη, με το που έφτασαν στην καλύβα τους. Την ώρα που θα έπιναν το απογευματινό τους ουζάκι, με την αύρα της θάλασσας να τους χαϊδεύει απαλά το πρόσωπο και τα ροδαλά χρώματα του δειλινού να τους γλυκαίνουν την ψυχή, θα του το έδινε.
Πότισαν το γιασεμί και τις τριανταφυλλιές, ήπιαν το ουζάκι τους με τις λιχουδιές, που έφερε μαζί της η Ελένη, κάτω από το μοναδικό στη γύρω περιοχή δέντρο, μια μουριά, και αφού η καρδιά βρήκε το ρυθμό της, τον καλό, και ο λογισμός ξαστέρωσε στο αγνάντεμα της θάλασσας, ο Δημητρός άνοιξε πρώτος την καρδιά του και άφησε να ξεχυθεί προς τα έξω ό,τι μέσα του τόσο καιρό είχε μαζευτεί και τον δηλητηρίαζε, σα κακοφορμισμένο υγρό.
<< Φοβάμαι Ελένη μου πως η Μοίρα μας επιφυλάσσει και άλλες εκπλήξεις και άλλα βάσανα, που είναι και βάσανα όλων των Ρωμιών, που ζουν σε αυτά τα χώματα, τα ποτισμένα με αίμα, ιστορία και πολιτισμό. Τα πράγματα ακούω για τους στρατιώτες μας πως έχουν αρχίσει να ζορίζουν. Μπορεί να πέρασαν τον Σαγγάριο ποταμό, φτάνοντας στο απώτατο σημείο της νικηφόρας πορείας τους, αλλά τον ξαναπέρασαν με τακτική υποχώρηση, και εδώ και κάποιες εβδομάδες είναι οχυρωμένοι στο Εσκί Σεχίρ, και σε κατάσταση πολύ κακή, εξαιτίας της έλλειψης πολεμοφοδίων και κυρίως τροφής.
Δεν ξέρω ποια θα είναι η εξέλιξη από εδώ και πέρα, αλλά εμείς πρέπει να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα. Σκέφτομαι να στείλουμε ένα μέρος της περιουσίας μας στην Ελλάδα, μάλιστα λέω να περάσω σύντομα και ο ίδιος απέναντι, στο νησί της Μυτιλήνης. Έχω συνεργάτες και φίλους εκεί. Θα έχω μια συνάντηση μαζί τους, και αναλόγως των περιστάσεων, θα ενεργήσω.
Ο Εμμανουήλ ακόμη δε θέλω να μάθει τίποτα. Θα πούμε πως πάω, για να δω από κοντά παλιούς, καλούς φίλους που έκανα μέσα στη δουλειά τόσων χρόνων. Όταν μεγαλώνει ο άνθρωπος έχει εντονότερη την επιθυμία να αφιερώσει λίγο χρόνο παραπάνω στα θέλω του και όχι στα πρέπει>>.
Αιφνιδιάστηκε η Ελένη με τα λόγια του άντρα της, αλλά μόνο για μια στιγμή. Η ευφορία και ο ενθουσιασμός των ημερών με την παρουσία, για πρώτη φορά, του ελληνικού στρατού στα εδάφη της αρχαίας Ιωνίας, δεν άφηνε περιθώρια για σκέψεις σκοτεινές και δυσάρεστες.
<< Όχι, όχι άντρα μου για το Θεό, τέτοιο κακό ο Λευτεράκης μας δεν θα το αφήσει να γενεί. Έντιμος και ικανότατος πολιτικός είναι εκείνος. Δες και οι ξένοι, πόσο τον υπολείπονται και τον λογαριάζουν! Μια χαρά τα κατάφερε ως τα εδώ. Κοντοζυγώνει η στιγμή, που θα ανασάνουμε και εμείς και ο τόπος αυτός δικός μας πάλι θα γενεί! Όχι, μας χρωστάει ο Θεός, η Ζωή, και πρέπει να ξοφλήσει τα χρωστούμενα!>>
Μιλούσε η Ελένη και ένας οίστρος δυνατός την είχε καταβάλει, έλαμπε το πρόσωπό της και το βλέμμα της κοίταζε ίσια μπροστά και ήταν σα να έβλεπε όλα γύρω τους να είχαν ντυθεί με το χρώμα το γαλανόλευκο, και κάτω από το φως του μεσημεριού, στο άσπρο των αρχαίων μαρμάρινων κιόνων, δάσκαλοι και σοφοί να ρητορεύουν, τεχνίτες ικανοί να δίνουν πνοή και αξία σε υλικά άψυχα και να τα μεταμορφώνουν σε αετώματα, κούρους και αμφιθεατρικά εδώλια θεάτρων.
<<Μην μπλέκεις, γυναίκα, το Θεό σε τέτοιες βρώμικες δουλειές. Εκείνος καλά και άγια έφτιαξε τον κόσμο αυτόν και μας τον έδωσε να τον κουμαντάρουμε κατά τις προσταγές του. Μα βαλθήκαμε εμείς, οι άνθρωποι, να δείξουμε, πως δεν τον έχουμε ανάγκη ούτε Εκείνον ούτε τις συμβουλές του. Γίναμε τάχα σοφοί και έξυπνοι και μπορούμε και καλύτερα όλα να τα κάνουμε.
Να, στα μούτρα μας, που την εκάναμε την πλάση σαν και αυτά, και όλο θέλουμε και θέλουμε, να τα βάλουμε πού, τα σάβανα τσέπες δεν έχουνε! Και ήρθε τώρα η σειρά να πλερώσουμε και εμείς και τα παιδιά μας, για την αλαζονεία, την πλεονεξία και την υβριστική μας συμπεριφορά. Τίποτα δε μένει αξεπλήρωτο, το ξέρουμε καλά δα εμείς οι δυο>>.
<<Και αν είναι τα πράματα άντρα μου έτσι κατά πως μου τα λες, πως και δεν ακούστηκε το παραμικρό τόσον καιρό; Εσύ πως τα γνωρίζεις όλα αυτά και μου τα κρένεις τώρα;>>
Επανήλθε η Ελένη δριμύτερη στην κουβέντα τους, αφού με τίποτα δεν μπορούσε να δεχτεί πως όνειρο όμορφο ήταν τα όσα έζησαν τον τελευταίο καιρό, που οι πρώτες ακτίνες του ήλιου, που ανέτειλε, το σβήνουν σταλιά σταλιά και βασανιστικά.
<<Πέρασε τις προάλλες από το μαγαζί ο γείτονας με το μαγαζί που πουλά φτυάρια και αλέτρια, ο Σαμπρή. Κομμάτι σκεφτικό και απόμακρο τον ένιωσα. Ήπιαμε κανά δυο ρακές και μες στη ζέστα της ψυχής βγήκαν τα λόγια του, τα καυτά. Πιότερο και από τη ρακή με κάψανε εκείνα και με τσουρουφλίσανε και ακόμα με πονάνε.>>
<Δημητρό εφέντη, ένα λόγο θα σου πω, μα πες πως δεν άκουσες ποσώς, ούτε και είδες κάτι μα ούτε και με συνάντησες.
Κάλλιο να πάρεις την οικογένειά σου και να φύγετε από δω, όσο είναι καιρός ακόμα. Τα πράγματα για εσάς, τους Ρωμιούς, κατά πως λένε, δεν θα είναι αύριο καλά.
Το μέτωπο πάνω έσπασε και άρχισε το πισωγύρισμα. Ένας δικός μας, Μουσταφά Κεμάλ τον λένε, ίδιος ο σεϊτάνης, πάνω σε μαύρο άλογο τρέχει όλη την Ανατολή και μαζεύει και εμψυχώνει στρατιώτες και λαό και τα έχει καταφέρει μα την πίστη μου καλά και έχει και τους Ρώσους, που του στέλνουν όπλα και άλλα μάχιμα>.
<< Έχασα τη γης κάτω από τα πόδια μου, Ελένη, αμά τον εξεύρεις, ο Σαμπρής είναι άνθρωπος μετρημένος και μπεσαλής και ό,τι λέει λογικά και έντιμα είναι και όχι του αέρα λεγόμενα>>.
<< Έχεις δίκιο, άντρα μου, σε αυτή την ηλικία, που είμαστε και εμείς και ο Σαμπρή, ο άνθρωπος δεν συνηθίζει να βιάζει καταστάσεις ούτε να λέει πράγματα που, τα φαντάζεται. Καλύτερα όμως να είμαστε έτοιμοι για το χειρότερο, αν και όποτε έρθει εκείνο και χτυπήσει την πόρτα μας. Να κάνεις, άντρα μου, κατά πως ξέρεις εσύ και πρέπει. Όσο για τον Εμμανουήλ, μη σεκλετίζεσαι καθόλου. Αύριο κιόλας θα τους επισκεφτώ με εκείνο τον μπακλαβά με το μπόλικο πράσινο φιστίκι και το σιρόπι το χρυσό, κατά πως τους αρέσει, και άλλη μυρωδιά πέρα από του γλυκού δεν θα πάρει εκείνος.>>
Μαύρα τα χαμπέρια, που έφερε ο Δημητρός εκείνη τη μέρα στην Ελένη, μαύρα και τα σύννεφα, που σκέπασαν την εύθραυστη καρδιά της.
Η ανεμελιά των τελευταίων ετών την αποχαιρετούσε και έφευγε μακριά, για πόσο, δεν ήξερε. Και μαζί με όλα αυτά, κάπου σε ένα συρτάρι, καλά καταχωνιασμένο, το ασημένιο ρολόι, μοναχό και κρύο μετρούσε ένα ένα, όσα θα γινόντουσαν από εκεί και πέρα.
Δεν είχε ακόμη καλά καλά σβήσει και το τελευταίο αστέρι στον ουρανό και η πόρτα του σπιτιού του Εμμανουήλ και της Διώνης δεχόταν αλύπητα και δυνατά σπρωξιές και χτυπήματα απανωτά.
Τινάχτηκε σαν άλογο, που του χώνουν βαθιά τη βουκέντρα να το πειθαρχήσουν, ο Εμμανουήλ, και κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια δυο δυο, τη μάνα του αντίκρισε στο κεφαλόσκαλο επάνω, με τα μαλλιά της ξέπλεκα και τα μάτια της αδειανά. Ίσα που πρόλαβαν τα δυο του χέρια στον τοίχο επάνω να τη στυλώσουν, κάτω μη σωριαστεί εκείνη και χτυπήσει.
Γλυκά και ήσυχα της μίλησε πιότερο μην την ταράξει και μέσα προσεχτικά την τράβηξε να την καθίσει. Και εκείνη μόνο έκλαιγε και μοιρολογούσε, λόγια ακατάληπτα και ξένα, με μοιρολόγι μοιάζανε, και ρίγος κρύο διαπέρασε το κορμί του ολάκερο και ένα χέρι στιβαρό ένοιωσε να σφίγγει την καρδιά, στο στέρνο του μέσα. Στα δυο του χέρια το πρόσωπό της κράτησε, να την συνεφέρει. Τα βλέμμα της συνάντησε τα δικά του μάτια, και το συναπάντημα αυτό ίδιο με του διαβόλου ένοιωσε πως ήταν, άγριο, βαύνασο και εχθρικό, για την Μοίρα που της στέρησε έτσι ξαφνικά και άδικα τον ήλιο στη ζωή της, τον Δημητρό της.
<< Ο Δημητρός, ο κύρης μας, μας άφησε αγόρι μου, έφυγε για τόπο αλαργινό και άπατο, από όπου κανείς δεν γυρίζει πίσω ποτέ και άφησε εμένα μοναχή και εσέ χωρίς πατέρα>>, βγήκαν σπαραχτικά τα λόγια της Ελένης και μάτωσε και η καρδιά και παιδιού της.
Όσα ακολούθησαν, μηχανικά και γρήγορα γινήκανε.
Μετά την τελετή, και πριν καλά καλά σκεπάσει και τιμήσει τον πατέρα του, κατά πως έπρεπε, έφυγε ο Εμμανουήλ, κατά την προβλήτα του λιμανιού. Εκεί ξέπλενε τις λύπες του, στην αύρα τη θαλασσινή, εκεί γιόρταζε τις χαρές του.
