Του Θανάση Μουσόπουλου
Το 2021 – κάτω από ειδικές συνθήκες – θυμηθήκαμε τον Αγώνα του 1821 και τα επόμενα 200 χρόνια. Θα έλεγα ότι «βόλεψε» η κατάσταση. Θα περίμενα να δούμε τον Αγώνα και τα γεγονότα που ακολούθησαν, ως τις μέρες μας.
Με τα δημοσιεύματά μου προσπάθησα να φωτίσω την ιστορία της Επανάστασης του 1821 με αγάπη και αγνότητα. Μας βοηθούν παλιότεροι και νεότεροι ιστορικοί, που προσεγγίζουν την ιστορία με τη δική τους οπτική, καθώς και άλλοι ερευνητές και επιστήμονες. Οι εργασίες μου στο διάστημα 2020 – 2021 γενικά διαιρούνται σε τέσσερις ενότητες:
1. ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
1. Νίκος Σβορώνος – 2. Eric Hobsbawm – 3. Βασίλης Κρεμμυδάς – 4. Τάσος Βουρνάς – 5. Απ. Βακαλόπουλος
6. Β. Φίλιας – 7. Η Επανάσταση του 1821 – Επιστημονικό Συνέδριο του ΚΜΕ (1981) – 8. 1821 το Δίλημμα: Επανάσταση ή Μεταρρύθμιση – 9. ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 – Στοιχεία και Σχόλια
2. ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ
1. Κωστής Παλαμάς για στρατηγό Μακρυγιάννη, 18/6/2020
2. Γιώργος Σεφέρης για στρατηγό Μακρυγιάννη, 21/6/2020
3. Γιώργος Θεοτοκάς για στρατηγό Μακρυγιάννη, Iούνιος 2020
4. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΙΝΕΛ)
5. Μακρυγιάννης από την αρχή: από την παλαιά σε μια νέα ανάγνωση
6. O Ζωγράφος του στρατηγού Μακρυγιάννη
3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
– Η Θράκη και η Μακεδονία στον αγώνα του 1821
– Δυο αιώνες από την επανάσταση του 1821: ο Γιάννης Βλαχογιάννης και τα διηγήματά του
– Τα Ιστορικά και Φιλολογικά Πορτραίτα του Τάσου Βουρνά
– Θωμάς Κοροβίνης «Ολίγη μπέσα ωρέ μπράτιμε!» – Η τελευταία ώρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου
– Θράκη και Επανάσταση του 1821
– «Των Ελλήνων οι Κοινότητες» και 1821
– Ο Καραγκιόζης και το 1821
– Διαφωτισμός : Ευρωπαϊκός και Νεοελληνικός
– ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ
– Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ TOY 1821 – Μέσα από τις Ιστορίες Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
– ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ: 1821 ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ
– Ο Κωστής Παλαμάς και το 1821
– Ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 1821
– Ο Δημήτρης Ψαρράς και το χρέος του ερευνητή σήμερα
«Πώς συλλογάται ο Ρήγας; Επιστροφή στις πηγές»
– ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ – (ΙΑΤΡΟΣ ΨΥΧΩΝ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΩΝ…)
– Ποιήματα του Θανάση Μουσόπουλου για το 1821
– Αφιέρωμα στην Ποίηση του 1821
4. ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
1. Η Τέχνη του Λόγου κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821 – Μέσα από τις Ιστορίες Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
2. Ο Νεοελληνικός Πολιτισμός στα χρόνια της Επανάστασης κατά τον Ν. Ματσούκα
3. Παιδεία και Πολιτισμός ως προϋποθέσεις για τον Αγώνα του 1821 κατά τον Ν. Σβορώνο
4. Ο Αναστάσιος Πολυζωίδης (1802 – 1873) και η κατάσταση της Ελληνικής Παιδείας στην Οθωμανοκρατία
5. Φιλοσοφικά θέματα στα προεπαναστατικά χρόνια (ετοιμάζεται)
