Τη μνήμη του Αγίου και Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου τιμά σήμερα, 30 Νοεμβρίου, η Εκκλησία μας. Ο Ανδρέας, ψαράς στο επάγγελμα και αδελφός του Αποστόλου Πέτρου, ήταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας και τον πατέρα του τον έλεγαν Ιωνά. Επειδή κλήθηκε από τον Κύριο πρώτος στην ομάδα των μαθητών, ονομάστηκε πρωτόκλητος.
Έχουν τη γιορτή τους μαζί με το όνομα Ανδρέας: Αντρέας, Ανδρίκος, Αντρίκος, Ανδρούλα, Αντρούλα, Ανδρίτσα, Αντρίτσα
Σύντομος βίος του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου
Ο Άγιος Ανδρέας γεννήθηκε στη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας. Ήταν ψαράς στο επάγγελμα και από τους πρώτους μαθητές του Ιωάννου του Προδρόμου. Είναι ο πρώτος που πλησίασε και μίλησε στον Ιησού Χριστό και ο πρώτος που προσκλήθηκε να γίνει μαθητής του, γιαυτό και ονομάζεται Πρωτόκλητος. Πρώτος αυτός επίσης επληροφόρησε τον αδελφό του Πέτρο και πιθανότατα τον Φίλιππο με τη φράση που διαβάζουμε στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου: «ευρήκαμεν τον Μεσσίαν» (Ιωάν. 1, 42) και τη βλέπουμε στην τοιχογραφία που βρίσκεται δεξιά αμέσως μετά την είσοδο στον ναό μας.
Στα Ευαγγέλια αναφέρεται πάντοτε μεταξύ των πρώτων και ο Ανδρέας (Ματθ. 10, 2-4, Μάρκ. 3, 14-18, Λουκ. 6, 14 και Πράξ. 1, 13). Εκείνος παρουσίασε τους Έλληνες που ζήτησαν να γνωρίσουν τον Χριστό (Ιωάν. 12, 20-22). Ήταν ένας από τους μαθητές που ζήτησαν να τους εξηγήσει ο Χριστός κάτι που δεν είχαν καταλάβει (Μάρκ. 13,4). Ο Ανδρέας είπε στον Χριστό για το παιδί που είχε τα πέντε ψωμιά και τα δύο ψάρια που ύστερα ευλόγησε (Ιωάν. 6,9). Στο σπίτι του Πέτρου και του Ανδρέα στην Καπερναούμ εθεράπευσε ο Κύριος την πεθερά του Πέτρου (Ματθ. 8, 14-15).
Σε μια πρώτη περιοδεία του φέρεται να βρέθηκε ο Ανδρέας στην ευρύτερη περιοχή του πόντου, στη Σινώπη, στη Σαμψούντα, στην Τραπεζούντα, τον Καύκασο και τη σημερινή Γεωργία. Επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα για λίγο και διέσχισε αργότερα την Αντιόχεια, την Έφεσο, τη Νίκαια της Βιθυνίας, τη Νικομήδεια και τη γνωστή Χαλκηδόνα για να επιστρέψει και πάλι στη Σινώπη, όπου και βασανίζεται σκληρά και σώζεται με ανέλπιστο θαύμα. Κηρύττει παντού, βαπτίζει και εγκαθιστά Επισκόπους, περιοδεύει και πάλιν σε πόλεις του Πόντου, της Σκυθίας, της Σογδιανής, της νότιας Ρωσίας και της Ουκρανίας και ιδρύει την Εκκλησία του Βυζαντίου με πρώτο Επίσκοπο τον Στάχυ. Η αρχαία αυτή ελληνική αποικία, με στέρεες πλέον χριστιανικές βάσεις θα μετεξελιχθεί αργότερα στη Μητέρα των Εκκλησιών Κωνσταντινούπολη, όπου είναι μέχρι και σήμερα η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η καρποφόρος πορεία του Αποστόλου συνεχίζεται στη Θράκη και τη Μακεδονία, όπου κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη: «διεπορεύετο τας καθ΄ έκαστον τόπον πόλεις περιερχόμενος, κηρύσσων, νουθετών, νοσούντας ιώμενος, ιερείς τελειών και πολλούς προς την σωτηρίαν καθοδηγών». Δεν είναι ακριβώς γνωστή η εντός Ελλάδας πορεία του Αποστόλου μας, κάποτε πάντως διά μέσου Θεσσαλίας και Ηπείρου εγκαθίσταται στην Πάτρα. Στους πολυπληθείς πιστούς προστίθεται ενωρίς ο Ρωμαίος Ανθύπατος Λέσβιος, η σύζυγος του διαδόχου του Λεσβίου, νέου Ανθυπάτου Αιγεάτου, Μαξιμίλλα και ο αδελφός του Αιγεάτου, σοφός μαθηματικός Στρατοκλής. Η θαυματουργική θεραπεία του Λεσβίου και της Μαξιμίλλας από τον Άγιο Ανδρέα συναρπάζει το πλήθος και σταθεροποιεί για τους αιώνες πλέον την Εκκλησία των Πατρέων. Μετά από σκληρά βασανιστήρια λαμβάνει εκεί ο Πρωτόκλητος Ανδρέας τον ποθητό στέφανο του Μαρτυρίου πάνω σε σταυρό ελιάς σε σχήμα Χ. Η ευσεβής Μαξιμίλλα και ο Στρατοκλής, που έγινε ο πρώτος Επίσκοπος Πατρών, θάβουν με τιμές το Άγιο Λείψανο στον τόπο που βρίσκεται σήμερα ο περικαλλής ναός του Αγίου Ανδρέα και η Αγία Κάρα του, την οποία επέστρεψε η Καθολική Εκκλησία το 1964.