Περπάταγε, περπάταγε και ο λογισμός του, σα συναθλητής σε αγώνισμα πρωτόγνωρο και τρελό, τον τράβαγε πίσω στα παλιά, στα χρόνια του τα παιδικά. Όλα τα θυμόταν ο Εμμανουήλ και ένα ένα, σαν τα δώρα από το σάκο του Αι Βασίλη, έρχονταν μπροστά του εκείνα, και ήταν σαν να απάλαιναν κάπως τον πόνο του και δρόσιζαν την φλογισμένη του καρδιά.
Πατέρας του ήταν ο Δημητρός, αλλά περισσότερο φίλο καρδιακό τον ένιωθε κοντά του. Όλα τού τα έλεγε, αλλά και όσα δίσταζε να μοιραστεί μαζί του, λες και εκείνος διάβαζε ακόμη και την ψυχή του, πέρα από το βλέμμα του, πάλι με κάποιο τρόπο του τα εμπιστευόταν. Είχε τον τρόπο του εκείνος και ο λόγος του γινόταν το κλειδί, που γύρναγε και άνοιγε την πιο δύσκολη κλειδωνιά.
Πολλά ήθελε ο Εμμανουήλ ακόμη να ζήσει μαζί του, πολλά και όμορφα, μα περισσότερο να του πει αυτό που μαύριζε την ψυχή του τη νύχτα εκείνη, περισσότερο και από το σκοτεινό χρώμα του ουρανού, που δεν μπόρεσε να του πει, σαν κατάθεση ψυχής, το μεγάλο, το ειλικρινές ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ, για όσα του έδωσε, αλλά και για όσα τον ετοίμασε εκείνος από εδώ και πέρα να δίνει και να κάνει.
Όχι ότι ο Εμμανουήλ στάθηκε ποτέ αγνώμονας και υπερόπτης. Πάντα ο λόγος του πατέρα του βάραινε πολύ μέσα του και είχε σε υπόληψη μεγάλη και τους δυο γονείς τους. Τους αγάπαγε και τους σεβόταν. Φόβος ποτέ δεν σκέπασε την ψυχή του εκτός από τη μέρα, που χάθηκε και άργησε να επιστρέψει στο σπίτι. Και πάντα μέσα του έλεγε, αν ποτέ έκαμε δικά του παιδιά, όπως του φέρθηκαν οι γονείς του, με τον ίδιο τρόπο θα τα μεγάλωνε και εκείνος.
Όμως άλλο είναι αυτά να τα συζητάς με τον εαυτό σου, μέσα σου, και άλλο να τα εξωτερικεύεις και να τα λες, κοιτώντας τον άλλον βαθιά μέσα στα μάτια. Τώρα όμως ήταν αργά για αυτούς, ο θάνατος, ο μεγάλος, ο αιώνιος αντίπαλος ή και ο λυτρωτής για άλλους, απλά τους πρόλαβε.
Χειμώνας, πλησίαζε η μεγάλη γιορτή των χριστιανών, τα Χριστούγεννα, μόνο που φέτος, στην οικογένεια Αλεβιζάκη, δεν θα τα γιόρταζαν με την ίδια χαρά και προσμονή. Ο θάνατος του Δημητρού, αλλά κυρίως οι αγριότητες και επιθέσεις κατά των Μειονοτήτων, που με τον πιο λυσσαλέο τρόπο διέπρατταν οι Οθωμανοί, έκαναν την οικογένεια Αλεβιζάκη, όπως και όλους τους χριστιανούς, να κλειστούν στο καβούκι τους και να τιμήσουν τη μέρα αυτή σιγανά και ταπεινά, μόνο μέσα στην ψυχή τους.
Τίποτα δε θύμιζε αλλοτινά Χριστούγεννα, όχι βέβαια ότι και παλιότερα είχαν τις ελευθερίες και το δικαίωμα να πράξουν κατά πως ήθελαν σε όλα, αλλά τώρα ο φόβος είχε φωλιάσει για τα καλά μέσα τους, καταπίνοντας όποιο άλλο συναίσθημα γεννιόταν.
Παραμονή Χριστουγέννων και νωρίς το απόγευμα ο Εμμανουήλ πέρασε από το πατρικό του κατά πως είχε από μέρες πριν συνεννοηθεί με τη μάνα και τη γυναίκα του. Με τίποτα δεν θα άφηνε την Ελένη, τη μάνα του, να περάσει τις άγιες εκείνες μέρες μόνη της στο σπίτι και ας τους το είχε ζητήσει εκείνη.
Φέτος θα γιόρταζαν στο δικό του σπίτι.
Πέρσι, που ζούσε και ο πατέρας του, τέτοια βραδιά την είχαν περάσει στο σπίτι, το πατρικό, οι τέσσερις τους. Και έφαγαν και ήπιαν, και κάλαντα είπαν, αυτά της Κρήτης, της γενέτειράς τους, και τα γέλια και οι χαρές είχαν γεμίσει ασφυκτικά το σπίτι και τις καρδιές τους.
Μπορεί ο Δημητρός να μην ήταν τα φετινά Χριστούγεννα κοντά τους, όμως η Άγια Μέρα έπρεπε να τιμηθεί, όπως της άξιζε, σκέφτηκε η Ελένη και έκανε το πένθος της ανάγκη και φιλοτιμία και έπραξε τα δέοντα.
Κατέβηκε νωρίς, το πρωί, στην αγορά και αγόρασε μονάχη της ό,τι χρειαζόταν, για το τραπέζι, το γιορτινό. Κλείστηκε με τις ώρες στην κουζίνα του σπιτιού της και ρίχτηκε στη μάχη με τα βούτυρα, τη ζάχαρη και το αλεύρι.
Τα παιδιά της έπρεπε να σταθούν και πάλι στα πόδια τους, η ζωή ήταν μπροστά τους και τους έγνεφε να την πιάσουν γερά και να τη χαρούν.
Όλα ήταν έτοιμα και εκείνη μπήκε στην κάμαρά της κάτι καλό να βάλει, για τη βραδιά τη σημαντική. Έφερε με τα μάτια της ένα γύρω μέσα στο δωμάτιο και όλα τα πράγματα, σα μαχαίρια κοφτερά, της τρύπαγαν την καρδιά. Η εικόνα του Δημητρού, να της χαμογελά, ήταν αποτυπωμένη σε κάθε επιφάνεια σε κάθε αντικείμενο. Τίναξε το κεφάλι να της φύγουν οι εικόνες, οι θλιβερές και πέρασε πάνω από το μαύρο της φόρεμα ένα μαντήλι λευκό, μεταξωτό, το τελευταίο δώρο, που πρόλαβε να της κάνει ο Δημητρός της.
Το χτύπημα στην πόρτα βρήκε την Ελένη έτοιμη.
Θα περνούσε στο σπίτι του Εμμανουήλ τις μέρες των γιορτών, με το γιο και τη νύφη της, ήσυχα και κατανυκτικά, όπως άρμοζε στο πνεύμα και το νόημα της γέννησης του Κυρίου.
Λένε πως όταν η ζωή μας παίρνει κάτι, το κάνει για να μας επιστρέψει κάτι καλύτερο και για την οικογένεια του Εμμανουήλ, η ρήση αυτή επιβεβαιώθηκε, τη βραδιά της παραμονής των Χριστουγέννων με τον καλύτερο τρόπο. Τι καλύτερο από την έλευση ενός νέου μέλους, στη μικρή οικογένεια των Αλεβηζάκηδων! Γρήγορα το κενό που άφησε ο θάνατος του Δημητρού έδωσε ο Ύψιστος και θα καλύπτονταν με τον πιο απροσδόκητο και επιτυχή τρόπο.
Έγκυος ήταν η Διώνη και ούτε που είχε καταλάβει τι της συνέβαινε. Μόνο η Ελένη, που πολλές φορές συναναστράφηκε με γυναίκες έγκυες και είχε γίνει και εκείνη μάνα, το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, διάβασε τα σημάδια και γέλασε για πρώτη φορά μέσα της μετά από τόσο καιρό.
Αφού γιόρτασαν τη γέννηση του Χριστού και ετοίμασαν ό,τι την άλλη μέρα θα έδιναν στους τσιγγάνους, που συνήθιζαν τέτοιες μέρες να περνούν από τα σπίτια των Ρωμιών, για τα χρόνια πολλά, η Ελένη πήρε από το χέρι τη νύφη της και κλείστηκαν στο δωμάτιο, που είχε για δικό της, κάθε φορά που ερχόταν να μείνει για λίγο κοντά τους.
<<Διώνη, τζιέρι μου, άκου τι έχω να σου πω, λιγόφαγη πιότερο από όλες τις άλλες φορές μου φάνηκες ψυχή μου απόψε, και σάμπως χλωμό και αδύνατο βλέπω το πρόσωπό σου. Μήπως κάτι έχεις κόρη μου και δε μας το λες, για να μη μας στεναχωρήσεις. Μάνα σου να με θωρείς και να με εμπιστεύεσαι. Η γνώμη η δικιά μου είναι πως κάτι καλό μας έρχεται και δε θες ακόμη να μας το αποκαλύψεις. Μήπως είσαι έγκυος μάτια μου, μωράκι περιμένεις; Μετά την Πρωτοχρονιά, λέω να πάμε οι δυο μας από το γιατρό, τον κ. Θεοδωρίδη>>.
Μιλούσε η Ελένη και η καρδιά μέσα της πήγαινε να σπάσει από την αγωνία, μέχρι η νύφη της να της επιβεβαιώσει, αυτό ευχόταν και μόνο αυτό, τη γλυκιά υποψία, που είχε.
<<Περίεργα νιώθω, μάνα , ψέματα δε θα σου πω. Μου πέρασε και μένα η σκέψη αυτή από το μυαλό, όμως σε παρακαλώ, μη πούμε τίποτα ακόμη ούτε στον Εμμανουήλ ούτε και στον δικό μου τον πατέρα, πριν πρώτα δε με εξετάσει ο γιατρός>>.
Σαν πιο ανάλαφρη ετούτη τη βραδιά ξάπλωσε στο στρώμα της η Ελένη και γέλαγε μονάχη της και σχέδια έκανε και όνειρα για το μικρό ή τη μικρή, που σε λίγο, αν ήθελε ο Θεός, κοντά τους θα ερχόταν. Αν είναι αγόρι σίγουρα Δημητρό θα το πούνε, σκεφτόταν. Τις χάρες του και τη λεβεντιά εκείνου, μακάρι, όλες να έπαιρνε, ευχόταν.
Αν πάλι κορίτσι γεννηθεί, στη μάνα της να μοιάσει, όμορφη, λυγερή και καλότυχη να είναι, σκεφτόταν και ευχόταν η Ελένη, μέχρι τις πρώτες ώρες της καινούργιας μέρας, που άρχισε στον ορίζοντα να αχνοφέγγει.
ΑΪΒΑΛΙ 1922
<<Ευτυχισμένο το νέο έτος>> , εύχονταν ξανά και ξανά οι άνθρωποι και έβαζαν όλη τη δύναμη της ψυχής τους, να ακουστεί η ευχή όσο πιο δυνατά, όσο πιο μακριά, για να σκορπίσει λες το κακό, που ετοιμαζόταν να πέσει πάνω τους, αστροπελέκι και φωτιά.
Δεν μπορούσε να κλείσει τα χείλη του ο Εμμανουήλ, με το χαμπέρι που του έφερε η γυναίκα του, μετά το πέρας των γιορτών. Ποιες συμφωνίες εμπορικές και ποια κέρδη και λίρες χρυσές!
Το παιδί του, το σπλάχνο του, η ζήση του όλη, αυτό, από δω και στο εξής, το πολυτιμότερο για εκείνον θα ήταν!
Για όλα εκείνος έτρεχε, μη και θελήσει κάτι η Διώνη του στην κατάσταση που είναι και δεν το βρει. Και η Ελένη, πού την έχανες πού την έβρισκες, στο σπίτι των παιδιών της ξημεροβραδιαζότανε.
<<Σιγά χριστιανή μου, δεν έκανες εγγόνι μόνο εσύ, άσε τα παιδιά να χαρούν αυτές τις στιγμές της γλυκιάς προσμονής και λίγο μόνοι τους. Η πεθερά δεν πρέπει να ανακατεύεται και τόσο πολύ, γιατί καλό θα πάει να κάνει και άλλο θα της βγει>>, τις λέγανε οι γειτόνισσες, για να την πειράξουν.
Οι μέρες διαδέχονταν, σα χάντρες κομπολογιού σε χέρια δερβίση μερακλή, η μια την άλλη και όλα ήταν έτοιμα για τη στιγμή, που τα δυο σπιτικά, που τον τελευταίο χρόνο γεύτηκαν το θανατικό, να ξεπενθήσουν, να ανοίξουν μια νέα σελίδα στη ζωή τους.
