του Δημήτρη Γκαγκαλίδη
Με λύπη μάθαμε όλοι τους πρόσφατους βανδαλισμούς στο ξωκλήσι που βρίσκεται στο «Μονοπάτι της Ζωής». Ανάλογα περιστατικά υπήρξαν πάντα. Σε μνημεία και θυμίσματα της Ξάνθης. Οι ανεγκέφαλοι και βλάκες δεν μας τελειώνουν. Το αποτελεσματικότερο όπλο είναι η γνώση της ιστορίας. Του μνημείου, του δρόμου, της γειτονιάς. Της Ξάνθης μας. Αυτός που γνωρίζει, δεν καταστρέφει. Τους αφιερώνω λοιπόν την παρακάτω ιστορία για το μέρος όπου έκαναν τις ζημιές :
Δίπλα στον Κόσυνθο και πιο πάνω απ’ το “Νησάκι”, είναι το “Μονοπάτι της Ζωής”. Εκεί κάποιοι Ξανθιώτες μαζεύτηκαν για να φτιάξουν το “Δίκτυο Λόγου και Πράξης». Αυτοί οι λίγοι άφησαν τα λόγια και πέρασαν σε πράξεις. Σήκωσαν τα μανίκια κι έφτιαξαν ένα μονοπάτι με πέτρινες πλάκες σκεπάζοντας τον παλιό μυλαύλακα που έφερνε νερό στον μύλο. Έκαναν κι ένα μικρό θεατράκι. Έβαλαν και τον Μάνο Χατζιδάκη να στέκει. Αναβίωσαν και μια όμορφη ερωτική ιστορία. Παραμύθι ή αλήθεια δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι ο Γιώργος Κοτούλας το έκανε ποίημα κι ο Θάνος Μαυρουδής το φιλοτέχνησε με συρμάτινες μεταλλικές παραστάσεις τέχνης. Σιγοντάρισε κι ο Δ. Ξάνθης. Έφερε εκδηλώσεις, τέχνη και πολιτισμό. Και το μέρος άλλαξε.….
Σιγά – σιγά το έμαθε όλη η Ξάνθη. Έμαθε για την Μαργαρίτα (ή Ξανθίππη) και για τον πατέρας της, που ήταν πλούσιος κι αυστηρός. Για τον φτωχό νέο (Ξάνθο), που συναντούσε κρυφά εδώ στο “Μονοπάτι της Ζωής”. Για την αγάπη τους στη “σπηλιά του έρωτα” και την απόφαση να παντρευτούν, φτάνοντας στο μοναστήρι της Παναγίας. Για την άρνηση να τους παντρέψουν και για το τραγικό τέλος να αυτοκτονήσουν.
Υπάρχουν όμως κι άλλα ωραία στο “Μονοπάτι της Ζωής”. Ένας υπέροχος βοτανικός κήπος για να μαθαίνουν, να βλέπουν και να μυρίζουν οι επισκέπτες. Ένα παλιό εργαστήρι με εργαλεία πετράδων, σαν αυτούς που ήρθαν απ’ την Ήπειρο για να φτιάξουν την παλιά Ξάνθη. Τέλος ένα ωραίο ξωκλήσι αφιερωμένο στα ονόματα των «κατασκευαστών». Ταξιαρχών απ’ τον Μιχάλη Δερμετζόπουλο και Αι Γιώργη απ’ τον Γιώργο Κωτούλα.
Οι παραπάνω ιστορία είναι ένα τμήμα από αυτό που λέμε το “χθες της Ξάνθης” μας. Καμιά φορά είναι απλές εξιστορήσεις από γιαγιάδες και παππούδες. Από μασάλια, καλαμπούρια και περιστατικά. Κι αυτά είναι μέρος απ’ το παρελθόν μας. Κι αυτά αξίζει να σωθούν, ν’ ακουστούν, να μεταφερθούν. Κι εν τέλει να τα γνωρίσουν όλοι. Ακόμη κι αυτοί που σήμερα με ευκολία καταστρέφουν, βεβηλώνουν και σπάζουν τις αναμνήσεις μας. Ίσως αποδειχτεί το καλύτερο αντίδοτο. Ποιος ξέρει…..