*
ΕΤΣΙ ΗΤΑΝΕ – Γ. ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ, 1821
[Για τη μεγάλη μέρα του Ξεσηκωμού εδώ και χρόνια ήθελα να δημοσιεύσω ένα κείμενο που αγαπώ πολύ του Γιάννη Βλαχογιάννη – Το «`Έτσι ήτανε» είναι ένα ιστορικό-πατριωτικό διήγημα από τη συλλογή του Γιάννη Βλαχογιάννη «Μεγάλα χρόνια» (1930) – το αφιερώνω σε όλους και όλες τους φίλους μου – ΘΜ – 2021] Παππού, σήκου, παππούλη: Σήμερα είναι μέρα επίσημη: Τι φυλάς το στρώμα και βογγάς; Όλο βογγάς κι όλο μαλώνεις – σώνεις πια: Έβγα να ιδής: Έλα ν’ αλλάξης και να πας στην αγορά. Ο κόσμος έχει πανηγύρι σήμερα – Σάββατο Λαζάρου:Το μαθητούδι ζωηρό, καθώς μπήκε στο σπίτι, έφυγε κιόλα. Τόξερε ο παππούς πως ήταν η τρανή. Παραμονή, της Έξοδος η μέρα… Αχ, τέτοια μέρα δε θα ξαναφανή – μήτε ο θεός να δώση:Τόξερε ο παππούς, κι αυτό από μέρες κι από νύχτες συλλογιόταν. Ο πονεμένος νους του σερνότανε τριγύρω στη μεγάλη Θύμηση. Και την περίμενε τη μέρα αυτή, σα νάτανε ναρχόταν άλλη μια φορά, πρώτη φορά – του κάκου:Μα του μικρού ταγγόνου οι χαρωπές φωνές του ξάφνισαν το νου. Κι εκεί, να πάλι το τρελόπαιδο μπροστά του. Άφησε τις τρεχάλες για να ξαναρθή και να του γίνη πειρασμός και πάλι.-Ακόμα κάθεσαι, παππούλη; Λεχώνα θα μου γίνης αυτού πέρα; Απόλυσε κι η εκκλησιά:-Καλά, καλά, μωρέ παιδί, μη με μαλώνεις τόσο· γέρος είμαι, δε μπορώ να σηκωθώ. Εδώ άσε με να σήπωμαι…-Τι είπες; Δεν ακούς; Περνάει η Έξοδο!Αυτός ο λόγος χτύπησε το γέρο αλλόκοτα. Της λιτανείας η βοή, που έφτανε απ’ τον άλλο δρόμο, κρυφή τρεμούλα τούχυσε στα σωτικά· ο νους του σάλεψε άξαφνα.-Έφτασα: Τ’ άρματά μου:Ορθός τινάχτηκε σαν παλληκάρι. Ανάλλαγος, ανάμαλλος ζώστηκε το σπαθί. Και βγήκε.Τα μάτια αγριωπά στυλώνει γύρω του. Κάτι σα να ζητή. Το κανόνι και το τουφέκι γεμίζει όλη τη χώρα μ’ αμέτρητη βοή. Κόσμος πολύς στην αγορά. Όλοι ντυμένοι τα καλά τους. Όλοι τ’ άρματα κρατούν – και ρίχνουν:Ο λαός παίζει με τη φαντασιά του το παιγνίδι αυτό, στο χρόνο μια φορά. Θέλει να ξαναζωντανέψη τη μεγάλη εικόνα, έτσι για να δη «πώς ήτανε» – κι ο γέρος πάει να το πιστέψη.Βρίσκεται με ταγγόνι στης λιτανείας την ουρά, κι ακολουθούν. Τέλος στους Τάφους έφτασαν. Εκεί χιλιάδες συναγμένοι στέκονται κι ακούν έναν που βγάνει λόγο, μα ο λόγος είν’ ατέλειωτος. Ο γέρος ακούει, και δεν καταλαβαίνει. Ακούει, και καρτερεί· σαν κάτι φαίνεται να καρτερή…-Ωρέ, δεν ήταν έτσι: κράζει με δυνατή φωνή.Άφησε στη μέση τη γιορτή και πήρε το δρόμο πίσω για το σπίτι. Θυμωμένος φαίνεται. Βογκάει, στ’ αγγόνι δε μιλεί. Άξαφνα σταματάει. Εκεί κοντά του κάποιος τραγουδεί. Ένας τυφλός, χωριάτης διακονιάρης, στρωμένος καταγής, παίζει τη λύρα του και τραγουδεί. Λέει το θλιμμένο, το μοιρολόγι του Μεσολογγιού.Ορθός ο γέρος, άσειστος ακούει. Βρύση πάνε τα μάτια του. Κλαίει ήσυχα, και δε μιλεί. Τέλος κόπηκε το τραγούδι.-Να, ωρέ, έτσι ήτανε:Αυτό είπε μοναχά. Και γύρισε στο σπίτι του και στον καϊμό του. [ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ 16/12/1911 – «ΕΤΣΙ ΗΤΑΝΕ» από το βιβλίο «ΜΕΓΑΛΑ ΧΡΟΝΙΑ» Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ] |
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ 2021