Όλα τα είχε έτοιμα η Ελένη για την προίκα του μωρού, άλλα φτιαγμένα από τα επιδέξια χέρια, τα δικά της και άλλα από τις καλύτερες κεντήστρες του Αιβαλιού. Μέχρι στην Προύσα έφτασε η χάρη της, που ήταν γνωστή για το φίνο το μετάξι της, το απαλό. Τα καλύτερα ήθελε για το εγγόνι της και δε τσιγκουνεύτηκε το παραμικρό.
Μόνη της τα έπλυνε με αλισίβα να ασπρίσουν στην αρχή και μετά με λεβάντα να μοσχομυρίσουν, όπως έκανε και με του Εμμανουήλ. Μόνη της τα κολλάρισε και τα δίπλωσε προσεκτικά, μη και οι Μοίρες, που θα έρθουν να το μοιράνουν, δεν τα βρουν σωστά και δεν του αφήσουν τη χρυσή την κλωστή, την τύχη την καλή.
Δευτέρα, του Αγίου Πνεύματος ξημέρωνε, μέρα γιορτινή για τους Ρωμιούς και τη Διώνη την ξύπνησαν οι πρώτοι πόνοι. Ο Εμμανουήλ κοιμόταν δίπλα της ακόμη και δεν ένιωσε το παραμικρό. Η Διώνη έπιασε το χέρι του και το έσφιξε απαλά. Άνοιξε τα μάτια του εκείνος και κατάλαβε. Πήρε την επίτοκο αγκαλιά και με την άμαξα έφτασαν, σε μόλις λίγα λεπτά, στην πόρτα του νοσοκομείου. Την εμπιστεύτηκε στα χέρια των γιατρών και έτρεξε να φέρει και τη μάνα του. Και αυτό θα το περνούσαν οι δυο τους μαζί.
Κόντευε να σουρουπώσει, αν και οι μέρες του Ιούνη έχουν διάρκεια μεγάλη, και η Διώνη ακόμη να ελευθερωθεί. Μόνο κάπου κάπου έβγαινε μια νοσοκόμα να τους πει να κάνουν υπομονή και ότι όλα θα πήγαιναν καλά. Φίδια έζωναν τον Εμμανουήλ και μάταια η μάνα του προσπαθούσε να τον καθησυχάσει. Δεν ήταν λίγες οι φορές θυμόταν, που γυναίκες νέες πολύ και σαν τα κρύα τα νερά, έφευγαν άδικα στη γέννα επάνω, κάτι τέτοιο άλλωστε δεν είχε γίνει και με τη μητέρα της Διώνης!
Ο πεθερός του τούς βρήκε στο διάδρομο, την Ελένη καθιστή και τον Εμμανουήλ να γράφει χιλιόμετρα, πάνω κάτω. Έλλειπε για δουλειές στη Φώκαια και μόλις γύρισε, πέρασε από το σπίτι τους να τους δει και τον ενημέρωσαν.
Πήρε τον Εμμανουήλ και βγήκαν στον κήπο. Το φως της μέρας, έστω και λιγοστό, και ο καθαρός αέρας σίγουρα θα επιδρούσαν ευεργετικά στον γαμπρό του. Όχι ότι κατάφερε και πολλά ο Αποστολίδης, αλλά δυο κουβέντες τουλάχιστον πέρα από τη Διώνη και το μωρό, κατάφεραν μεταξύ τους οι δυο άντρες να ανταλλάξουν και έτσι λίγο η σκέψη του Εμμανουήλ σε άλλα να περάσει.
<<Αγόρι, αγόρι, γέννησε αγόρι>>, ήταν η φωνή της μάνας του, που ακούστηκε σα κραυγή περισσότερο, να σκίζει τη σιγαλιά του δειλινού.
Με δυο δρασκελιές ο Εμμανουήλ βρέθηκε στο προσκεφάλι της γυναίκας του, χαϊδεύοντας γλυκά τα ξέπλεκα μαλλιά της, τα νοτισμένα ακόμη, απόρροια των ωδίνων του τοκετού. Ίσα που μπόρεσε εκείνη να σηκώσει τα βαριά από την πολύωρη μάχη, για να κερδίσει τη ζωή, βλέφαρά της και ένα αχνό χαμόγελο στάθηκε στο κουρασμένο πρόσωπό της. Γρήγορα βυθίστηκε σε έναν ύπνο βαθύ και ανακουφιστικό, για να ξυπνήσει το επόμενο πρωϊνό.
Τη στιγμή που κράτησε ο Εμμανουήλ το γιο του στα χέρια του, ήταν η δικαίωση της ύπαρξής του, σα να του αποκαλύφτηκαν όλα μαζί τα μυστήρια του κόσμου.
Όμορφος, ρόδινος και παχουλός, ο μικρός, τους παίδεψε όλους πολύ ήταν αλήθεια, αλλά χαλάλι του. Με το απαλό ξανθό χνούδι των μαλλιών και τα πράσινα μάτια, ίδια εκείνα του Δημητρού, που άλλαζαν κάθε που άλλαζε και η διάθεσή του, ήταν ό,τι πιο όμορφο είχε δει στη ζωή του. Και η αλήθεια ήταν πως είχε γευτεί πολλά όμορφα στη μέχρι τώρα ζήση του ο Εμμανουήλ.
Τρεις μέρες το νοσοκομείο έγινε σπίτι τους. Πότε η Ελένη και πότε ο Εμμανουήλ περνούσαν ώρες πολλές, δίπλα στην τρισευτυχισμένη Διώνη και το μικρό της πρίγκιπα και χρειαζόταν γιατροί και νοσοκόμες να τους σπρώχνουν απαλά, έξω από το δωμάτιο των λεχώνων, όταν τα λόγια και οι παραινέσεις τους δεν αρκούσαν να τους συνετίσουν.
Τη μέρα που το αρχοντικό τους γνώρισε και το νέο μέλος της οικογένειας, στήθηκε μια φιέστα, που θα τους έμεινε ανεξίτηλη στη μνήμη τους, για όλα τα επόμενα χρόνια του βίου τους. Το κρασί έρρεε άφθονο τη μέρα εκείνη και η χαρά ξέχειλα απλώθηκε σε κάθε κόχη και γωνιά του μεγάλου κτήματος.
Μέχρι και η Ελένη για χάρη του εγγονού της τη μέρα εκείνη, πάνω από το μαύρο φόρεμά της έριξε τη μεταξωτή εσάρπα με τα χρώματα, που παίρνει ο ουρανός και η θάλασσα την ώρα του δειλινού, αυτή που της είχε φέρει ο Δημητρός της από το πρώτο του ταξίδι στη Βιέννη, για την υπογραφή εμπορικών συμφωνιών.
Με γέλια και χαρές περνούσαν οι μέρες στο σπίτι του Εμμανουήλ, αλλά σε μια άλλη περιοχή της Ανατολής, και όχι μακριά από τη δική τους, η απόγνωση και ο κακός χαμός διαφέντευαν τις καρδιές και τις ζωές αθώων ανθρώπων.
Την 13η Αυγούστου 1922 ξεκίνησε η Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Μικρασιατικού Ελληνισμού, ύστερα από την εκτόξευση της τελικής επίθεσης του Μουσταφά Κεμάλ εναντίον της ελληνικής στρατιάς, στη θέση του Αφιόν.
Η σύντομη και άγρια μάχη είχε σαν αποτέλεσμα την ταπεινωτική ήττα των ελληνικών όπλων.
Το ηθικό και το επίπεδο πειθαρχίας των στρατιωτών βρισκόταν στο ναδίρ, λόγω της κόπωσης, των μεγάλων απωλειών και της παρατεταμένης κυρίως διαβίωσης των ανδρών, υπό σκληρές συνθήκες, στο αφιλόξενο περιβάλλον της Ανατολίας. Απέναντί τους είχαν τη σιδερένια θέληση και άκαμπτη αποφασιστικότητα του ίδιου του Κεμάλ, φανατικού εθνικιστή και σκληρά εκπαιδευμένου στα πολεμικά.
Το μεσημέρι της 14ης Αυγούστου εκδόθηκε η μοιραία διαταγή άμεσης απαγκίστρωσης από την τοποθεσία του Αφιόν. Απαγκίστρωση όμως κατά τη διάρκεια της ημέρας και υπό πίεση του εχθρού σήμαινε καταστροφή. Η διαταγή αυτή, η τελευταία, έμελλε να ανοίξει τις πύλες της κόλασης κυριολεκτικά.
Άρχισε η μεγάλη εκκένωση από όλο εκείνο τον στρατιωτικό συρφετό , που συνωστίζονταν επί ένα χρόνο στην εχθρική πόλη. Όλοι ανάκατα, χωρίς οργανικούς δεσμούς, πήραν το δρόμο προς τα βορειοδυτικά. Ό,τι δεν μπορούσε να εκκενωθεί παραδόθηκε στη φωτιά. Την 27η Αυγούστου τα οθωμανικά στρατεύματα πατούσαν την πολύφερνη νύφη της Ιωνίας, την <<άπιστη>> Σμύρνη.
Στις 27 Αυγούστου ( με το παλιό ημερολόγιο) οι ορδές του Κεμάλ μπήκαν στη Σμύρνη, με το ύφος του νικητή. Όλη τη μέρα παρήλαυναν στην πόλη και από το απόγευμα επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένως καταστροφή.
Λεηλασίες, σφαγές και βιασμοί, το μέγεθος των οποίων ανθρώπινος νους να συλλάβει δεν μπορεί, ήταν ένα με την ανθρώπινη καθημερινότητα για μέρες.
Αποκορύφωμα όλων αυτών η πυρπόληση της αρμενικής και ελληνικής συνοικίας της Σμύρνης. Το κάψιμο των σπιτιών ανάγκασε τους κρυμμένους σε αυτά χριστιανούς να βγουν στους δρόμους, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι που είχαν γλυτώσει από τις προηγούμενες σφαγές, να πέφτουν στα χέρια των Οθωμανών και να υφίστανται φριχτούς βασανισμούς, πριν το θάνατό τους.
Η προκυμαία της Σμύρνης μετατράπηκε σε μια στενόμακρη λωρίδα πανικού και μαρτυρίου, για τους αβοήθητους ανθρώπους. Καπνοί και ουρλιαχτά.
Μια ατέλειωτη σφαγή εν εξελίξει, με τα πληρώματα των θωρηκτών των μεγάλων δυνάμεων, που ήταν αγκυροβολημένα στον κόλπο, να τηρούν με ευλαβική συνέπεια και προσοχή τη διαταγή, που είχαν λάβει: ΜΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΤΕ.
<<Φύγετε, φύγετε, γιαγκίν, φωτιά, σφαγή μεγάλη. Έρχονται και εδώ, φτάνουν……>>
Λόγια κοφτά , μαχαίρια καλά ακονισμένα έκοψαν τη σιγαλιά καθώς και τις ψυχές των Ρωμιών, το σούρουπο εκείνο, στο Αιβαλί.
Ο κόσμος πλημμύρισε τους δρόμους στο Αιβαλί και έφτασε πανικόβλητος στο λιμάνι, μήπως και μάθει κάτι παραπάνω από τα καϊκια, που έφταναν εκεί. Από τα ανοιχτά παράθυρα του αρχοντικού της οικογένειας του Εμμανουήλ μαζί με τα αρώματα από το αγιόκλημα, το γιασεμί και τις πολύχρωμες, εκατόφυλλες τριανταφυλλιές ξεχύθηκαν στο εσωτερικό του και οι φωνές και το βουητό του πλήθους, που κατηφόριζε.
Έντρομος ο Εμμανουήλ βγήκε στον κήπο του σπιτιού του να ακούσει καλύτερα, όσα με δυσκολία έφταναν στα αυτιά του, στο εσωτερικό. Το ένα βήμα έφερε το άλλο και πριν καλά καλά το καταλάβει ήταν ήδη στο λιμάνι. Περιτριγυρισμένος από ανθρώπους όλων των ηλικιών, με τα χέρια τους άλλοι σε στάση προσευχής και άλλοι να παίρνουν τα δάκρυα από τα μάτια τους, πλησίασε το καϊκι του Νουρεντίν, ψαρά στο επάγγελμα, που χρόνια τώρα, από όταν ζούσε με τους γονείς του στο πατρικό του, τους προμήθευε ψάρια φρέσκα, τα φημισμένα κυδώνια του κόλπου και άλλα οστρακοειδή.
