Όροι και έννοιες που η βαρύτητα τους, ως προς τη χρήση τους, είναι πολλές φορές αντιστρόφως ανάλογη με αυτό που στην πραγματικότητα ορίζουν ή αναφέρονται, χωρίς να γνωρίζουμε ρεαλιστικά για τι πράγμα μιλάμε, είναι μια πραγματικότητα.
Διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί, πολιτικοί, κοινωνικοί και στρατιωτικοί φορείς, κατά καιρούς ορίζουν ή καλύτερα οριοθετούν, εννοιολογικά, μορφές απειλής-απειλών μέσα στη σύγχρονη συγκυρία, με συγχρονισμένη ή και ασύγχρονη δράση και επιπτώσεις.
Οι πιο συνηθισμένες μορφές απειλής έναντι μια οργανωμένης δομής, ενός κράτους, έθνους, τις τελευταίες δεκαετίες και ως σήμερα, με αρκετές διαφοροποιήσεις κυρίως ως προς τη σύνθεση και τον συγχρονισμό θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι: η Κατασκοπεία, η Δολιοφθορά, η Ανατροπή/ Υπονόμευση, η Τρομοκρατία, το Οργανωμένο έγκλημα, οι Ασύμμετρες απειλές, ο Εθισμός Εξοικείωσης Στόχου και η Υβριδική απειλή.
Οργανισμοί, έχουν οριοθετήσει κάποιες έννοιες, με αρκετό κομφορμισμό και στατικότατα, κάπως έτσι:
Κατασκοπεία
Είναι η μυστική ή καλυμμένη ενέργεια που αποσκοπεί στην απόκτηση πληροφοριών με επιδίωξη την απόκτηση πρόσβασης σε απόρρητα στοιχεία ή δεδομένα.
Δολιοφθορά
Είναι η δια δόλου και με ελάχιστη δύναμη δημιουργία φθοράς στον αντίπαλο που επιτυγχάνεται με μυστική και παράνομη ενέργεια και με χρησιμοποίηση ειδικών ή μη ειδικών μέσων για το σκοπό αυτό.
Ανατροπή/ Υπονόμευση
Είναι οι ενέργειες που αποσκοπούν στην υπονόμευση της στρατιωτικής, οικονομικής, ψυχολογικής ή πολιτικής ισχύος του κράτους και της διαγωγής των πολιτών του. Δρουν ανατρεπτικά μέσω σύγχρονων μεθόδων επικοινωνίας και πολλών τεχνικών και είναι δύσκολο να ανιχνευθούν και να αντιμετωπιστούν.
Τρομοκρατία (σύμφωνα με το ΝΑΤΟ)
Είναι η αθέμιτη χρήση ή η απειλή χρήσης δύναμης ή βίας εναντίον ατόμων ή περιουσίας, σε μια προσπάθεια εξαναγκασμού ή εκφοβισμού κυβερνήσεων ή κοινωνίας προς επίτευξη πολιτικών , θρησκευτικών ή ιδεολογικών αντικειμενικών σκοπών. Ενδεικτικές μορφές τρομοκρατίας:
- Παρενόχληση ή απειλή
- Προπαγάνδα
- Κλοπή χρημάτων, όπλων και λοιπού εξοπλισμού
- Ένοπλη ή/και βομβιστική επίθεση
- Δολοφονία και απαγωγή
- Χρήση χημικών, πυρηνικών και βιολογικών μέσων.
Οργανωμένο Έγκλημα
Είναι ενέργειες από δίκτυο εγκληματικών οργανώσεων με έναν ή περισσότερους αρχηγούς και περισσότερα υφιστάμενα εκτελεστικά όργανα με στόχο την απόκτηση ισχύος παράνομα μέσω επιρροής ή χρημάτων, περιφρονώντας τους νόμους.
