- μια «αλλιώτικη» ανάγνωση των Γιορτών παλιάς Ξάνθης, 31 χρόνια μετά
του Δημήτρη Γκαγκαλίδη
καθηγητή
Άκουσα ότι φέτος συμπληρώνονται 31 χρόνια απ’ το ξεκίνημα. Είναι πράγματι πολλά. Σίγουρα είναι. Και παράλληλα δύσκολα. Όσοι γνωρίζουν ξέρουν τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι πολιτιστικοί θεσμοί, γιορτές, εκδηλώσεις στο πέρασμα του χρόνου. Εξέλιξη, γιγάντωση, διατήρηση κτλ. Τελικά φαίνεται ότι εμείς οι Ξανθιώτες μάλλον ….το έχουμε. Είναι στο DNA μας. Φτιάχνουμε, πρωτοπορούμε, ανδρώνουμε, γκρινιάζουμε, μεγαλουργούμε. Κι εν τέλει το διατηρούμε. Αποκριάτικο Καρναβάλι, Φεστιβάλ Μουσικών Σχολείων, Γιορτές παλιάς Ξάνθης, Μάνος Χατζιδάκης….και πάει λέγοντας. Αρκεί μια σπίθα σ’ αυτή την πόλη, για να φέρει την επιτυχία. Και μην ακούσω πάλι γκρίνιες. Φτάνει. Εντάξει, έχετε δίκιο για αυτά που λέτε/θα πείτε, αλλά….φτάνει. «Στοπ οι γρίνιες». Υπάρχουν και τα καλά. Αξίζει να ασχοληθείτε μ’ αυτά. Εκείνα είναι που θα φέρουν το μέλλον. Βρείτε τα και χρησιμοποιήστε τα για παραδείγματα. Πιαστείτε τουλάχιστον από αυτά. Όπως πχ αυτά που είδα με μια πρώτη ματιά στο φετινό πρόγραμμα των Γιορτών παλιάς Ξάνθης 2022.
Κατ’ αρχήν μιλάμε για ολική επαναφορά. Μετά από ένα χρονικό διάστημα φόβου, πρόληψης, οικονομικο-κοινωνικών συγκυριών κι ότι άλλο θέλετε να προσθέστε. Θα μου πείτε σήμερα είναι όλα καλά ; Θα σας απαντήσω, βλ. παραπάνω : «στοπ οι γρίνιες» ! Το πρόγραμμα μοιάζει κι είναι πλούσιο, οι καλλιτέχνες ταιριάζουν στο ύφος και στυλ των παραδοσιακών γιορτών (προσωπική άποψη), υπάρχει άποψη, καινοτομία, ποικιλία, ενδιαφέρον….εν τέλει μέλλον. Αξίζει να σας επισημάνω δυο πράγματα: Διαπιστώνω ότι καθιερώνονται πλέον στο πρόγραμμα οι «ιστορικές ξεναγήσεις». Και μάλιστα από αξιόλογους και εγγυημένους φορείς (ΦΕΞ, Λύκειο Ελληνίδων) και πρόσωπα επαγγελματίες (Νατ. Μιχαηλίδου). Οι υπόλοιποι αξίζει να σεβαστούμε την πιστοποιημένη (βάση νόμου) ασχολία τους και να τους ακολουθήσουμε. Θα δείτε και θα ακούσετε πράγματα που δεν ξέρατε. Επίσης αξίζει να σημειώστε τις μουσικές συναυλίες. Ξεκινώντας απ’ τους καταξιωμένους ποιοτικούς καλλιτέχνες στο Πανελλήνιο και καταλήγοντας στα τοπικά μουσικά σχήματα (Μουσαδές, Ασμίκ, Ασλάνογλου κα). Μπράβο και συγχαρητήρια σε αυτούς που τους ενέταξαν. Ξεχωριστή αναφορά για την προβολή της παράδοσης και του πολιτισμού. Εκθέσεις, μουσική, τέχνη. Κάτι σαν να προέρχεται απ’ τους αρχαίους προγόνους μας. Κατευθείαν απ’ τον θεό Διόνυσο στο σήμερα. Έτσι γίνεται αυτό που λέμε (και θα πρέπει να επιδιώκουμε) «συνέχεια της παράδοσης». Έπειτα θα επισημάνω την καινοτομία. Το νέο, το καινούργιο. Δεν ξέρω εάν μόνο εγώ το διακρίνω, αλλά βλέπω κάτι ωραίο και φρέσκο να εμπλουτίζει το πρόγραμμα. Αναφέρομαι στην επιλεκτική και πετυχημένη εισαγωγή από το έργο και αντικείμενο ντόπιων συλλόγων, φορέων, προσώπων, στις Γιορτές παλιάς Ξάνθης. Δηλ. να το πω πιο απλά: Από τον τομέα του αυτοκινήτου, εισχωρεί και παρουσιάζεται το κομμάτι που έχει να κάνει με το ρετρό, αντίκα. Από τον τομέα της ψυχαγωγίας, αναδεικνύεται ο Καραγκιόζης, κάτι που πρέπει να διατηρηθεί οπωσδήποτε. Απ’ αυτόν του βιβλίου, τα παιδικά παραμύθια που «κουμπώνουν» ιδανικά. Απ’ την γαστρονομία τα «Ζυμαρομαστορέματα» που μου θυμίζουν το «Ψωμί της Γαίας» του Δημόκριτου. Τέλος είναι κι αυτές οι «Αλλιώτικες Προτάσεις» ως αλατοπίπερο του προγράμματος, που πρέπει να ψάξεις για να αλιεύσεις: Ψάρεψα λοιπόν και μου άρεσαν οι εκδηλώσεις / δράσεις για την «Παιδική οδοντιατρική», για την Προστασία του Περιβάλλοντος, όπως και για την Παιδική ποδηλασία (βλ. φεστιβάλ στο Λιμνίο). Στο ίδιο μήκος κύματος είδα δράσεις για τον κινηματογράφο, τα κόμικς, το σκάκι, τα επιτραπέζια παιχνίδια, κα.