Ο Νουρεντίν, ψαρομάλλης, σα πασπαλισμένα τα μαλλιά του λες από το αλάτι της θάλασσας, με ροζιασμένα τα χέρια από το συνεχές τράβηγμα των διχτυών, γεροδεμένος, με κορμί σα πλάτανο παχύ, τον γνώρισε αμέσως και τον τράβηξε μέσα στη βάρκα του. Πολλά δεν είπανε, μόνο το ποσό συμφωνήθηκε και το σημείο συνάντησής τους, που ορίστηκε για λίγες ώρες μετά.
Επιστρέφοντας ο Εμμανουήλ στο σπίτι βρήκε τη γυναίκα του να θηλάζει το μωρό, με τα μάτια στυλωμένα αυτή τη φορά όχι στο γλυκό προσωπάκι του μικρού, αλλά στην πόρτα, αναμένοντας τον άντρα της, να επιστρέψει.
Δεν υπάρχει πιο ιερή και γλυκιά στιγμή, από εκείνη που μια μάνα απλόχερα δίνει τους πολύτιμους χυμούς της, να αναστήσει ό,τι πολυτιμότερο της εμπιστεύτηκε η ίδια η Ζωή!
Αυτή τη στιγμή θέλησε να κλείσει για πάντα ο Εμμανουήλ μέσα του και, κάθε φορά που τα πράγματα θα γίνονται δύσκολα πολύ, να την ανασέρνει ιεροτελεστικά και να παίρνει δύναμη και κουράγιο και στάθηκε ώρα πολλή, στο άνοιγμα της πόρτας, να τους κοιτά και να ευφραίνεται. Με λίγες, αλλά μεστές κουβέντες εξήγησε στη γυναίκα του τα καθέκαστα και έλαβε άμεσα δράση.
Πέρασε από το σπίτι του πεθερού του, να συνεννοηθεί μαζί του, για όσα η σκέψη του τού όριζε να κάνει. Τον βρήκε σύμφωνο και έφυγε με τη διαβεβαίωση ότι και εκείνος θα έπραττε παρόμοια.
Έπειτα πέρασε από τη μάνα του, τη βοήθησε να πάρει ό,τι εκείνη έκρινε άξιο να έχει μαζί της, το εικόνισμα με τα στέφανα δηλαδή και μια φωτογραφία. Στο μέγεθος της παλάμης της, ασπρόμαυρη και ελαφρώς κιτρινισμένη ήταν η φωτογραφία εκείνη, με την Ελένη να κάθεται σαν αρχόντισσα στο θρόνο της, όμορφη, λαμπερή, με το καλό της φόρεμα, ένα βελούδο στο χρώμα του ρουμπινιού και τα μαλλιά ψηλά, στεριωμένα με ένα χτενάκι ασημένιο με άσπρες πέρλες στη μέση.
Όρθιος δίπλα της ο Δημητρός της στεκόταν, στητός και κορδωμένος, με τη φορεσιά τους και αυτός τη γιορτινή και το καπέλο του. Το μπαστούνι του κρατούσε στο ένα χέρι και το άλλο το ακουμπούσε τον ώμο, επάνω, της αγαπημένης του.
Μεγάλη ήταν η έκπληξη της, όταν στο σχόλασμα της εκκλησιάς, ένα κυριακάτικο πρωινό της είπε ότι από κάπου ήθελε, να περάσουν. Στο φωτογραφείο του Αρμένη, του Βαρτάν την πήγε. Γνωστός αυτός ήταν στα μεγάλα σαλόνια για την τέχνη του, τις απλές φωτογραφίες, αλλά και τα πορτραίτα του. Εκεί, αποθανάτισαν μια στιγμούλα ευτυχίας, δανεικής, όπως συνήθιζε να λέει η Ελένη.
Αυτή τη φωτογραφία, που, όταν πέθανε ο άντρας της, την είχε στον κομό, στο δωμάτιό της, σιμά στο καντηλάκι, το πάντα αναμμένο, για τις νύχτες τις μοναχικές της, να περνά μαζί της, πήρε η Ελένη και την εικόνα της Παναγίας με τα στέφανα του γάμου τους, μέσα στο τζάμι της, όμορφα τοποθετημένα.
Τελευταία πέρασε ο Εμμανουήλ από το γραφείο του. Άνοιξε το χρηματοκιβώτιο και άδειασε βιαστικά όλο το περιεχόμενό του. Ήταν πολλές οι λίρες, ευτύχημα μεγάλο, που οι τελευταίες παραγγελίες σαπουνιών πληρώθηκαν στην ώρα τους. Κοιτάζοντας προσεχτικά στο δρόμο, βγήκε έξω με τη μάνα του πάντα δίπλα του, ανέβηκαν στην άμαξα και όρμησαν για το σπίτι.
Άνδρες με μπόγους στα χέρια και την πλάτη, γυναίκες με βρέφη στην αγκαλιά και άλλα μικρά, να τα τραβούν από το χέρι, βάδιζαν στη μέση ενός δρόμου, που κανείς δεν ήξερε που και αν θα τους έβγαζε. Χείλη ασπρισμένα από το σφίξιμο και μάτια διεσταλμένα από τον τρόμο και την απόγνωση πάγωσαν την ψυχή του Εμμανουήλ.
Κοίταξε ψηλά και ένα ΓΙΑΤΙ έφυγε ξέπνοα από μέσα του. Η μάνα του δίπλα του καθάριζε συχνά πυκνά με το μαντίλι τα μάτια της, που η αλμύρα των δακρύων τής θόλωνε.
<< Οι Ρωμιοί φεύγουν, οι Ρωμιοί φεύγουν>>, ακούγονταν φωνές πονεμένες και διστακτικές, σχεδόν παρακλητικές.
<< Μη φεύγετε, γιατί, δικοί μας άνθρωποι γίνατε, χρόνια τώρα μεγαλώνουμε μαζί τα παιδιά μας, σπέρνουμε τη γη και μοιραζόμαστε χαρές και βάσανα.
Δεν θα σας πειράξει κανείς, τερτίπια των πολιτών και των μεγάλων είναι που μας βάζουν να μισούμαστε, να σκοτωνόμαστε και αυτοί πλουτίζουν και γελάνε, το κέφι τους κάνουν.>>, φώναζαν από τα ανοιχτά παράθυρα και τις πόρτες πολλοί Οθωμανοί. Άλλοι όμως είχαν γνώμη διαφορετική.
<<Να φύγετε, δικά μας όλα αυτά και μας ανήκουν. Οθωμανοί δεν είσαστε. Μας παίρνατε τον πλούτο μας τόσους αιώνες και μας βάζατε να σας δουλεύουμε, για λίγα ψίχουλα. Αφέντες είμαστε εμείς και εσείς τα δουλικά μας τώρα. Ξεκουμπιστείτε από δω, να ελαφρώσει ο τόπος>>.
Έτσι φωνάζανε και φτύνανε και διαολοστέλνανε, όποιον, σκυμμένο από το βάρος του φορτίου, που κουβαλούσε, έμπαινε στο οπτικό τους πεδίο.
Η Διώνη μόλις είχε μαζέψει, ύστερα από υπόδειξη του Εμμανουήλ, λίγα ρουχαλάκια του μωρού, τα κοσμήματά της και φυσικά τρόφιμα. Φορτώθηκαν τα πράγματα και κεντρίζοντας με νεύρο ο Εμμανουήλ τη νεαρή φοράδα, που είχε δεμένη στην άμαξα, κατευθύνθηκαν οι τέσσερις τους στον μικρό όρμο, που είχε αράξει το καϊκι του ο Νουρεντίν.
Το πουγκί με τις λίρες έβαλε φτερά στα χέρια του ψαρά και, πριν καλά καλά πατήσουν στην κοιλιά του σκαριού, εκείνος έλυσε τα σκοινιά και το ταξίδι της προσφυγιάς…..ξεκίνησε.
Καταμεσής της θάλασσας είδαν γλώσσες πύρινες και πυκνούς καπνούς από τη Σμύρνη, που παραδομένη στους εκτελεστές της, τους αποχαιρετούσε. Βάρκες εδώ, καϊκια παραπέρα, πτώματα φουσκωμένα, να επιπλέουν στο νερό, κραυγές που πνίγονταν στο δάκρυ και στον πόνο, την κόλαση την ίδια θωρούσαν μπροστά τους.
Έκλεισε τα βρεγμένα μάτια της η Διώνη και γύρισε την πλάτη, μη και η φρίκη, όλη αυτή, πετρώσει το γάλα στο στήθος της, καθώς πέτρωσε και την καρδιά της.
Ώρες πολλές κράτησε το ταξίδι αυτό, ούτε που είχαν το κουράγιο οι δυο γυναίκες να ρωτήσουν για τον προορισμό. Μακριά από την κόλαση αυτή, οπουδήποτε, θα ήταν καλύτερα, έτσι τουλάχιστον τη στιγμή εκείνη πίστευαν, είχαν ανάγκη να πιστέψουν.
ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1922
Το ξημέρωμα της μέρας βρήκε το ψαροκάικο με την οικογένεια του Εμμανουήλ να πλησιάζει τις πρώτες ακτές της μητέρας πατρίδας. Στη Λέσβο είχε ζητήσει από τον Νουρεντίν να τους μεταφέρει, και εκείνος τα κατάφερε.
Αφού μπήκαν σε έναν μικρό κολπίσκο και έδεσαν οι δυο άντρες το σκαρί, βοήθησαν τις γυναίκες με το μωρό και τα λίγα υπάρχοντά τους, να βγουν στην ξηρά. Ευχαριστώντας θερμά τον καπετάνιο, κατευθύνθηκαν για το εσωτερικό του νησιού.
Ο Εμμανουήλ είχε ταξιδέψει πολλές φορές στη Λέσβο, λόγω των επαγγελματικών του υποχρεώσεων, και γνώριζε και το νησί και πολλούς από τους ανθρώπους του, με τους οποίους τον συνέδεε όχι μόνο επαγγελματική συνεργασία, αλλά και φιλία ζεστή.
Τα πρώτα που συνάντησαν στο νησί ήταν κάτι ξύλινες καλύβες, που χρησιμοποιούσαν οι νησιώτες, για τα μπάνια τους, το καλοκαίρι, αλλά τώρα που ο καιρός, μήνα Σεπτέμβρη, είχε αρχίσει να ψυχραίνει, τις εγκατέλειψαν και γύρισαν στη χώρα.
Σε μια από αυτές τακτοποίησε ο Εμμανουήλ την πολύτιμη οικογένειά του και έφυγε για τη χώρα, να συναντήσει τον καλό του φίλο Στέφανο Καμπάνη.
Οι δυο γυναίκες μέσα στη μικρή, την καμαρούλα, απόθεσαν τα λιγοστά υπάρχοντά τους και με το κεφάλι στο πάτωμα σκυφτό μελέταγαν, όσα πέρασαν και όσα έμελλε ακόμα να περάσουν.
<< Σήκω κόρη μου, ζωντανοί είμαστε με ένα μωρό, έχουμε χρέος να το αναστήσουμε και να το βοηθήσουμε να βρει τη θέση του σε αυτή τη ζωή. Και εμείς μια και ο Θεός έδωσε να σωθούμε, θα ζήσουμε!!!>>, τα λόγια της Ελένης σα χτύπημα βούρδουλα στον αέρα, τράβηξαν τη Διώνη από το μαύρο των συλλογισμών της και της έδωσαν δύναμη και κουράγιο, να σταθεί όρθια και να παλέψει.
Τάισε το μωρό, που από ώρα ζήταγε το στήθος της, κλαίοντας γοερά, και βγήκε έξω να μαζέψει λίγα ξερόκλαδα, για τη δροσιά που θα έπεφτε με τα πρώτα άστρα, να ανάβουν στον ουρανό.
Ο Εμμανουήλ βρήκε τον Καμπάνη στο σπίτι του, να γευματίζει με την οικογένειά του. Έπεσε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, γιατί τα κακά μαντάτα είχαν φτάσει ήδη στο νησί, μαζί με τους πρώτους βίαια ξεριζωμένους από τη Σμύρνη και από αλλού.
Κλείστηκαν για πολύ ώρα οι δυο τους στο γραφείο και δεν βγήκαν από εκεί, παρά μόνο όταν ο Εμμανουήλ μέτρησε στον Καμπάνη το πρώτο μέρος από το ποσό, που συμφώνησαν, για την αγορά ενός ακινήτου του Καμπάνη. Δεν ήταν τίποτα μεγάλο και σπουδαίο αυτό που ο φίλος και συνεργάτης του του πούλησε, αλλά δεδομένων των συνθηκών και όσων χειρότερων θα ακολουθούσαν, ήταν πολύτιμο για την επιβίωση της οικογένειας του.
