Η πρόθεση εγκατάστασης αιολικών πάρκων στην περιοχή μας, με ανεμογεννήτριες γύρω από τον οικισμό του Λειβαδίτη και 1.800 μέτρα από τον καταρράκτη, στην κορυφογραμμή του Αχλαδόβουνου (Τσαλ), κοντά σε ορεινούς οικισμούς όπως ο Εχίνος, οι Σάτρες και αλλού, θα επιφέρει ανεπανόρθωτες δυσμενείς επιπτώσεις. Επιπτώσεις που αφορούν το φυσικό περιβάλλον, τους κατοίκους της περιοχής, την τοπική οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα.
Η λειτουργία τους δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αντισταθμιστικό όφελος στην τοπική κοινωνία, γι’ αυτό και οι μεγάλες αντιδράσεις που συναντά η εγκατάσταση τους σε μια σειρά περιοχές της χώρας μας. Παρ’ όλες τις αντιδράσεις, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δέχεται καταιγισμό νέων αιτήσεων κάθε μήνα από ιδιωτικές εταιρίες για εγκαταστάσεις πολλαπλάσιας ισχύος από τους προκαθορισμένους στόχους (και άρα πολλαπλάσιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων) σε τέτοιο βαθμό που έχουμε επικαλύψεις των περιοχών ενδιαφέροντος σε πολλές περιπτώσεις. Ενδεικτικό ότι το 80% των κορυφογραμμών της Πίνδου είναι ήδη δεσμευμένο για την κατασκευή αιολικών πάρκων.
Η δήθεν «πράσινη ανάπτυξη»…
Καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον
Για την εγκατάσταση τέτοιων αιολικών πάρκων απαιτείται η διάνοιξη μεγάλων δρόμων και σε μεγάλο υψόμετρο, εκσκαφές για θεμελίωση και καλωδιώσεις, αποψίλωση δασικών εκτάσεων και ρίξιμο χιλιάδων τόνων τσιμέντου και μπετόν. Μεγάλες εκτάσεις δημόσιας γης εκχωρούνται σε ιδιώτες, που θα αφήσουν πίσω τους κατεστραμμένη γη μετά από 15-20 χρόνια που ολοκληρώνεται ο κύκλος λειτουργίας του πάρκου. Οι υποτιθέμενες δεσμεύσεις αποκατάστασης του τοπίου, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (και σε παγκόσμιο επίπεδο) δεν υλοποιούνται ποτέ.
Η λειτουργία αιολικών πάρκων θα υποβαθμίσει τα ευαίσθητα τοπικά οικοσυστήματα (ιδιαίτερα όταν μιλάμε για περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο ζωνών προστασίας Natura), θα μειώσει τη βιοποικιλότητα λόγω διάσπασης των οικοτόπων και της όχλησης των ζώων και των πουλιών που ζουν και αναπαράγονται εκεί. Ενδεικτικό της «οικολογικής ευαισθησίας» του Υπουργείου Περιβάλλοντος αλλά και των εταιριών που επενδύουν στον τομέα αυτό, είναι το γεγονός ότι περίπου 5.500 ανεμογεννήτριες (το 1/3 του συνολικού προγραμματισμού) σχεδιάζονται να εγκατασταθούν σε περιοχές εντός του δικτύου Natura σε όλη τη χώρα.
Πλήττει τις τοπικές κοινωνίες
Πλήγμα θα δεχθεί και η τοπική οικονομική δραστηριότητα, μιας και η λειτουργία τους θα επηρεάσει αρνητικά τους αγροτοκτηνοτρόφους, τους μελισσοκόμους κ.α, αλλά και τις οικοτουριστικές δραστηριότητες.
Ο καταρράκτης του Λειβαδίτη, και το προστατευόμενο δάσος της οροσειράς της Ροδόπης, από κέντρο φυσιολατρικών δραστηριοτήτων ήπιας και φιλικής προς το περιβάλλον οικοτουριστικής ανάπτυξης, πρόκειται να μεταβληθούν σε «πράσινα εργοστάσια» με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών τεράστιων διαστάσεων. Ενδεχόμενη στήριξη της εγκατάστασής τους από τοπικούς θεσμικούς παράγοντες, σηματοδοτεί όχι μόνο αδιαφορία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και ουσιαστική ακύρωση των όποιων προσπαθειών και προτάσεων για ανάπτυξη του οικοτουρισμού, τον οποίο υποτίθεται πως επικαλούνται. Άραγε, πώς συνδυάζεται έναν τέτοιο φαραωνικό έργο με δράσεις όπως ο εγκαινιασμός μόλις προ δύο ετών των αναγνωρισμένων και πιστοποιημένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο πεζοπορικών «Μονοπατιών Πολιτισμού»;
Η οπτική όχληση, οι δονήσεις, όπως και ο θόρυβος που παράγεται από τις ανεμογεννήτριες (περίπου 100dB), δημιουργούν αρνητικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στους κατοίκους των περιοχών ενώ εκτοπίζουν την πανίδα από την ευρύτερη περιοχή. Παράλληλα, μια τέτοια υπερκάλυψη εκτάσεων από τσιμέντο μαζί με τις εκτεταμένες εκσκαφές, αλλάζουν τις υδρολογικές συνθήκες, επηρεάζοντας την ποσότητα και ποιότητα του νερού που διοχετεύεται στους γύρω οικισμούς.