Όλες οι παραπάνω σκέψεις και αναφορές με γεμίζουν αισιοδοξία. Για το παρόν και το μέλλον των Γιορτών παλιάς Ξάνθης. Για την Ξάνθη μας. Τον πολιτισμό και την κοινωνία μας. Τους ανθρώπους. Είτε ανήκουν στο δημιουργικό κομμάτι, είτε σ’ αυτό του πελάτη/επισκέπτη/συμμετέχοντα. Και μάλιστα τολμώ να προβλέψω ότι αυτά όλα λειτουργούν και δεσμευτικά για τον κάθε υπεύθυνο στο Κέντρο Πολιτισμού και τον Δήμο Ξάνθης, ώστε να μην μπορεί να κάνει σοβαρές αποκλίσεις στο διαγραφόμενο μέλλον, συνεχίζοντας την επιτυχία. Τελειώνοντας έχω να προτείνω στους Ξανθιώτες : να συμμετέχουν ενεργά ως οικοδεσπότες, σ’ αυτήν την μεγάλη γιορτή της πόλης. Να έρθουν πιο κοντά και να βοηθήσουν τους αξιόλογους φορείς, ιδρύματα, συλλόγους. Όχι μόνο τρώγοντας σουβλάκια (καλά είναι κι αυτά), αλλά επισκεπτόμενοι όσο το δυνατόν περισσότερες δράσεις κι εκδηλώσεις. Αυτό το διάστημα η τέχνη κι ο πολιτισμός λες κι έρχεται πιο κοντά μας. Γίνεται πιο προσιτός. Γιορτάζει. Ευκαιρία να επισκεφτείτε κτίρια, αρχοντικά, συλλόγους, πρόσωπα. Να τους γνωρίσετε. Να μιλήσετε, να συζητήσετε. Δείτε προσεκτικά την Δημοτική Πινακοθήκη Ξάνθης, το Λαογραφικό μουσείο της ΦΕΞ, το πολυδιάστατο Λύκειο Ελληνίδων. Πλησιάστε ντόπιους καλλιτέχνες. Αφήστε τους να σας μιλήσουν για την δουλειά τους. Χαίρονται πολύ γι αυτό.
Ας φερθούμε ως οικοδεσπότες. Είναι θλίψη και κατήφεια να προβάλλονται αυτό το συγκεκριμένο διάστημα παράπονα κι οι ασχήμιες. Αφήστε τα για μετά. Οι μουσαφίρηδες έρχονται και θα πρέπει να υποστηρίξουμε την πατρίδα μας. Αυτά που έφτιαξαν μερικοί 31 χρόνια πριν. Αυτά που συνεχίζουμε εμείς σήμερα. Θυμάμαι το ΠΑΚΕΘΡΑ και την έκδοση του βιβλίου απ’ τον Βασίλη Αιβαλιώτη «Ξάνθη, γλυκυτάτη μητριά», θέλοντας να δείξει την ευχαρίστηση και μητρική λατρεία προς την Ξάνθη, των ανθρώπων που επέλεξαν, αναγκάστηκαν, τους έφεραν (πρόσφυγες) ή έτυχε να μείνουν εδώ. Εάν λοιπόν αυτοί την βλέπουν ως μάνα (έστω μητριά) γλυκυτάτη, πως θα έπρεπε να την αντιμετωπίζουμε εμείς που την έχουμε βιολογική μητέρα ;