Επέστρεψε αργά το απόγευμα στην καλύβα της ακτής ο Εμμανουήλ, όσο και αν ο φίλος του επέμενε να τον κρατήσει για φαγητό. Αρνούμενος εκείνος ευγενικά, αποχώρησε. Δεν δίστασε όμως να ζητήσει λίγο ψωμί και ό,τι τέλος πάντων είχαν περίσσευμα στο σπίτι, για τις γυναίκες, που άφησε πίσω του.
Τις βρήκε, έξω, στην αμμουδιά, να προσπαθούν, να ανάψουν κάτι νοτισμένα από την αλμύρα κούτσουρα με όχι ομολογουμένως και μεγάλη επιτυχία.
Πετώντας ό,τι είχε τη στιγμή εκείνη η Διώνη στα χέρια της, με τα μανίκια σηκωμένα και τα μαλλιά να ανεμίζουν ξέπλεκα στην αύρα της θάλασσας, έπεσε στην αγκαλιά του, όχι με δάκρυα θλίψης αυτή τη φορά, αλλά με αυτά της ανακούφισης.
Όταν η αγωνία για κάτι σημαντικό έχει τελειώσει, ό,τι μέσα στην ψυχή μας έχει μαζευτεί, βρίσκει τότε και μόνο τότε το δρόμο της εξόδου.
Γύρω από τη φωτιά, και όση ώρα χόρταιναν την πείνα τους με τα καλούδια του Καμπάνη, μίλησαν για τη μέρα που έφευγε, αλλά και για εκείνες που θα ερχόταν και που, δυστυχώς, θα ήταν δύσκολες και ζοφερές.
Ο λογισμός όλων πήγαινε πίσω, σε όσα όμορφα άφησαν, μα πιο πολύ στους ανθρώπους, αν και εκείνοι στάθηκαν το ίδιο τυχεροί και αυτή τη στιγμή έχουν κάπου απαγκιάσει, να συνέλθουν από το φευγιό και το μαχαίρι το οθωμανικό.
Την άλλη μέρα, με το πρώτο φως της αυγής έφυγε ο Εμμανουήλ για τη χώρα. Νοίκιασε μια άμαξα δίνοντας μάλιστα ένα όχι και τόσο ευκαταφρόνητο ποσό.
Πάντα σε δύσκολους καιρούς υπάρχουν και εκείνοι, που κάνουν την ανάγκη του αλλουνού ευκαιρία, να γεμίσουν τη δική τους τσέπη. Επέστεψε με την άμαξα στην ακροθαλασσιά, φόρτωσε επάνω της τα λιγοστά υπάρχοντα και τη φαμίλια του και ξεκίνησαν, για αυτό που έμελλε να γίνει το νέο τους σπιτικό.
Μπήκαν στη χώρα και είδαν τους δρόμους της γεμάτους με ανθρώπους ξυπόλυτους, ρακένδυτους και λερούς, με τα πρόσωπα μαυρισμένα ακόμα από τη φωτιά, που έζησαν και κατάφεραν να βγουν ζωντανοί.
Μωρά έσκουζαν στο στήθος των μανάδων τους, γιατί όσο και να έψαχναν, με το στόμα ανοιχτό, στάλα μητρικού γάλακτος δεν είχε απομείνει σε αυτές.
Άνδρες δυο μέτρα, με το βλέμμα στη γη καρφωμένο, ζητιάνευαν από πόρτα σε πόρτα ένα κομμάτι ψωμί, αυτοί που νοικοκύρηδες με βιος τρανταχτό δεν καταδέχονταν ούτε στους σκύλους να ρίξουν το ξεροκόμματο, που άλλοι τώρα τους πέταγαν.
Παρόντες φυσικά ήταν και οι άνθρωποι του λεγόμενου υποκόσμου, που με ενδιαφέρον δήθεν πατρικό προσέγγιζαν ορφανά κορίτσια, για να τα εκμεταλλευτούν αναλόγως.
Λίρες, φλουριά, κοσμήματα και τιμαλφή άλλαζαν χέρια στη στιγμή, για μια παράγκα, για λίγο ψωμί.
Οι ντόπιοι, σοκαρισμένοι από το ανθρωπομάνι, το κατατρομαγμένο και κατατρεγμένο, έκαναν ό,τι ήταν δυνατό. Άνοιγαν και τα κελάρια των σπιτιών τους και τις καρδιές τους και με το χέρι, μα πιο πολύ το βλέμμα το ζεστό, έδιναν ό,τι μπορούσε ο καθένας από το υστέρημά του.
Δεν ήταν όμως και λίγοι αυτοί που έκλειναν τις καρδιές τους πιο σφιχτά και από τα πορτόφυλλα των σπιτιών τους, μπροστά στο δράμα των εξαθλιωμένων, αφού τουρκόσπορους και ξενομερίτες τους φώναζαν και να σηκωθούν να φύγουν, τους ζητούσαν.
Αυτό το τελευταίο ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι της οργής, για την Ελένη, να ξεχειλίσει.
<<Από πού και ως πού τουρκόσποροι οι άνθρωποι αυτοί, που την Ελλάδα την σέβονται και την τιμούν πιότερο από τον καθένα, την έχουν μέσα στην ψυχή τους πολύτιμο θησαυρό και με τις αξίες και τα ιδανικά της ελευθερίας, της πίστης της ορθόδοξης και της δημοκρατίας μεγαλώνουν τα παιδιά τους και τα μαθαίνουν, σα γνήσια ελληνόπουλα, να δώσουν και το αίμα τους για αυτήν;>>
Η Διώνη, με το πρόσωπο στις χούφτες των χεριών της, βίαζε τον Εμμανουήλ, να φύγουν το γρηγορότερο δυνατόν από αυτή τη φρίκη. Διπλή κόλαση τα όσα διαδραματίζονταν μπροστά τους, ένιωσαν και οι τρεις τους, αφού γινόντουσαν σε τόπο αδερφικό, ελληνικό και όχι κάτω από το ανελέητο και σκοτεινό πρόσωπο των κατακτητών της γης της Ιωνίας.
Ύστερα από μια σχετικά σύντομη διαδρομή, έφτασαν επιτέλους σε ένα μέρος ήσυχο, γεμάτο νερά, λουλούδια και πουλιά, σα ξεχασμένο λες από ανθρώπους και θεούς. Στην άκρη μιας πηγής πέτρινο σπιτάκι έχασκε ορθό, κρυμμένο μέσα στα φρύγανα και τις βατσινιές.
<< Τι είναι εδώ>>, με μια φωνή οι δυο γυναίκες απευθύνθηκαν στον Εμμανουήλ. <<Είναι αυτό για το οποίο σας μίλησα ψες το βράδυ, σιμά στη φωτιά. Ξέρω, μάθαμε αλλιώς, αλλά ο άνθρωπος πρέπει να παίρνει ό,τι του δίνεται και να πασχίζει να το καλυτερεύσει. Αυτό θα κάνουμε και εμείς. Ζούμε, αυτό έχει σημασία, τα άλλα όλα, θα έρθουν με τον καιρό >>, είπε και αγκάλιασε τις δυο γυναίκες του.
Από την ίδια κιόλας στιγμή σήκωσαν τα μανίκια και οι τρεις τους και βάλθηκαν να ημερέψουν τον άγριο, πλην πανέμορφο, αυτό τόπο.
Ο Εμμανουήλ έπιασε τα τοιχώματα να παρατηρεί για να γιατροπορέψει, όσες πληγές το πέρασμα του χρόνου είχε πάνω τους χαράξει.
<< Παλιό, αλλά γερό, αφού το μόνο που έχει χρεία να διορθωθεί είναι η στέγη. Το βάρος των χρόνων, μα και η πάλη με τα στοιχειά της φύσης, λύγισαν τη μια δοκό και ήρθε και κόντυνε η σκεπή και μάζεψε στην άκρη, σα ρούχο λες που μπήκε μετά από πλύση>>, αναφώνησε ο Εμμανουήλ και ήταν σα να φύσηξε στην ψυχή των δυο γυναικών, πρώτη φορά, το δροσερό αεράκι της αισιοδοξίας.
Νέος και δυνατός ήτανε ο Εμμανουήλ και ως τη νύχτα καλύτερη από πριν την έκανε τη στέγη.
Με το εσωτερικό καταπιάστηκαν οι δυο γυναίκες. Σκούπισαν και έπλυναν με νερό, που κουβαλούσαν από την πηγή, και το πάτωμα και τους τοίχους και κρέμασαν στα ανοίγματα, προσωρινά τουλάχιστον, κάποια υφαντά, από την προίκα της Διώνης, που είχαν πάρει μαζί τους και κάπως ήρθε εκείνο το μικρό οίκημα και έμοιασε με κάμαρη για ανθρώπους.
Το επόμενο πρωινό, τους βρήκε και τους τρεις να ξεχορταριάζουν την έκταση γύρω τους, για να δουν τι πως θα μπορούσαν να την <εκμεταλλευτούν>, πριν πιάσουν οι βροχές και τα χιόνια.
Κόντευε να μεσημεριάσει, όταν διαπίστωσαν πως δεν είχαν τίποτα να γευματίσουν οι τρεις τους. Άφησε τις δυο γυναίκες ο Εμμανουήλ, να συνεχίσουν το ξεχορτάριασμα της γης, και περπάτησε εκείνος με τα πόδια, ως τον πρώτο οικισμό, λίγο ψωμί και μερικά χρειαζούμενα, να βρει, για να γίνει η ζήση τους πιο υποφερτή.
Τον πρώτο καιρό δύσκολη πολύ, βουνό απάτητο, ήταν η ζήση τους εκεί. Αξημέρωτα ξεκίναγε για τη χώρα ο Εμμανουήλ, να εξασφαλίσει το φαγητό της μέρας, και τα λεφτά σωνότανε και οι ανάγκες από την άλλη αυγατίζανε, σαν τις ψείρες σε κεφάλι καθαρό.
Παρηγοριά και απαντοχή τους ήταν ο μικρός Δημήτρης, όπως είπαν πως θα το βγάζανε το μωρό, μόλις λίγο ορθοποδούσαν.
Μεγάλωνε και άνθιζε ο Δημήτρης μέρα με τη μέρα και ήταν το πιο καλόβολο και ήσυχο παιδάκι του κόσμου, λες και καταλάβαινε τον αγώνα επιβίωσης των γονιών του και δεν ήθελε να τους προσθέσει και άλλο βάρος.
Τα πρώτα τους Χριστούγεννα, πρόσφυγες πια και αυτοί, τα πέρασαν πολύ ζορισμένα και φτωχικά και ευχήθηκαν με θέρμη, τα επόμενα, που θα ερχόντουσαν να ήταν λιγάκι καλύτερα. Ψευδαισθήσεις δεν έτρεφαν, αλλά οι ουρανοί ανοιχτοί καθώς ήταν εκείνη τη στιγμή, πήραν την ευχή τους και την ανέβασαν πολύ ψηλά, κατά πως έπρεπε, για να ριζώσει εκεί και να πραγματοποιηθεί.
Σταλιά σταλιά κατάφερε ο Εμμανουήλ το μικρό χαμόσπιτο να το ευπρεπίσει και να το κάνει άνετο και βολικό. Τη νύχτα μέρα έκανε και κούραση το κορμί του δεν ήξερε τι θα πει.
Επειδή γνώριζε γράμματα, και εγγλέζικα και οθωμανικά, βρήκε γρήγορα δουλειά μέσα σε αυτό το χαλασμό, στα γραφεία του φίλου του Καμπάνη, που ασχολούνταν με εμπόριο ελαίων και σαπουνιών. Έκανε τις μεταφράσεις ο Εμμανουήλ εκεί, ετοίμαζε τα συμβόλαια και, όποτε του το ζητούσε ο Καμπάνης, απλόχερα πρόσφερε τις γνώσεις και τις εκτιμήσεις του, για την πορεία των συνεργασιών, που συνάπτονταν.