Δημιουργεί ευρύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα
Τα αιολικά πάρκα με τις τεραστίων διαστάσεων ανεμογεννήτριες, που πλέον ξεπερνούν τα 200μ., αποτελούν ουσιαστικά μια βιομηχανική εγκατάσταση παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Για να λειτουργήσουν χρειάζονται την υποστήριξη θερμικών μονάδων -όταν για παράδειγμα δεν φυσάει- ισχύος 25% έως 100% της υποστηριζόμενης αιολικής, άρα την καύση ορυκτού καυσίμου. Πράγμα που σημαίνει ότι όσες περισσότερες ανεμογεννήτριες τοποθετούνται, τόσο περισσότερες υποστηρικτικές μονάδες ορυκτού καύσιμου απαιτούνται, γεγονός που καταρρίπτει το μύθο της «καθαρής» αιολικής ενέργειας.
Η χρησιμοποίηση σπάνιων γαιών για τις τουρμπίνες των ανεμογεννητριών, που κατά την εξόρυξη και επεξεργασία τους εκλύουν ραδιενέργεια, καθιστά έωλο το επιχείρημα ότι συμβάλλουν στην «προστασία του περιβάλλοντος». Ενώ και η ανακύκλωση τους αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα. Ειδικά όσον αφορά τα πτερύγια τους, έχει αποδειχθεί ότι λόγω κόστους δεν μπορούν να ανακυκλωθούν σε μαζική κλίμακα. Έτσι δημιουργούνται χιλιάδες τόνοι μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων, τα οποία εντέλει θάβονται, πολλές φορές μάλιστα σε κοντινές περιοχές, λόγω και του μεγάλου κόστους μεταφοράς τους.
Οι λεγόμενες ΑΠΕ αποτελούν…
Νέο πεδίο κερδοφορίας
Οι ανεμογεννήτριες, ως τμήμα των λεγόμενων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), προωθήθηκαν τα τελευταία χρόνια με ιδιαίτερο ζήλο σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Παρόλα αυτά, στη Γερμανία οι πωλήσεις ανεμογεννητριών έχουν ήδη πέσει κατά 80%. Και αυτό γιατί πλέον αποδείχτηκε ότι τα αιολικά πάρκα είναι από ενεργειακής απόδοσης άχρηστα έως και επιζήμια, λόγω και της αναξιοπιστίας τους στη σταθερότητα παροχής ισχύος στο κεντρικό δίκτυο. Επιπρόσθετα, η Γερμανία πληρώνει πλέον γειτονικές χώρες για να «ξεφορτώνει» το πλεόνασμα ρεύματος από τα αιολικά πάρκα.
Οι ΑΠΕ αποτελούν ουσιαστικά ένα νέο πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο, ιδιαίτερα των μεγάλων και ισχυρών χωρών. Πατώντας πάνω στις υπαρκτές ανησυχίες του κόσμου για τη συντελούμενη κλιματική αλλαγή, προωθούνται επενδύσεις που εντέλει μικρή συμβολή έχουν ως προς τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Πως θα μπορούσαν άλλωστε, αυτοί που φέρνουν πολέμους, φτώχεια και δυστυχία να ενδιαφέρονται για το φυσικό περιβάλλον; Ακόμα και η Δανία, που θεωρείται πρότυπο για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών από ΑΠΕ (περίπου 40%), δεν έχει καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές του CO2.
