Σήμερα είναι ημέρα μνήμης. Ο Ελληνισμός γιορτάζει τα 66 χρόνια από την Έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ στην μαρτυρική Κύπρο ενάντια στους Άγγλους κατακτητάς!
Με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) η Τουρκία εγκατέλειψε κάθε δικαίωμα επί της Κύπρου και δύο χρόνια αργότερα (1925) η Αγγλία ανακήρυξε την Κύπρο Αποικία του Στέμματος.
Όλα τα επόμενα χρόνια η Κύπρος υπήρξε αντικείμενο αποικιακής εκμεταλλεύσεως, γεγονός που ομολογεί στο βιβλίο του «Οριεντέισιονς» ένας πρώην Άγγλος Κυβερνήτης, ο Σερ Ρόλαντ Στορρς το 1937.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Κυπριακός λαός, λησμονώντας την πικρίαν του συνεργάσθηκε με τους Βρετανούς εναντίον του Άξονα.
Η Βρετανική Κυβέρνηση δεν έπαυσε, καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, να δίνει υποσχέσεις στους ‘Έλληνες και ιδιαιτέρως στους Κυπρίους. Ενδεικτικό του πνεύματος των υποσχέσεων ήταν το σύνθημα που γράφτηκε έξω από τα Βρετανικά Στρατολογικά Γραφεία : «Κύπριοι, κατατασσόμενοι στον Αγγλικό Στρατό πολεμάτε δια την Ελλάδα και την Ελευθερίαν».
Τριάντα χιλιάδες Κύπριοι κατατάχθηκαν στον Βρετανικό Στρατό και αγωνίστηκαν στο πλευρό των συμμάχων για την Ελευθερία.
Δυστυχώς όλα ξεχάστηκαν μετά τον πόλεμο παρά την αναφορά του πρώτου άρθρου του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ «στο σεβασμό της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιάθεσης των λαών» οι Κύπριοι αδελφοί παρέμειναν υπό το ζυγό των «πεπολιτισμένων» Άγγλων.
`Έγιναν προσπάθειες να διενεργηθεί Δημοψήφισμα για το πολιτικό μέλλον του νησιού, η Βρετανική Κυβέρνηση αρνήθηκε και στο τέλος η Εκκλησία της Κύπρου ανέλαβε τη διενέργεια Δημοψηφίσματος στις 15 Ιανουαρίου του 1950, κατά το οποίο το 97,5% των Ελλήνων Κυπρίων ψηφισάντων εξέφρασε την επιθυμία της ένωσης με τη μητέρα Ελλάδα.
Η Ελληνική Κυβέρνηση μέχρι τότε απέφευγε να αντιδικήσει με τη σύμμαχο Μεγάλη Βρετανία ή να καταφύγει στον ΟΗΕ, ελπίζοντας να διευθετήσει το ζήτημα με φιλικές συνομιλίες.
Το Σεπτέμβριο του 1953 κατά την επίσκεψη στην Ελλάδα του Υπουργού Εξωτερικών Άντονυ Ήντεν, ο τότε Πρωθυπουργός Στρατάρχης Παπάγος πρότεινε τη φιλική ρύθμιση του ζητήματος της Κύπρου, πρόταση την οποία ο Άγγλος απέρριψε σκαιώς
Κατά τη διάρκεια συζητήσεως για το Κυπριακό στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 28 Ιουλίου 1954, ο Υφυπουργός των Αποικιών, Χόπκινσον, υποστήριξε ότι: «η Κύπρος ήτο στρατηγική περιοχή και ως τοιαύτη ΟΥΔΕΠΟΤΕ θα ηδύνατο να τύχει αυτοδιαθέσεως».
Κατόπιν αυτού, η μεν Ελληνική Κυβέρνηση έφερε το Θέμα της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη, ο δε Κυπριακός λαός άρχισε να σκέπτεται τη διεξαγωγή διπλωματικού και ένοπλου αγώνα.
Η απόφαση για την έναρξη του αγώνα ελήφθη από εξόριστους στην Αθήνα Κυπρίους, σε συνεργασία με πολιτικούς και απόστρατους αξιωματικούς τη Ελλάδας, οι οποίοι με την ευκαιρία της παρουσίας του Μακαρίου στην Αθήνα, υπέγραψαν την 7 Μαρτίου 1953 τον ακόλουθο όρκο: «Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να φυλάττω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα, μυστικόν παν ότι γνωρίζω και θέλω ακούσει δια την υπόθεσιν της ενώσεως της Κύπρου. Θα υπακούω δε τυφλώς εις τας εκάστοτε διδομένας μοι σχετικάς επιταγάς».
Τον όρκο υπέγραψαν οι παρακάτω: Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Γ. Στράτος, Γ. Παπαδόπουλος, Γ. Κονιδάρης, Α. Αυγίκος, Ε. Λοϊζίδης, Ηλ. Τσατσόμοιρος, Δ. Σταυρόπουλος, Δ. Βεζανής, Ηλ. Αλεξόπουλος.
