«Γιατί το Βυζάντιο;». Απαντώντας σε αυτή την ερώτηση, ο δήμος Θεσσαλονίκης και το Σωματείο «Βυζαντινή Οικουμένη» αναδεικνύουν τη μεγάλη σημασία του Βυζαντίου στην ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό μας πραγματοποιώντας μία εκδήλωση εμπνευσμένη από το ομώνυμο βιβλίο της σπουδαίας Ελληνίδας Βυζαντινολόγου ομότιμης καθηγήτριας και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου της Σορβόννης Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη σύναψη Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ των διοργανωτών για την από κοινού προώθηση της έρευνας και μελέτης του βυζαντινού κόσμου και τη φιλοξενία του ιστορικού βυζαντινολογικού αρχείου (διαφάνειες, χάρτες, αρχιτεκτονικά σχέδια, φωτογραφίες, βιβλία, σημειώσεις) της Βυζαντινής Οικουμένης στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης.
Στην κατάμεστη αίθουσα «Παύλος Ζάννας» του κινηματογράφου Ολύμπιον πέντε προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους, μη Βυζαντινολόγοι, ανάδειξαν καθένας από τον τομέα του, και μέσα από την προσωπική τους σκοπιά, διάφορες πτυχές της σημασίας του Βυζαντίου. Πρόκειται για τον τ. Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας καθηγητή Προκόπη Παυλόπουλο, τον Επίτιμο Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού και τ. Υπουργό Προστασίας του Πολίτη στρατηγό Χαράλαμπο Λαλούση, τον κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ καθηγητή Χρυσόστομο Σταμούλη, τον πρώην Πρόεδρο της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ ομότιμο καθηγητή Αστέριο Καραγιάννη και τον διευθυντή Νέων Τεχνολογιών και Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας στον Όμιλο «Ελληνικά Πετρέλαια» δρ. Σπύρο Κιαρτζή.
Επίτιμη προσκεκλημένη της εκδήλωσης ήταν η σπουδαία Ελληνίδα Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Η κ. Αρβελέρ παραχώρησε για την εκδήλωση μια εκτενή συνέντευξη για τον ρόλο της Θεσσαλονίκης ως κοιτίδας του βυζαντινού πολιτισμού, απόσπασμα της οποίας προβλήθηκε στην αίθουσα του Ολύμπιον.
«Το Βυζάντιο να να βρει τη θέση που του ανήκει στην ιστορία, όχι μόνο την ελληνική αλλά την ευρωπαϊκή. Βυζαντινός είναι αυτός που ξέρει από αρχαία ιστορία, ρωμαϊκή νομοθεσία και κυρίως Χριστιανισμό. Αυτά τα τρία, δηλαδή Αθήνα – Ρώμη – Ιερουσαλήμ, τα αντιπροσωπεύει για πρώτη φορά στην Ευρώπη το Βυζάντιο. Άρα το Βυζάντιο είναι η πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία και είναι πολυεθνική αλλά μονοπολιτιστική. Το ελληνικό Βυζάντιο δεν γνώρισε ποτέ Μεσαίωνα. Το Βυζάντιο ήταν έτοιμο να ζήσει αιώνια και παγκόσμια. Η πρώτη πόλις ευρωπαϊκή, ρωμαϊκή και χριστιανική είναι η Θεσσαλονίκη, πριν ακόμα και από την Πόλη», ανέφερε, μεταξύ άλλων.
Από το βήμα της εκδήλωσης, ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας καθηγητής Προκόπης Παυλόπουλος είπε πως κάθε φορά που επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη νιώθει «αυτό το ιερό δέος του Έλληνα που ξαναβρίσκει τις ρίζες του» και προέτρεψε τους κατοίκους της πόλης να «μην συμβιβαστούν ποτέ με την καθημερινότητα και τη λησμονιά». «Πρέπει να κρατήσετε βαθιά μέσα σας αυτό που είναι και εκπροσωπεί η Θεσσαλονίκη», επεσήμανε, μεταξύ άλλων.
Από πλευράς του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας είπε πως «δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αναγνωρίζει τις βυζαντινές καταβολές της πόλης μας, η οποία μπορεί να υπερηφανεύεται ότι λόγω των σπουδαίων βυζαντινών μνημείων που σώζονται έχει ενταχθεί στη λίστα των πόλεων της Unesco που διασώζουν μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Όταν το 2020 ως δήμαρχος της πόλης ενημερώθηκα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη για τον πλούτο των αρχείων που διέθετε το σωματείο “Βυζαντινή Οικουμένη” χωρίς δεύτερη σκέψη θέλησα να συνδέσω το δήμο μας με την προσπάθεια που γινόταν από το Σωματείο για διάσωση επεξεργασία και ανάδειξη αυτών των αρχείων».
Τέλος, η πρόεδρος της Βυζαντινής Οικουμένης, Φλώρα Καραγιάννη εξήγησε πως «πριν από έξι χρόνια μία ομάδα βυζαντινολόγων ξεκινήσαμε σε αυτή την πόλη, στην πιο βυζαντινή πόλη της Ελλάδας, στη Θεσσαλονίκη, την πρωτοβουλία να συστήσουμε ένα σωματείο με σκοπό την προώθηση των βυζαντινών σπουδών μέσα από την οργάνωση βιβλιοθηκών και αρχείων. Αυτό το όραμα φάνταζε ανεδαφικό σε μία εποχή που η τεχνολογία ήρθε σχεδόν σαρωτικά να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον όλων προσφέροντας πρόσβαση στη γνώση τόσο εύκολα, εποπτικά και ανέξοδα αντικαθιστώντας την αναγκαιότητα οποιασδήποτε πρωτογενούς επαφής με το βιβλίο. Όμως ευτυχώς σε αυτό το όραμα είχαμε εξαρχής πολλούς συνοδοιπόρους». Η κ. Καραγιάννη εξήγησε πως το αρχείο του Σωματείου περιλαμβάνει περί τις 800 κούτες αρχειακού υλικού το οποίο βρήκε το σπίτι του στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης με επόμενο στόχο την ψηφιοποίησή του.
