Είναι γνωστή και οικεία η σημερινή ευαγγελική περικοπή. Η παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου σημασιοδοτεί την έναρξη της πιο πνευματικής περιόδου του έτους, της περιόδου της προετοιμασίας μας για την μεγαλύτερη εορτή της Εκκλησίας μας, του Πάσχα. Κι η περίοδος αυτή παίρνει το όνομά της από το λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας που ονομάζεται «Τριώδιο», καθώς η χρήση αυτού του βιβλίου ξεκινά από τον εσπερινό της Κυριακής που διαβάζεται η σημερινή παραβολή και εκτείνεται μέχρι την παννυχίδα του Μεγάλου Σαββάτου.
Ακριβώς δε επειδή η περίοδος αυτή είναι αφορμή εντατικότερης και θερμότερης προσευχής, για τον λόγο αυτό η Εκκλησία μας ξεκινά την περίοδο με τη διδασκαλία του ίδιου του Χριστού για τον τρόπο της θεάρεστης προσευχής. Κι η διδασκαλία αυτή εμπεριέχεται σε μια ιστορία, στη διδακτικότατη αυτή παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου.
Κύριο χαρακτηριστικό της, η με απλό τρόπο επισήμανση των πνευματικών κινδύνων που αναιρούν την προσευχή και την μετατρέπουν σε προσβολή προς τον Άγιο Θεό η, ακόμη χειρότερα, σε ιεροσυλία. Συνάμα παρατίθεται ο τρόπος, με τον οποίο η προσευχή φθάνει στον θρόνο του Θεού, καθίσταται θεάρεστη κι ο προσευχόμενος άνθρωπος χαριτώνεται και πορεύεται την οδό της Αγιότητας και της Θεώσεως.
Σαν να είχε κατά νου τον άνθρωπο του εικοστού πρώτου αιώνα ο Χριστός μας όταν περιέγραφε πριν δύο χιλιάδες χρόνια τον Φαρισαίο! Απερίφραστα και ξεκάθαρα ο Χριστός τονίζει πως ο Φαρισαίος, αν και βρισκόταν μέσα στον Ναό, δεν προσευχόταν στον Θεό, αλλά στον εαυτό του, τον οποίο είχε ειδωλοποιήσει. Γι’ αυτό και η γεμάτη έπαρση κι επίδειξη προσευχή. Εγώ νηστεύω, προσεύχομαι, δίνω ελεημοσύνη, δεν είμαι σαν τους άλλους. Πουθενά η προοπτική της Ουρανίου Βασιλείας, πουθενά η προοπτική της αιωνιότητας, πουθενά η αναφορά στον Πάτερα και τους αδελφούς, μάλλον κυρίαρχη η κατάργηση του Πάτερα και η απαξίωση των αδελφών.
Η εποχή μας μας καταντά αυτοκαταστροφικούς. Μας καθοδηγεί να πιστέψουμε μόνον στον ατελή και αδύναμο εαυτό μας. Μας αρνείται την προοπτική της πνευματικής ζωής και της εξάρτησής μας από τον Θεό και την αγάπη του. Μας εγκλωβίζει στο «εδώ και τώρα» φορτώνοντάς μας με δισεπίλυτα προβλήματα, ώστε να απασχολούμαστε διαρκώς με αυτά, να χάνουμε τον χρόνο της ζωής μας και να στερούμαστε την αναφορά μας στην πηγή της ζωής και αιτία της ύπαρξής μας. Σε όλα αυτά, μία είναι η σωτήρια αντιμετώπιση. Το γονάτισμα μας και η γεμάτη συντριβή και μετάνοια τελωνική προσευχή: «Ο Θεός, ιλασθητί μοι τω αμαρτωλώ»!