Η διοργάνωση και η διεξαγωγή του αγώνα ανετέθη στον Γεώργιο Γρίβα, Κύπριο Συνταγματάρχη εν αποστρατεία, με πολεμική δράση στην Μικρασιατική εκστρατεία, τον Ελληνοαλβανικό πόλεμο και την Κατοχή, (ως Αρχηγός της Αντιστασιακής Οργάνωσης «Χ»), ο οποίος έφθασε με ιστιοφόρο στη Χλώρακα της Πάφου το βράδυ της 10ης Νοεμβρίου 1954. Φεύγοντας από την Αθήνα για τη Ρόδο ο Γρίβας έγραψε στο ημερολόγιό του: «ο Θεός βοηθός. . .Αναχωρώ με πίστην και θάρρος. . . Θα επιτύχω».
Η οργάνωση του Γεωργίου Γρίβα (Διγενή) ονομάσθηκε ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κύπριων Αγωνιστών).
Τα ξημερώματα της 1 Απριλίου 1955 (ημέρα Παρασκευή) η Λευκωσία, καθώς και άλλες πόλεις της Κύπρου ξύπνησαν από ισχυρές εκρήξεις βομβών και αυτοσχέδιων μηχανισμών, που τοποθετήθηκαν από αγωνιστές της ΕΟΚΑ σε κατοχικές εγκαταστάσεις και Αγγλικά Κυβερνητικά κτίρια.
Εκείνη τη νύχτα ο Γρηγόρης Αυξεντίου χτύπησε με τα παλικάρια του τις Αγγλικές βάσεις στη Δεκέλεια, με αποστολή να προκαλέσει διακοπή ρεύματος και συσκότιση σε όλο το νησί . Ένα μέλος της ομάδας του, ο Μόδεστος Παντελής από το Λιοπέτρι, ήταν ο πρώτος νεκρός της ΕΟΚΑ. Σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία ενώ επιχειρούσε να καταστρέψει ηλεκτροφόρα καλώδια.
Ο Μάρκος Δράκος με την ομάδα του «Αστραπή», ανατίναξε τμήμα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος, ενώ ταυτόχρονα ανατινάχθηκαν κτίρια της Αρχιγραμματείας (κεντρικά κυβερνητικά γραφεία), Αστυνομικοί Σταθμοί κ.α.
Ομοίως, εκρήξεις αναστάτωσαν την Αμμόχωστο, τη Λεμεσό και τη Λάρνακα.
Με την αυγή της 1 Απριλίου κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη του Αρχηγού της ΕΟΚΑ, Διγενή, που τελείωνε με τη φράση: «Εμπρός όλοι μαζί για τη λευτεριά της Κύπρου μας».
Έτσι άρχισε ο τιτάνιος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ, ο οποίος προκάλεσε κατάπληξη στις Αγγλικές δυνάμεις κατοχής και κίνησε το θαυμασμό των ελεύθερων ανθρώπων όλου του κόσμου.
Ο Άγγλος κυβερνήτης Ρ. Αρμιτέιτζ θέσπισε Νόμο στις 15 Ιουλίου 1955 για συλλήψεις και προσωποκρατήσεις χωρίς δίκη και δημιούργησε κρατητήρια στη Λευκωσία, στο κάστρο της Κερύνειας, στην Κοκκινοτριμιθιά, στην Πύλα, στο Πολέμι, όπου φυλακίστηκαν κατά περιόδους άνω των 3000 Κυπρίων.
Αργότερα ο σκληροτράχηλος Στρατάρχης Χάρτιγκ αποφάσισε ριζική αλλαγή των μέτρων εναντίον της ΕΟΚΑ με σκοπό να συντρίψει τους Κύπριους αγωνιστές δια πυρός και σιδήρου.
27 Σεπτεμβρίου 1955. 0 Ανδρέας Γεωργίου,16 χρόνων, σκοτώθηκε από Άγγλους στη Λεμεσό.
15 Δεκεμβρίου 1955. 0 Χαράλαμπος Μούσκος ‚27 ετών, σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στους Σόλους, κατά τη διάρκεια ενέδρας.
7 Φεβρουαρίου 1956.0 μαθητής Γυμνασίου Πετράκης Γιάλλου, 18 ετών από το Ριζοκάρπασο, έπεσε από σφαίρα Άγγλου στρατιώτη στα Βαρώσια, ενώ προηγείτο ως σημαιοφόρος σε παρέλαση διαμαρτυρίας.
2 Ιουλίου 1956. 0 16χρονος μαθητής Ανδρέας Παρασκευάς πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από Άγγλο στην Κώμα Γιαλού.
18 Ιανουαρίου 1957.0 Μάρκος Δράκος, 28 ετών, έπεσε μαχόμενος στη περιοχή Ευρύχου.
3 Μαρτίου 1957. 0 ήρωας Γρηγόρης Αυξεντίου, 28 ετών, σε μάχη κοντά στη μονή Μαχαιρά κάηκε, όταν οι Άγγλοι ανακάλυψαν το κρησφύγετό του και έριξαν βενζίνη και εμπρηστικές χειροβομβίδες.