Όχημα για την ιδιωτικοποίηση της ενέργειας
Η ακόμα μεγαλύτερη ανάμειξη ιδιωτικών κεφαλαίων (ντόπιων και ξένων) στον τομέα της ενέργειας, επιταχύνει τα σχέδια πλήρους απελευθέρωσης-ιδιωτικοποίησης της ενέργειας. Αυτό θα λειτουργήσει επιβαρυντικά ως προς τα παρεχόμενα προϊόντα ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο αυξάνεται το ποσοστό των ΑΠΕ στο κεντρικό δίκτυο, τόσο θα αυξάνονται και οι διάφορες χρεώσεις (πχ. ΕΤΜΕΑΡ), που τελικά πληρώνουμε ως λαός από την τσέπη μας. Το ηλεκτρικό ρεύμα θα συνεχίσει να είναι ένα ακριβό αγαθό (την υψηλότερη μεσοσταθμική τιμή στην ΕΕ έχει η Ελλάδα), οδηγώντας πολλούς συμπολίτες μας στην ενεργειακή φτώχεια και την αδυναμία πληρωμής των ήδη παραφουσκωμένων λογαριασμών. Ενώ παράλληλα, οι επιχορηγήσεις από τα διάφορα προγράμματα (Ταμείο Ανάκαμψης κ.α.) προς τις εταιρίες-επενδυτές θα συνεχιστούν με αμείωτο ρυθμό. Από την άλλη για τους εργαζόμενους στον τομέα της ενέργειας η ιδιωτικοποίηση σημαίνει απολύσεις και χειροτέρευση των όρων εργασίας.
Βάθεμα της ενεργειακής εξάρτησης
Η διαδικασία στροφής στην «πράσινη ενέργεια» είναι κεντρική στόχευση όλων των κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια, ως υλοποίηση ευρωπαϊκών κατευθύνσεων (και κυρίως της Γερμανίας), που φέρνουν τη χώρα και το λαό σε δυσμενέστερη θέση. Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις διευκολύνουν την κατάθεση αιτήσεων ενδιαφέροντος και επισπεύδουν τις σχετικές διαδικασίες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις αντιδράσεις που δημιουργούνται στις τοπικές κοινωνίες. Ενώ η προώθηση της λεγόμενης απολιγνιτοποίησης, που η κυβέρνηση βιάζεται να υλοποιήσει μέχρι το 2023, θα έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο δεκάδων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη, τη δημιουργία χιλιάδων ανέργων, την κοινωνική ερήμωση στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και της Πελοποννήσου και την προσθήκη νέων πληγών-πηγών ρύπανσης με την εγκατάλειψη ανοιχτών ορυχείων. Παράλληλα, θα αυξήσει κι άλλο την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από 75% που είναι σήμερα.
Οι επενδύσεις στις ΑΠΕ προωθούνται στα πλαίσια του γενικότερου ενεργειακού ανταγωνισμού που συντελείται στην περιοχή μας. Εντάσσονται στις προσπάθειες να αναδειχθεί η χώρα μας ως ένας «ασφαλής» ενεργειακός κόμβος, η οποία όμως στην πραγματικότητα μετατρέπεται σε ένα «οικόπεδο» για κάθε χρήση μέσα σε ένα περιβάλλον όλο και πιο θερμό. Η αντικατάσταση του λιγνίτη με το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), που θα έρχεται απευθείας από τις ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη, συνοδεύεται με τη μετατροπή του λιμανιού της σε ΝΑΤΟϊκή βάση. Στόχος να γίνει η χώρα μας η «μπαταρία της Ευρώπης», με ανυπολόγιστες συνέπειες για το περιβάλλον και το λαό.
Σ’ αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση κινείται και ο νέος –αποικιοκρατικός- μηχανισμός χρηματοδότησης της Ε.Ε. για την ενέργεια, σύμφωνα με τον οποίο τα κράτη-μέλη μπορούν να χρηματοδοτούν έργα ΑΠΕ στο έδαφος άλλων κρατών με αντάλλαγμα να υπολογίζεται η συνεισφορά προς τον εθνικό τους στόχο μείωσης εκπομπών CO2 (80% σ’ αυτό που χρηματοδοτεί, 20% στο κράτος εγκατάστασης.)
Να αντισταθούμε, να υπερασπιστούμε τη ζωή και το περιβάλλον
Μοναδική επιλογή την οποία έχουμε είναι να απορρίψουμε αυτά τα καταστροφικά «επενδυτικά» σχέδια. Να οργανώσουμε τον αγώνα μας μέσα από συλλόγους, σωματεία και επιτροπές. Να συντονιστούμε σε τοπικό επίπεδο αλλά και με κινηματικές προσπάθειες που γίνονται και σε άλλες περιοχές της χώρας, μιας και το ζήτημα έχει πανελλαδικές διαστάσεις. Να πάρουμε παράδειγμα από τον αγώνα των κατοίκων της Τήνου, που με μαζική κινητοποίηση πριν ένα χρόνο κατάφεραν να ακυρώσουν τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Να απαιτήσουμε τη μη εγκατάσταση άλλων αιολικών πάρκων και να διεκδικήσουμε στο δρόμο το δίκιο μας.
Ξάνθη, Απρίλης 2021
Πρωτοβουλία δράσης Ξάνθης
ενάντια στις ανεμογεννήτριες