Αν και είχε μάθει να είναι εκείνος το αφεντικό, στο δικό του εργοστάσιο και να διαφεντεύει άλλους, πολλούς ανθρώπους, έθαψε βαθιά μέσα του την αγανάκτηση και την πίκρα του για αυτό, που τους συνέβη ο Εμμανουήλ και έθεσε σκοπό της ζωής του πρώτα την επιβίωση της οικογένειάς του και μετά, αν και όποτε οι συνθήκες το επέτρεπαν, να ξαναπιάσει το νήμα της ζωής του, της επαγγελματικής και πάλι από την αρχή και να ξαναγίνει αυτός, που ήταν στο Αϊβαλί.
Ποτέ του δεν παραιτήθηκε από αυτό του το όνειρο και έγινε εκείνο η κινητήρια δύναμη, που του έδωσε τη δύναμη να παλέψει και να προκόψει, όσοι λίγοι στη θέση του.
Τα όσα τραγικά συνέβησαν απέναντι, και ειδικότερα στην πόλη τους, στο Αϊβαλί. τα πληροφορήθηκε ο Εμμανουήλ με κάθε λεπτομέρεια, από όσους κατάφερναν να φτάσουν σώοι στο νησί, αλλά στους δικούς του αρνούνταν να τα μεταφέρει.
Λίγο μετά την αναχώρησή τους Οθωμανοί στρατιώτες πάνω σε άλογα, κατάκοποι από την τρεχάλα, με μάτια άγρια και χέρια ματωμένα, φάνηκαν στους λόφους, ερχόμενοι από τη Σμύρνη.
Οι γυναίκες όσων Χριστιανών απέμειναν στην πόλη καθώς και των λίγων Αρμενίων, μαζεύοντας βιαστικά τα παιδιά τους, που έπαιζαν ανέμελα στους δρόμους, κρύφτηκαν πίσω από τα κλειστά παντζούρια και από τις χαραμάδες βλέπανε τον συρφετό, που με κραυγές και αλαλαγμούς ποδοπατούσε ό,τι έβρισκε στο πέρασμά του.
Οι ελάχιστοι εναπομείναντες άντρες, σε μια απόπειρα εθνοκάθαρσης, συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία και με συνοπτικές διαδικασίες εκτελέστηκαν με την αιτιολογία, ότι έκρυβαν όπλα στο Αϊβαλί, ενώ τα ιερά σκεύη από τις εκκλησιές, που λεηλατήθηκαν, πουλήθηκαν στο παζάρι της ίδιας πλατείας, την ίδια κιόλας μέρα.
Το ιππικό διαδέχτηκαν σώματα Ατάκτων και Τσετών. Αμόρφωτα κτήνη, πεινασμένα και γεμάτα μίσος και μένος για τους Ρωμιούς ήρθαν να αποτελειώσουν ό,τι άφησε το πέρασμα των έφιππων στρατιωτών.
Γνωρίζοντας οι δόλιες μάνες ότι σύντομα αυτοί θα μπουν στα σπίτια τους και τις αυλές τους, κούρεψαν τα αγόρια τους και τα έντυσαν με γυναικεία ρούχα και στις κοιλιές των κοριτσιών έβαλαν ρούχα και πανιά, μήπως και τα σεβαστούν, ενώ οι ίδιες με βραστό νερό παραμόρφωσαν το πρόσωπό τους, να μοιάζουν με γριές.
Σιγά σιγά άρχισε η οικογένεια του Εμμανουήλ Αλεβιζάκη να αποδέχεται τη νέα της ζωή και να τη συνηθίζει. Με τα πρώτα χρήματα που μάζεψαν έδωσαν και επίσημα το όνομα του Δημητρού στο μωρό, καλώντας τον παπά της εκκλησιάς από την πόλη, τη Μυτιλήνη, να τελέσει το μυστήριο.
Ορίστηκε ημερομηνία της τελετής η μέρα του Σεπτέμβρη, που έφυγε από τη ζωή ο Δημητρός. Να ξορκίσουν ήθελαν τα κακά, που πολλά μαζεύτηκαν και πήγαν να τους πνίξουν. Ήθελαν πια μόνο χαρές να έχουν να θυμούνται στο νέο τόπο, που απάγκιασαν, σπόρια ριγμένα άτακτα από πνοή ανέμου.
Σε μια λακκούβα, που μαζεύονταν νερό καθάριο από την πηγή, βούτηξε ο παπάς τρεις φορές το μωρό, τη χάρη του Δημιουργού των πάντων για να πάρει, και τρεις φορές το σήκωσε ψηλά, η πλάση να γιορτάσει.
Το 1923, χρονιά ριζικών και εφιαλτικών αλλαγών για την οικογένεια Αλεβιζάκη κόντευε να εκπνεύσει, και η ζωή τους σε νέες ράγες πια τοποθετημένη, πήρε φορά και ορμούσε. Έτσι το 1924 μπήκε με μια γερή δόση αισιοδοξίας. Αισιοδοξία όμως για διαφορετικά πράγματα για τον καθένα τους.
Οι γυναίκες πίστευαν πως σύντομα η εξορία τους, γιατί για εξορία πίστευαν πως επρόκειτο, θα έπαιρνε σύντομα τέλος και κάποια στιγμή θα κατάφερναν να επιστρέψουν πίσω, στα σπιτικά, που αναγκάστηκαν να αφήσουν. Αυτός ήταν και ο λόγος που δεν ήθελαν να δεθούν με τον καινούργιο τόπο και δεν έκαναν πράγματα παραπάνω από όσα είχαν ανάγκη ούτε και συναναστρέφονταν ανθρώπους από το νησί της Μυτιλήνης.
Ο Εμμανουήλ απεναντίας δεν έτρεφε τέτοιες αυταπάτες. Εκείνος κοίταζε μόνο μπροστά και φρόντιζε να έρθουν τα πράγματα έτσι που το όνειρό του, το κρυφό, για νέα επαγγελματικά ανοίγματα στον καινούργιο τόπο τους, να ριζώσει και να ανθίσει.
Με την εργατικότητα και την αξιοσύνη του κατάφερε να εδραιώσει το όνομά του στο συνάφι των εμπόρων, ως ένας απαραίτητος σύμβουλος και συνεργάτης.
Τα άσχημα όνειρα και οι εφιάλτες άρχισαν με τον καιρό να αραιώνουν και οι σκιές στα μάτια των γυναικών έβλεπε σιγά σιγά να παίρνουν να ξεθωριάζουν και αυτό του έδινε κουράγιο να παλέψει περισσότερο, πιο δυνατά, πιο βαθιά.
Και ξαφνικά, απροειδοποίητα και πρόωρα πολύ, όπως και τότε με τον πατέρα του, έφυγε και η κ. Λένη, η πολυαγαπημένη και ταλαιπωρημένη μάνα του.
Μεγάλος ήταν ο πόθος της, μαράζι κρυφό, να αξιωθεί να γυρίσει πίσω στο σπίτι της, στο γιασεμί και τις κίτρινες τριανταφυλλιές, που ο Δημητρός τής έφερε μια μέρα να φυτέψουν.
Τον τάφο του Δημητρού της, που τώρα θα πνίγηκε στα χόρτα και τις βατσινιές, ποθούσε πάλι να ποτίσει και το καντήλι του, που κρύο και λερό θα μετρούσε τις νύχτες τα άστρα στον ουρανό, να ξανανάψει. Έστω μια στιγμούλα μονάχα να ήταν μπορετό, έπιανε συχνά τον εαυτό της να σκέφτεται, εκεί να γυρίσει και έτσι γερμένη στο κιβούρι του αντρός της, να τελειώσει. Μόνο που όνειρο απατηλό έμεινε αυτό, αφού έμελλε να μην πραγματοποιηθεί ποτέ.
<< Δεν ήταν γραφτό της, να δει την εξορία της να τελειώνει >>, είπε ο Εμμανουήλ τη στιγμή, που μια χούφτα χώμα ξένο χύθηκε πάνω στην αυτοσχέδια κάσα και μαζί με αυτό έπεσε και ο σπόρος στην καρδιά του, υπόσχεση και όρκος βαρύς, λίγο χώμα από το μνήμα του πατέρα του να φέρει κάποτε, για να τη συντροφεύει.
Οι δουλειές πήγαιναν καλά και ο μικρός τους Δημήτρης, παιδάκι δυο χρονών πια έκανε τη ζωή τους κάτι παραπάνω από υποφερτή και νόστιμη, γεμίζοντας το σπιτικό με τις φωνούλες, τα γέλια και τα πείσματά του, γιατί από πείσμα άλλο τίποτα. Ίδιος ο παππούς του ο Δημητρός, έλεγε ο πατέρας του και τον καμάρωνε.
Μα και ο ίδιος ο Εμμανουήλ το ίδιο πείσμα και την ίδια φλόγα για πράγματα σπουδαία και τρανά είχε και αυτός με τον πατέρα του. Αφεντικό είχε μάθει να είναι και μπορεί τα δύσκολα αυτά χρόνια να ξέπεσε στη θέση του υπαλλήλου, το όνειρό του να ανέβει ψηλά και να διαφεντεύει, έμεινε ζωντανό, και άρχισε όλο και πιο πολύ τις νύχτες να του κλέβει ώρες. Κάτι δικό του ήθελε και αυτός να φτιάξει, από το μηδέν ξεκινώντας, όπως ακριβώς και ο κύρης του και να το αφήσει, μαζί με την ευχή του, στο δικό του γιο, όταν θα μεγαλώσει.
Μέσα στα σαπούνια αυτός μεγάλωσε και από τέτοια μόνο ήξερε, όμως τα χρήματα για ένα τέτοιο ξεκίνημα, ούτε υπήρχαν ούτε και ήταν δυνατό να βρεθούν. Με κάτι άλλο, ίσως ήρθε ο καιρός, διαφορετικό, να ασχοληθεί, όλο και ποιο συχνά έπιανε τον εαυτό του ο Εμμανουήλ, να σκέφτεται.
Να το αγαπήσει χρειαζόταν και να του δινόταν με΄ όλη του την ψυχή, έτσι θυμόταν τον πατέρα του, που του έλεγε, τα πρώτα χρόνια, που δούλευε κοντά του.
<<Το αγώγι ξυπνά τον αγωγιάτη>>, θύμισε στη γυναίκα του ένα δειλινό, που κουβέντιαζαν οι δυο τους, κάτω από την κληματαριά, και άνοιξε το μυαλό και την καρδιά του, εκείνη να μπει, στα όνειρά του να περιπλανηθεί.
<<Θα εκμεταλλευτώ το νερό γύρω μας, που τόσο απλόχερα η φύση μας χαρίζει>>, της είπε πριν το σκεφτεί δεύτερη φορά.
<< Ένας νερόμυλος που τα στάρια θα αλέθει, μπορεί με λίγα χρήματα γρήγορα να στηθεί, και να μας αποφέρει κέρδος αρκετό>>.
Τον άκουγε η Διώνη και φούσκωνε και ψήλωνε από περηφάνια, που ο άντρας της δεν το έβαλε στιγμή κάτω, ένας αγωνιστής μεγάλος ήταν και αυτό την έκανε να τον αγαπάει και να τον θαυμάζει περισσότερο.
Όσο αργός στα λόγια ήταν ο Εμμανουήλ τόσο γρήγορος στις αποφάσεις. Πριν περάσει χρόνος, ο νερόμυλός του είχε στηθεί και η φήμη του για την καλή ποιότητα αλευριού είχε διατρέξει ολάκερη τη Λέσβο. Αμάξια έρχονταν και έφευγαν, από το ξημέρωμα ως τον αποσπερίτη.
Με ήλιο, με βροχή η ρόδα γύριζε και η πέτρα έσπαγε και θρυμμάτιζε τον χρυσό καρπό, μέχρι να τον κονιορτοποιήσει. Έβγαλε παράδες πολλούς ο Εμμανουήλ, γιατί ξέχωρα από τα άλευρα έδινε και τα πίτουρα, για ζωοτροφές.
Και όσο έβλεπε τα πράγματα να βαδίζουν από το καλό στο καλύτερο, τόσο και το μυαλό του έπαιρνε γρηγορότερες στροφές και από τη φτερωτή του μύλου του.
Με το επιχειρηματικό του δαιμόνιο αναπτυγμένο εντυπωσιακά, το ένα βήμα έφερε το άλλο. Και έτσι ο Εμμανουήλ πέρασε γρήγορα από τα άλευρα και τα πίτουρα στο άλλο επιχειρηματικό του εγχείρημα, που ήταν η παραγωγή και πώληση του πιο απαραίτητου και καθημερινού αγαθού, που έχει ο άνθρωπος κυριολεκτικά πάνω στο τραπέζι του, το ψωμί. Δεκάδες εκατοντάδες ψωμιά σε ημερήσια διάταξη ψήνονταν αξημέρωτα ακόμη και η μυρωδιά τους ήταν η γλυκύτερη του κόσμου.
