Γράφει η Μαίρη Δαληκριάδου
Σε ανάμνηση της ημέρας της απελευθέρωσης της Ξάνθης πραγματοποιήθηκε σήμερα Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2021 συμβολική πορεία πανηγυρικής πομπής σε τμήμα από το δρομολόγιο του στρατού που απελευθέρωσε την Ξάνθη. Ξεκινώντας με αφετηρία την πλατεία διοικητηρίου με πρώτη στάση τον ιερό καθεδρικό ναό της του θεού Σοφίας Ξάνθης για την επίδοση της πρώτης σημαίας απελευθέρωσης στον μητροπολίτη. Δεύτερη στάση στη λέσχη αξιωματικών Ξάνθης με επίδοση της δεύτερης σημαίας απελευθέρωσης στον υποδιοικητή του τέταρτου σώματος στρατού και τρίτη στάση και τελευταία στο σημείο του ρολογιού της Ξάνθης με επίδοση της τρίτης σημαίας απελευθέρωσης στον δήμαρχο και ανύψωση στον ιστό του ρολογιού ως αναπαράσταση του συμβάντος από τον εύζωνα στρατιώτη της 9ης μεραρχίας την ημέρα απελευθέρωσης. Τιμές απέδωσε η φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης.
Χρονικό Απελευθέρωσης Της Ξάνθης
H απελευθέρωση της Ξάνθης στις 4 Οκτωβρίου 1919, αποτελεί ορόσημο στην πορεία προς την οριστική ενσωμάτωση ολόκληρης της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα, με τη συνθήκη των Σεβρών (1920) και της Λωζάνης
(1923). Τρίτη 1 προς Τετάρτη 2 Οκτωβρίου, 1919, ο Διοιηκητής της ΙΧ Μεραρχίας, Στρατηγός Γεώργιος Λεοναρδόπουλος, διατάσσει προέλαση.
Η Ιστορία αθόρυβα έχει πάρει πλέον τη θέση της κι η γραφίδα της έτοιμη να καταγράψει τις λαμπρές σελίδες της απελευθέρωσης της Ξάνθης. Παρασκευή 4 Οκτωβρίου ξεκινάει η παρέλαση των Ελλήνων στρατιωτών, που θα σηματοδοτήσει την απελευθέρωση του Τριγώνου της Ξάνθης, η οποία όμως πλήρως συντελέστηκε την Τρίτη 8 Οκτ 1919 με την απόφαση παλιννόστησης 200 οικογενειών Ελλήνων ημερησίως.
Η απελευθέρωση της πόλης μας από τη δεύτερη βουλγαρική κατοχή (1913–1919), της πρώτης θρακικής πόλης που πέρασε σε ελληνική διοίκηση υπό Διασυμμαχικό καθεστώς (Οκτώβριος 1919 – Μάιος 1920), ήταν ο σπόρος που φυτεύτηκε στη Δυτική Θράκη για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 1919. Αυτός ο σπόρος αποδείχτηκε από καλή γενιά και τελικά φύτρωσε, έφτιαξε ρίζες, κορμό και κλαδιά που άντεξαν στα εκατό χρόνια ακραίων πολιτικών και ιστορικών φαινομένων και εθνικών περιπετειών που ακολούθησαν.
Χαίρε, Ξάνθη! Πόλη μου σαν το ρόδο! Σταυροδρόμι, στόχος! Γη του Ορφέα, του Διόνυσου, των μυστηρίων. Συνώνυμο του πολιτισμού. Απόμακρη κοιτίδα του υλισμού και της μουσικής. Βαριά κληρονομιά και κλήρος. Σύγκρουση αντιθέτων, αντίρροπες και κεντρομόλες δυνάμεις. Δίπολα ηλεκτρισμένα. Περάσματα με ορμή. Συγκρούσεις, ματωμένα χώματα, χώματα ποτισμένα με Έβρο, με Νέστο Ελκυστικό, μεγάλης βαρύτητας, πόλος περιδίνησης. Ιερός χώρος συνύπαρξης.