7 Ιουνίου 1958. 0 Κωστάκης Χριστοδούλου, 18 ετών, σκοτώθηκε από Τούρκους στη Λευκωσία.
14 Σεπτεμβρίου 1958.Σκοτώθηκε ο Χαράλαμπος Καλαϊτζής, 40 χρόνων και πατέρας 7 παιδιών, στον Κάθηκα Πάφου.
5 Οκτωβρίου 1958. Σκοτώθηκε ο Νίκος Ευαγόρου,17 ετών, κατά τη διάρκεια μάχης στη Φασούλα.
19 Νοεμβρίου 1958. Σε μάχη στο Κάτω Δίκωμο έπεσε μαχόμενος ο «Σταυραετός του Πενταδάκτυλου» Κυριάκος Μάτσης, 32 χρόνων.
Αμέτρητοι Κύπριοι έδωσαν τη ζωή τους στον άνισο αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων, όπως για παράδειγμα ο Ανδρέας Κάρυος, ο Φώτης Πίττας, ο Ηλίας Παπακυριακού, ο Χρήστος Σαμαράς, ο Παναγιώτης Τουμάζου, ο Πρόδρομος Ξενοφώντος, ο Γιώργος Χριστοφόρου και άλλοι αμέτρητοι άγνωστοι ήρωες που τα ονόματά τους δε μάθαμε ποτέ.
Πολλά επίσης παλικάρια του Γ. Γρίβα συνελήφθηκαν και καταδικάσθηκαν αμετάκλητα σε θάνατο δι’ απαγχονισμού: Μιχαήλ Καραολής 22 ετών , Ανδρέας Δημητρίου 23 ετών, Ανδρέας Ζάκος 24 ετών, Χαρίλαος Μιχαήλ 23 ετών, Ιάκωβος Πατάτσος 22 ετών, Ανδρέας Παναγίδης 25 ετών, Μιχάλης Κουτσόφτας 25 ετών, Στέλιος Μαυρομάτης 23 ετών, Ευαγόρας Παλληκαρίδης 18 ετών.
Ο Απελευθερωτικός αγώνας τερματίστηκε μετά τη συμφωνία της Ζυρίχης με βάση την οποία δημιουργείται η ανεξάρτητη Δημοκρατία της Κύπρου.
Στις 9 Μαρτίου 1959 ο Διγενής κυκλοφόρησε προκήρυξη με την οποία διέταξε ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ και στις 13 Μαρτίου απηύθυνε προς τους «ΓΕΝΝΑΙΟΥΣ ΜΑΧΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ» και την «ΑΛΚΙΜΟΝ ΝΕΟΛΑΙΑΝ ΕΟΚΑ (ΑΝΕ)» αποχαιρετιστήριες πατριωτικές επιστολές.
Επέστρεψε στην Αθήνα στις 17 Μαρτίου 1959 και την επόμενη μέρα η Ελληνική Βουλή τον ανακήρυξε ομόφωνα, μήδε των κομμουνιστών βουλευτών εξαιρουμένων, ΑΞΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ.
Είχα την τιμή να συνομιλήσω σαν Εύελπις με τον Γεώργιο Γρίβα και σαν Υδκτής του Δ’ ΣΣ με το πρωτοπαλίκαρο του Αυξεντίου, τον Αυγουστή Ευσταθίου, που είναι ακόμη στην ζωή. Και τι δεν άκουσα γι’ αυτόν τον τιτάνιο αγώνα από τους σεμνούς αυτούς Κύπριους ήρωες της ΕΟΚΑ!
Λες και έγραψε ο Εθνικός μας Ποιητής Διονύσιος Σολωμός προφητικά για τους Καραολήδες την 141η στροφή του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» που λέει
«Παλικάρια μου οι πολέμοι
για σας όλοι είναι χαρά.
Και το γόνα σας δεν τρέμει
στους κινδύνους εμπροστά».
Αιωνία σας η μνήμη αγνοί Κύπριοι Πατριώτες που θυσιαστήκατε στη μαρτυρική Κύπρο για την Ελευθερία, αίσχος σε σας «πεπολιτισμένοι» απόγονοι της γηραιάς Αλβιόνας που σκοτώνατε αμούστακα παιδιά για να διατηρείτε τον τίτλο του «Δυνάστη των Λαών» Λευκών, Μαύρων, Ερυθρόδερμων και Κίτρινων.
Εμείς Μόδεστε, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Σταυραετοί του Μαχαιρά, του Πενταδακτύλου, της Κερύνειας και της Καρπασίας ΚΑΡΤΕΡΟΥΜΕ. Ανάβουμε κερί στα «φυλακισμένα μνήματα» και περιμένουμε μαζί με τις μάνες των 1619 αγνοουμένων από την τουρκική εισβολή να έρθει και πάλι η λευτεριά στην Κύπρο.
Αντγος ε.α.
Νικόλαος Φωτιάδης
Επίτιμος Υδκτής Δ’ΣΣ