Δεκάδες εκατοντάδες όμως ήταν και οι πρόσφυγες, που κατέκλεισαν το νησί της Λέσβου, διωγμένοι από τις πατρίδες τους στη Μ. Ασία.
Παράγκες, αποθήκες, αμπάρια, εκκλησίες, ποιμνιοστάσια, όπου μπορούσε να απαγκιάσει άνθρωπος, γέμισαν ασφυκτικά. Χώρια οι τρεις καταυλισμοί, που το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων οργάνωσε, με την ανέγερση ξύλινων παραπηγμάτων. Στόματα πολλά και πεινασμένα, που έπρεπε πάσει θυσία να χορτάσουν.
Με χαρά οι κάτοικοι της Μυτιλήνης άνοιξαν τα σπίτια και τις καρδιές τους. Έκοβαν το ψωμί στο τραπέζι σε μικρά κομμάτια. Κάποια έδιναν στα παιδιά τους και τα άλλα έβγαιναν στις αυλές, όπου είχαν κατασκηνώσει οι άμοιροι, που ήρθαν διωγμένοι από την απέναντι μεριά της θάλασσας και με λίγο γάλα μα με μπόλικο νερό μέσα, για να φανεί περισσότερο αυτό, τάιζαν τα μωρά, που έσκουζαν, καθώς τα στήθη των μανάδων από την πίκρα και το κυνηγητό είχαν πετρώσει. Βράζοντας ακόμα και τσουκνίδες και γαϊδουράγκαθα και πικραλίδες, για μέρες προσπαθούσαν να ηρεμήσουν τα άδεια στομάχια τους. Δεν έμεινε κουκούτσι στα λιόδεντρα, μήτε φύλλο πράσινο στους αγρούς. Όμως ήταν τόσοι πολλοί και μέρα με τη μέρα έρχονταν και άλλοι και άλλοι…..
Η πείνα και η εξαθλίωση των <αδελφών > του, έκανε τον Εμμανουήλ να ριχτεί με περισσότερη ζέση στο ζύμωμα και ψήσιμο του ψωμιού. Μετά την παράδοση των παραγγελιών, σε καθημερινή βάση, διέτρεχε ο Εμμανουήλ με την άμαξά του τους καταυλισμούς και τα καταφύγια των προσφύγων, οργανωμένα και μη, έχοντας δίπλα και το γιο του, που μεγάλωσε αρκετά και μπορούσε πια να καταλάβει τι θα πει φτώχεια και ανέχεια.
Μόνο όταν ο άνθρωπος αγγίξει το πιο χαμηλό σκαλοπάτι, αυτό της απόλυτης εξαθλίωσης, αποκτά ψυχή, που μπορεί πραγματικά να αγαπήσει και να νοιαστεί, να γίνει καλύτερος και να θέλει και τη μοίρα των άλλων γύρω του να αλλάξει!
Μοίραζαν ακούραστα οι δυο τους καρβέλια ζεστό ψωμί, έπαιρναν παγωμένα παιδιά στη ζεστασιά του δικού τους σπιτιού και άλλους, που πάσχιζαν για το μεροκάματο, τους έδιναν δουλειά και ελπίδα για το αύριο.
Ποτέ δεν δυσανασχέτησε η Διώνη με τα καμώματα του άντρα της και του γιου της. Αρχοντοπούλα αυτή και έμαθε να δουλεύει πιότερο και από εργάτη και, όταν οι δουλειές σωνότανε, άνοιγε την αγκάλη της και έκλεινε μέσα της σφιχτά κάθε ορφανό και κατατρεγμένο. Μάνα, αδερφή ή κόρη γινότανε, και όση αγάπη και παρηγοριά γύρω της απλόχερα τους μοίραζε, τόσο και μπουμπούκιαζε και άνθιζε και μοσχοβόλαγε, και σα σε πανηγύρι γιορτινό μαζί της ένιωθαν όλοι, να μπαίνουν.
Τελείωσε ο Δημήτρης το σχολείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο, παλικαράκι πια στα δεκαοχτώ και ο τόπος του φαινόταν μια σταλιά. Σαν κάτι εκεί έξω για τα μεγάλα και υψηλά ένοιωθε πως τον περίμενε και αναπαμό δεν είχε. Και πως να μιλήσει του πατέρα του, τι να του πει, που από τα μικρά του τού είχε δουλειά στρωμένη!
Όχι ότι δεν αγαπούσε ο Δημήτρης να βγάζει ψωμί ζεστό και με αυτό άλλοτε να συντροφεύει τις χαρές, τα πανηγύρια, τις γιορτές των ανθρώπων και άλλοτε την πείνα και τα βάσανα τους να μερεύει. Μα και αλλιώς σκεφτόταν στους ανθρώπους πως μπορούσε να σταθεί και υπερήφανο τον πατέρα του να κάνει, γιατρός να γενεί.
Η μάνα, κατά πως είναι συνήθεια, αυτή είναι που σε πρώτη φάση ανοίγεται ένα παιδί και της μιλάει. Σε αυτή την ψυχή του ακουμπάει και με αυτή μοιράζεται τις πρώτες έγνοιες, τα πρώτα του μυστικά.
Άκουσε με προσοχή η Διώνη, όσα ο Δημήτρης της ξομολογήθηκε. Και το όνειρό του να γίνει γιατρός δεν ήταν το μοναδικό του μυστικό. Η καρδιά του δεν πετάριζε μόνο γι΄ αυτό.
<< Τη Μαργαρίτα αγαπώ μητέρα, μα και να φύγω, γιατρός να γενώ και εκείνο το ποθώ. Είμαι σε δίλλημα βαρύ, πες μου σε παρακαλώ. Τη γνώμη τη δική σου, ξέρεις το καλά, σε βάθρο υψηλό μέσα μου την έχω στήσει. Και τον πατέρα σέβομαι πολύ και αγαπώ και δε θέλω να τον πληγώσω>>, έλεγε στη μητέρα του και βύθιζε το βλέμμα του στα μάτια τα δικά της, ψάχνοντας τη δύναμη να βρει, να κρατηθεί, να συνεχίσει.
<<Άδικα στεναχωριέσαι αγόρι μου. Κάθε γονιός το παιδί του το θέλει πρώτα καλά να είναι και μετά χαρούμενο και ευτυχισμένο. Η ζωή του καθενός δικιά του είναι και μπορεί να την κουμαντάρει, κατά πως αυτός το επιθυμεί.
Η μάνα και ο πατέρας και τα αδέρφια του είναι εκεί, για να τον βλέπουν και να χαίρονται με τη δικιά του τη χαρά, και αν ποτέ πέσει και χτυπήσει, να τον σηκώσουν, τις πληγές του να περιποιηθούν και πιότερο δυνατό από τα πριν και πάλι να τον ξεπροβοδίσουν.
Σήμερα κιόλας εγώ θα κάνω την πρώτη κουβέντα με τον πατέρα σου, και μετά η σειρά η δική σου θα είναι, να του μιλήσεις. Μα για τη Μαργαρίτα, που μου λες, ποια είναι η κοπέλα; Τίποτα δεν κατάλαβα και ας λένε πως το μητρικό ένστικτο όλα τα βλέπει και τα αισθάνεται, πριν ακόμη αυτά στο φως της μέρας βγούνε>>.
Έκπληκτη η Διώνη από την εξομολογητική διάθεση του παιδιού της και περισσότερο από τη λαβωματιά του, την ερωτική, έψαχνε στα μάτια εκείνου να βρει, όσα η καρδιά του μέσα της έκρυβε και ακόμη δε θέλησε εκείνος να της πει. Το παιδί της όμως υπέφερε και εκείνη όφειλε να του σταθεί, ήξερε άλλωστε από πρώτο χέρι πόσο βαθιά μπορεί του έρωτα τα βέλη να πλήξουν μια καρδιά ευαίσθητη και τρυφερή, όπως ήταν του παιδιού της.
Τα ίδια άλλωστε δεν είχε περάσει και εκείνη, δεκαοχτώ χρονών κορίτσι ήτανε δεν ήτανε ακόμη, όταν τα χέρια της άγγιξαν για πρώτη φορά τον ώμο του Εμμανουήλ, στην προσπάθειά της να σταθεί στα πόδια της, μετά από εκείνο το ατύχημα με την άμαξα.
Και μετά, όταν η Μοίρα τους έφερε και πάλι κοντά, πόσες νύχτες άγρυπνη είχε απομείνει, εκείνον να σκέφτεται και να ποθεί!
Πέρασαν σχεδόν είκοσι χρόνια από τότε και όμως το ίδιο δυνατά χτυπούσε η καρδιά της για το ταίρι της, τόση είναι η δύναμη του έρωτα του αγνού και της αγάπης της αληθινής, της αιώνιας και παντοτινής, που πότε λούζει με ευτυχία και φως την ανθρώπινη ψυχή και πότε την φλέγει με δυστυχία και σκοτάδι. Τώρα στα βήματα τα δικά της βάδιζε και ο μοναχογιός της, που ακόμη δεν κατάλαβε πόσο γρήγορα είχε μεγαλώσει.
Θα τον στήριζε, τον καταλάβαινε, πως όχι, έτσι άλλωστε πρέπει να κάνει και κάθε γονιός, που το παιδί του έχει φύγει από την ανεμελιά και το παιχνίδι και έχει μπει σε άλλα μονοπάτια, δύσβατα και δακρύβρεχτα καμιά φορά.
Και σε αυτό ήταν σίγουρη πως θα είχαν μαζί τους και τον Εμμανουήλ. Οι τρεις τους θα έβρισκαν τη λύση, την καλύτερη, την πιο σωστή.
Από την πρώτη μέρα στο σχολείο, που τον πήγε η μάνα του, εκείνο που ο Δημήτρης ποτέ στη ζήση του δεν θα ξεχνούσε, ήταν δυο μάτια πράσινες λίμνες να τον κοιτάζουν επίμονα και εξεταστικά, κάνοντάς τον να πιέζει περισσότερο το χέρι της μάνας του, που τον κράταγε και να μην την αποχωρίζεται. Όταν επιτέλους κατάφερε η Διώνη, η μητέρα του, να σταθεί απέναντί του, στέλνοντάς του δυο γλυκά φιλιά, και έμεινε ολομόναχος στη μέση της σχολικής αυλής, την είδε να …..πλησιάζει.
Σαν την ελαφίνα το βάδισμά της, και τα μαλλιά της, μαύρα, στο χρώμα του έβενου, πλεγμένα σε κοτσίδες, δυο ράγες έτοιμες και καλογυαλισμένες να σε ταξιδέψουν σε κόσμους μαγικούς, παραμυθένιους, είχε ριγμένα στους μικρούς της και εύθραυστους ώμους. Τα έχασε, μα κοίταξε να μην το δείξει.
<<Είμαι η Μαργαρίτα, και τώρα ξεκινώ το σχολείο. Τα αδέρφια μου έρχονται από παλιά εδώ, αλλά ο πατέρας μου μού είπε πως τώρα ήρθε και η δική μου η σειρά, και θέλω, όταν μεγαλώσω και μάθω γράμματα πολλά να γίνω δασκάλα>>.
Όλα του τα είπε, με μια ανάσα η μικρή, λες και τον γνώριζε από παλιά.
Την κοίταζε εκείνος σα χαμένος και τη θαύμασε για το θάρρος της, να του μιλήσει πρώτη. Μα περισσότερο τον εντυπωσίασε, που ήξερε εκείνη από τόσο μικρή ηλικία τι ήθελε να κάνει στη ζωή της, αργότερα, που θα μεγάλωνε. Αυτός δεν ήξερε καλά καλά ποιο φαγητό του αρέσει, για να του φτιάχνει η μάνα του, που τον είχε έγνοια, γιατί ήταν αδύνατος και ντελικάτος.
Από τη μέρα εκείνη αχώριστοι γινήκανε οι δυο τους.
Μαζί στο σχολείο, μαζί στο κατηχητικό, μαζί και στο παιχνίδι. Και στα γράμματα τα πήγαιναν περίφημα. Συναγωνίζονταν μάλιστα ποιος θα λύσει πρώτος τα προβλήματα και τις ασκήσεις, που τους έβαζε ο δάσκαλος, για το σπίτι. Μονάχα που η Μαργαρίτα είχε λιγότερο χρόνο για τα παιχνίδια τους και αυτό στεναχωρούσε τον Δημήτρη. Έδειχνε να το καταλαβαίνει, για να μην την πληγώσει, και έτσι κατέβαινε πολύ συχνά στο φούρνο και δούλευε με τον πατέρα και τη μάνα του, και ξεχνιόταν με τις μυρωδιές και τα ζυμώματα.
