Μαίρη Δαληκριάδου
73 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη Σφαγή του Καρυοφύτου, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1944. Με την διατύπωση αυτή έχει γίνει γνωστή και έχει καταγραφεί η δολοφονία τουλάχιστον 38 αθώων και άοπλων κατοίκων του χωριού, ανάμεσά τους και ένα βρέφος καθώς και τον Βούλγαρο Πρόεδρο που αντιστάθηκε, από τις δυνάμεις των Βουλγάρων κατακτητών, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1944 και λίγο πριν την αποχώρησή τους.
Οι φετινές εκδηλώσεις για το Μνημόσυνο του άδικου σφαγιασμού των κατοίκων του Καρυοφύτου από τους Βουλγάρους, που πραγματοποιήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, τελέσθηκε την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022.
Στις 10:15 το πρωί τελέσθηκε Επιμνημόσυνη Δέηση στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Άνω Καρυοφύτου από τον εκπρόσωπο του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Ξάνθης και Περιθεωρίου κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ πατέρα Ιωακείμ Μούκανο (ο Σεβασμιώτατος βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα) και αμέσως μετά Τρισάγιο στο Μνημείο Πεσόντων και ακολούθησε ομιλία για το χρονικό της ημέρας από τον Πρωτοπρεσβύτερο-διδάσκαλο π. Βασίλείο Βερβερίδη εφημέριο του ΙΝ Αγίου Δημητρίου Καρυοφύτου. Ακολούθησε κατάθεση Στεφάνων και καφές.
Στις εκδηλώσεις μνήμης παραβρέθηκαν ο Στρατηγός Διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού, εκπρόσωποι των Σωμάτων Ασφαλείας, Εκπρόσωπος του Βουλευτή Ξάνθης Σπύρου Τσιλιγγίρη, ο Δήμαρχος Ξάνθης Μανώλης Τσέπελης, ο Αντιπεριφερειάρχης Ξάνθης Κωνσταντίνος Κουρτίδης, η πολιτευτής Γεωργία Ανδρέου και πλήθος κόσμου.
Ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου-διδασκάλου κ. Βασιλείου Βερβερίδη:
Το ιστορικό της σφαγής
Το πρωΐ της 9ης Σεπτεμβρίου του 1944 και έξω από το Καρυόφυτο, ομάδα Ελλήνων ανταρτών υπό τον Καπετάν-Μάρκο προσέβαλλε μια εμπροσθοφυλακή βουλγαρικού τμήματος, σκοτώνοντας αρκετούς από τους άνδρες του. Σύντομα όμως ο εχθρός ανασυγκροτήθηκε με ενισχύσεις που κατέφθασαν από τις γύρω περιοχές (Σταυρούπολη, Νεοχώρι, Λεκάνη αλλά και Ξάνθη) με αποτέλεσμα την υποχώρηση των ελλήνων μαχητών.
Σαν αντίποινα για την επίθεση αυτή ισχυρές βουλγαρικές δυνάμεις κύκλωσαν το χωριό και στη συνέχεια επιδόθηκαν σε μια ανελέητη σφαγή όσων αμάχων δεν είχαν προλάβει ή θελήσει να καταφύγουν στα βουνά. Αφού συγκέντρωσαν τους κατοίκους σε ομάδες, αρχικά λεηλάτησαν και εν συνεχεία πυρπόλησαν όλα τα σπίτια. Κατόπιν οδήγησαν τους κρατούμενους (κυρίως άνδρες) πολίτες σε διάφορα σημεία του χωριού (στο σχολείο, στην εκκλησία, στο “καραγάτσι“, στην “αχλαδιά του Κασαπάκη“) όπου τους εκτέλεσαν ομαδικά. Παράλληλα νεαρές γυναίκες βιάσθηκαν και δολοφονήθηκαν άγρια ακόμη και βρέφη λίγων μηνών δεν γλύτωσαν. Αναφέρονται δε περιπτώσεις που κάποιους άνδρες τους έκαψαν ζωντανούς ενώ άλλους τους έσφαξαν. Επιπλέον οι επιδρομείς τουφέκισαν και τον διορισμένο (κατοχικό) πρόεδρο του χωριού Βασίλιε Καίσεφ, ο οποίος τους εκλιπαρούσε να μην πειράξουν τους αμάχους.
Την επομένη ημέρα το χωριό παρουσίαζε την εικόνα ολοκληρωτικής καταστροφής. Συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, η πλειονότητα των κατοικιών και μαγαζιών του είχε μεταβληθεί σε ερείπια. Ο συνολικός απολογισμός της θηριωδίας των βουλγάρων στρατιωτών ήταν 38 δολοφονημένοι άνθρωποι, μεταξύ των οποίων αρκετά παιδιά και πολλοί γέροντες. Οι δολοφόνοι και οι ντόπιοι συνεργοί τους εντούτοις παρέμειναν, μέχρις σήμερα, ατιμώρητοι.
Τα ονοματεπώνυμα των σφαγιασθέντων και η ηλικία τους:
| Αρβανιτίδης | Δημήτριος | 20 |
| Βουλιάκης | Παναγ | 72 |
| Βερβερίδης | Αντώνιος | 25 |
| Βερβερίδης | Χρήστος | 65 |
| Βουδούρης | Γεώργιος | 65 |
| Βουδούρη | Ευανθία | 60 |
| Γιαβρίδου | Βαρβάρα | 22 |
| Γιαντζουράκης | Βασίλειος | 50 |
| Ζαχαρόπουλος | Ξανθούλης | 70 |
| Ζαχαροπούλου | Αικατερίνη | 68 |
| Καραβασόπουλος | Γεώργιος | 50 |
| Καραβασοπούλου | Αναστασία | 45 |
| Καραβασοπούλου | Ευτέρπη | 17 |
| Καραβασοπούλου | Κυριακή | 13 |
| Καραβασοπούλου | Ειρήνη | 12 |
| Καραμπατζάκης | Θεόφιλος | 75 |
| Μακρίδης | Πολυχρόνης | 50 |
| Μανιάκης | Ανδρέας | 25 |
| Μούρθος | Ιωάννης | 65 |
| Μούρθου | Μαρία | 60 |
| Νεοχωρίτου | Ευανθία | 42 |
| Νεοχωρίτου | Σύρμω | 14 |
| Νεοχωρίτου | Κατίνα | 12 |
| Νεοχωρίτου | Ανθούλα | 11 |
| Πασχάλη | Αναστασία | 50 |
| Πασχάλης | Ιορδάνης | 70 |
| Πασχάλη | Ευανθία | 68 |
| Πασχάλη | Φωτεινή | 25 |
| Πασχάλη | Δέσποινα | 20 |
| Πρωτοψάλτη | Σουλτάνα | 35 |
| Σταθελόπουλος | Χρήστος | 60 |
| Σταθελοπούλου | Θεοδώρα | 58 |
| Τσικόπουλος | Ιωάννης | 33 |
| Τσικοπούλου | Αννούλα | 1 |
| Καΐσωφ | Βασίλειος | 50 |