Η Μαργαρίτα ζούσε με τη μεγάλη της οικογένεια αρκετά μακριά από το σπίτι του Δημήτρη, μέσα στην πόλη της Μυτιλήνης, σε ένα δίπατο σπίτι, στην προκυμαία, που ξεχώριζε από μακριά.
Μεγάλο και εντυπωσιακό φαινόταν από απόσταση το σπίτι της, αλλά πλησιάζοντας κανείς έβλεπε να είναι έντονα ορατά τα σημάδια της φθοράς του χρόνου και της εγκατάλειψης, πάνω του. Το σπίτι αυτό ήταν το προικώο της μάνας της Μαργαρίτας, όταν την πάντρεψαν οι γονείς της με το γιο ενός ξαδέλφου του πατέρα της, μακρινού.
Καλά και ήσυχα τα πρώτα χρόνια της ζωής τους ήτανε. Δεν τον αγάπαγε βέβαια από τα πριν τον πατέρα της η μάνα της, ούτε καν τον γνώριζε καλά καλά, αλλά αφού της τον δώσανε οι γονείς της, έπρεπε να τον συνηθίσει και να τον συμπαθήσει, έστω έλεγε μέσα της. Και τα κατάφερε, όταν έμεινε έγκυος στο πρώτο τους παιδί.
Δεν πέρασε καιρός πολύς από τη γέννα, για να καταλάβουν οι δυο νέοι γονείς ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με το μωρό τους. Όπως συμβαίνει όμως στα χωριά και τις κλειστές κοινωνίες αυτό ήταν μια υπόθεση αυστηρά οικογενειακή και σαν τέτοια έπρεπε να μείνει.
Το αγόρι εκείνο δε βγήκε ποτέ από το σπίτι, όπως εξομολογήθηκε αργότερα η Μαργαρίτα στον Εμμανουήλ. Για σχολείο ούτε συζήτηση και φυσικά η ζωή του όλη ήταν ένα επαναλαμβανόμενο, κακοπαιγμένο θεατρικό. Υποκριτικά το αντιμετώπιζαν σαν παιδί τους, υποκριτικά το φρόντιζαν, υποκριτικά το νοιαζότανε και το πονούσαν.
Με τη γέννηση της Μαργαρίτας σα να φώτισε λίγο εκείνο το σπιτικό, αλλά κορίτσι πράμα, τι μπορούσε να δώσει στην οικογένεια! Και όμως χωρίς να το ξέρει και να το επιθυμεί η Μαργαρίτα έδωσε πολλά, πάρα πολλά.
Στη μάνα της πρώτα πρώτα, όταν μεγάλωσε κάπως, έδωσε ένα καλό χέρι βοήθειας, απασχολώντας τον Πετρή, αυτό ήταν το όνομα του πρώτου της αδερφού, για να κάνει εκείνη γρηγορότερα τις δουλειές του σπιτιού. Ακόμα και ο πατέρας της νωρίτερα άρχισε να επιστρέφει στο σπίτι, μετά τη δουλειά και το καφενείο, να παίξει μαζί της, να ξεχαστεί, να νοιώσει πως είναι και εκείνος πατέρας.
Εκεί όμως που έδωσε όλη την αγάπη και τη στοργή της η Μαργαρίτα, ήταν ο μικρός της αδελφός, όπως τον αποκαλούσε, και ας ήταν εκείνος δυο χρόνια μεγαλύτερος της.
Τον βοηθούσε να ντυθεί, μάλλον εκείνη τον έντυνε εξολοκλήρου, τον τάιζε, έπαιζε μαζί του και, όταν έμαθε τα πρώτα της γράμματα, καθόταν με τις ώρες και του διάβαζε από τα βιβλία της, αλλά και του έλεγε και δικές της ιστορίες, που έπλαθε μόνη της. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που από πολύ νωρίς αποφάσισε εκείνη να γίνει δασκάλα, να μάθει και σε εκείνον να διαβάζει, αφού σχολείο δεν πήγαινε.
Μόνο όταν μεγάλωσε αρκετά κατάλαβε πως ο αδερφός της ποτέ δεν θα μπορούσε να μοιάσει στα άλλα παιδιά, πολύ περισσότερο να διαβάζει και να γράφει, πάντα θα είναι διαφορετικός, αλλά και πάλι το όνειρό της εκείνη δεν θέλησε να το προδώσει.
Μετά ήρθαν άλλα δυο αγόρια, δίδυμα, και ήρθε ο πατέρας τους και ψήλωσε και γέλασε το χείλι του και ρίχτηκε με τα μούτρα στη βιοπάλη, να θρέψει τη μεγάλη φαμελιά του. Όμως η σκιά στην άκρη του ματιού του ποτέ δεν εχάθη, και όταν έπινε κανά δυο ποτηράκια και ζεσταινόταν τα σωθικά μέσα του, σα να ξεπάγωναν και οι βρύσες των ματιών του και άρχιζαν να στάζουν και εκείνος να νοιώθει κάπως να ελαφρύνει.
Εκείνη που πάλευε πολύ να κρατήσει όρθιο το σπιτικό της και να μην διαλυθεί, ήταν η μάνα της Μαργαρίτας, η Αργυρώ. Με πόση λαχτάρα και προσμονή ανέμενε το πρώτο της παιδί! Μόνη της, σαν έμενε στο σπίτι, στεκόταν με τις ώρες μπροστά στον καθρέφτη χαϊδεύοντας τη στρογγυλή κοιλιά της και κανάκευε από τώρα το μωρό με λόγια λατρείας, που στόμα ανθρώπου δεν είχε ματαπεί.
Ζήτησε από τον άντρα της να ασπρίσει ξανά το σπίτι τους και να της ετοιμάσει μια κούνια, για το μωρό. Χατίρι εκείνος δεν της χάλασε και κάθε που γύρναγε από τις ελιές και τα σπαρτά, έπιανε τη βούρτσα και το σκαρπέλο και ως τις τελευταίες ώρες της μέρας δούλευε με κέφι, με χαρά, έχοντας συντροφιά το σιγοτραγούδισμα της γυναίκας του.
Η γέννα ήταν εύκολη, και η μαμή, που την ξεγέννησε, δε δυσκολεύτηκε σχεδόν καθόλου και πήρε για το γιο, που έβγαλε, μπαξίσι καλό, δυσανάλογο, θα έλεγε κανείς των υπηρεσιών της. Δεν τσιγκουνεύτηκε ο Νικήτας τα λεφτά, έτσι λέγαν τον πατέρα της Μαργαρίτας, ασήμωσε και με το παραπάνω τη μαμή, όπως ξέχειλη ήταν η χαρά και το κέφι του τη μέρα εκείνη.
Οι μέρες, ταξιδιάρικα πουλιά έφευγαν και χανόντουσαν, ο καιρός τσουλούσε και ο Πετρής τους ψήλωνε και δυνάμωνε, αλλά το γέλιο και η φωνούλα του δεν είχαν ακουστεί ούτε μια φορά στο σπίτι τους μέσα. Και τα χεράκια του, κολλημένα θαρρείς πάνω στο κορμάκι του, δε ζήτησαν ποτέ μήτε αγκαλιά, μήτε κανάκεμα. Ο γιατρός, που τον είδε, ήταν ξεκάθαρος και σαφής. Το παιδί αυτό δεν έπρεπε να γεννηθεί, δεν υπήρχε καμία θεραπεία, για την πάθησή του. Ναι, το παιδί αυτό θα ζούσε έτσι, και για όσο θα ζούσε.
Σεισμός και καταποντισμός και οι εφτά πληγές, με τις οποίες δοκίμασε και πολέμησε ο Θεός τον Φαραώ, όλες μαζί έπεσαν επάνω στο κεφάλι της Αργυρώς και του Νικήτα.Μετά το πρώτο σοκ και αφού μάζεψαν τα κομμάτια της ψυχής τους ένα ένα, πήραν το δρόμο για το σπίτι.
Λέξη δε σταύρωσαν σε όλη τη διαδρομή. Μα μόλις έφτασαν στο σπίτι και έβαλαν τον Πετρή να κοιμηθεί, κλείστηκαν στο δωμάτιό τους. Άφησαν το φαρμάκι όλο να ξεχυθεί από μέσα τους. Πλήγωσαν ακόμα και το Θεό με τα λόγια τους τα κοφτερά, σαν τη λάμα καλοτροχισμένου μαχαιριού ήταν εκείνα. Έκλαψαν και θρήνησαν πολύ. Τις σάρκες τους τρύπησαν, χωρίς σταλιά αίμα να κυλήσει, αλλά έπιασαν τα χέρια ο ένας του άλλου μετά και έδωσαν λόγο ζωής και θανάτου.
Όρκο βαρύ έκαναν, ποτέ να μην χύσουν πια ούτε ένα άλλο δάκρυ καυτό και πικρό, τους σωθήκανε πια, ούτε και κουβέντα λυπητερή να ξεστομίσουν. Αυτό τους συνέβη, με αυτό και θα πορεύονταν στη ζωή τους, ίσως έτσι ξεπλήρωναν τα χρωστούμενα, σκέφτηκαν, αφού ό,τι και να κάνει κανείς, κάποια στιγμή φτάνει στον γκισέ να πληρώσει.
Η ζωή συνέχισε το άχαρο παίξιμό της ξέχωρα από αυτούς, απλοί παρατηρητές της γίνανε και καλοκουρδισμένες μηχανές, χωρίς συναίσθημα, χωρίς όνειρα, χωρίς ψυχή.
Άνθρωπος χωρίς ψυχή ίσον άνθρωπος μισός, ζωή μισή, όλα μισά και μίζερα. Παράταση σε αυτή την ξένη πια και μίζερη για εκείνους ζωή έδωσε η γέννηση των άλλων τους παιδιών, της Μαργαρίτας και κυρίως των διδύμων. Αλλά ό,τι γίνεται πρώτο, πρώτο μένει και φεύγει τελευταίο, σαν την πρώτη αγάπη, το πρώτο φιλί, το πρώτο τους….παιδί.
Όλα τού τα είχε πει η Μαργαρίτα. Τίποτα δεν έκρυψε από τον Δημήτρη, τον πιο κοντινό της άνθρωπο τον αισθανόταν, ύστερα από τον Πετρή. Και τότε μόνο εκείνος μπόρεσε να την καταλάβει, να τη συγχωρέσει για όλα εκείνα τα <δεν μπορώ, Δημήτρη> και να την αγαπήσει περισσότερο.
Ναι, την αγάπαγε τη Μαργαρίτα ο Δημήτρης, με όλη τη δύναμη που μπορούσε να αγαπήσει η καρδιά του. Και ήταν σα να ήθελε να της δώσει και την αγάπη, που δεν πήρε, γιατί της την έκλεψε η Μοίρα, η κακή, που στάθηκε άδικη και σκληρή πάνω από την κούνια του αδελφού της και έκανε δυο γονείς, που κάτω από άλλες συνθήκες μπορεί να ήταν και οι καλύτεροι γονείς του κόσμου, να χάσουν την ευκαιρία να αγαπήσουν και να αγαπηθούν αγνά και αληθινά.
Και να της επιστρέψει στο πολλαπλάσιο ήθελε την αγάπη, που έδωσε απλόχερα εκείνη στον πρωτότοκό της αδερφό και χωρίς να περιμένει από εκείνον το παραμικρό.
Και κάνανε σχέδια και όνειρα τα δυο παιδιά για ένα σπιτικό δικό τους, φτιαγμένο με αγάπη, στοργή, ζεστασιά, σαν το σπιτικό του Δημήτρη, που μέσα του ένοιωθε τόσο ευτυχισμένος εκείνος και καμάρωνε πολύ για αυτό. Αυτά τα όνειρα όμως φοβόταν πολύ πως θα τα γκρέμιζε ο ίδιος και θα τα πρόδιδε και θα πόναγε την ακριβή του και γλυκιά Μαργαρίτα, κάθε που τον έπιανε εκείνη η τάση, να ανοίξει τα φτερά του και να πετάξει πάνω από το μικρό τους νησί, πέρα στη μεγάλη πολιτεία, την Αθήνα, για να σπουδάσει γιατρός.
Συνεχίζεται…
Εύα Χορόζη