Είναι δυνατόν να ενεργούνται εγκληματικές δραστηριότητες όμοιες με τη τρομοκρατία, γι’ αυτό το λόγο πολλές φορές υπάρχει και σύγχυση στο αν ανήκουν τα εγκλήματα στο οργανωμένο έγκλημα ή στη τρομοκρατία. Ένας τρόπος διαχωρισμού αυτών των δύο είναι η διαφοροποίηση που παρατηρείται ως προς τα κίνητρα των εγκληματικών πράξεων, όπως το λαθρεμπόριο , το δουλεμπόριο, το εμπόριο ναρκωτικών, τα οποία ανήκουν στο Οργανωμένο έγκλημα και έχουν καθαρά οικονομικό κίνητρο.
Ασύμμετρη Απειλή
Είναι απειλή μη παραδοσιακής μορφής, η οποία δεν είναι ορατή–άμεση.
Εκδηλώνεται με ενέργειες, οι οποίες δημιουργούν δυσανάλογο αποτέλεσμα σε σχέση με τα χρησιμοποιούμενα μέσα, ενώ επιφέρουν στον κρατικό μηχανισμό σύγχυση και αποδυνάμωση.
Μορφές ασύμμετρης απειλής:
- Διεθνής τρομοκρατία
- Όπλα μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ)
- Παράνομη δράση ενόπλων ομάδων
- Μαζική και αιφνίδια είσοδος μεταναστών
- Παράτυπη μετανάστευση
- Διεθνές οργανωμένο έγκλημα
- Διακίνηση ναρκωτικών
- Εθνικό-θρησκευτικός φανατισμός και ριζοσπαστισμός
- Πληροφοριακή δραστηριότητα
- Περιβαλλοντικά προβλήματα
Απειλές εναντίον συστημάτων πληροφορικής & επικοινωνιών
Εθισμός Εξοικείωσης Στόχου
Είναι η συστηματική προσπάθεια του αντιπάλου για τη δημιουργία και εδραίωση μιας κατάστασης, μέσω συχνά επαναλαμβανόμενων δράσεων, των οποίων η συχνότητα σταδιακά αυξάνεται και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους αναβαθμίζονται, έως ότου η συγκεκριμένη κατάσταση-δράση αποκτήσει μια «καθημερινότητα» και χαρακτηριστεί από το στόχο ως «Συνήθης» διεργασία.
Υβριδική Απειλή
Καλείται αυτή που προέρχεται από υφισταμένους ή δυνητικούς αντιπάλους (κρατικούς ή/και μη κρατικούς), οι οποίοι έχουν την ικανότητα να χρησιμοποιούν ταυτόχρονα συμβατικά και μη συμβατικά μέσα (συμβατικές δυνατότητες, ανορθόδοξες τακτικές και εγκληματικές ενέργειες) προσαρμοσμένα στις επιδιώξεις και τους στόχους
Μορφές υβριδικής απειλής:
- Άσκηση πολιτικής πίεσης και επιρροής
- Οικονομικός και ενεργειακός εξαναγκασμός
- Δραστηριοποίηση εχθρικών υπηρεσιών πληροφοριών
- Δραστηριότητα στο κυβερνοχώρο
- Πληροφοριακές επιχειρήσεις
- Χρήση στοιχείων «ήπιας ισχύος», όπως Μ.Κ.Ο, πολιτιστικοί–θρησκευτικοί σύλλογοι, μειονότητες.
Εδώ και αρκετά χρόνια η έννοια της ασύμμετρης απειλής έχει εισχωρήσει και στον χώρο των αμιγώς στρατιωτικών αντιπαραθέσεων.
Εξέλιξη της αντίληψης των ασύμμετρων απειλών είναι ο Υβριδικός Πόλεμος. Με γνώμονα τη φιλοσοφία αυτή, σε μια πολεμική αντιπαράθεση χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα διάφορες μορφές προβολής ισχύος.
Ο συνδυασμός χρήσης συστημάτων χαμηλής και υψηλής τεχνολογίας και ανορθόδοξες μορφές πολέμου εφαρμόζονται ταυτόχρονα με συμβατικές.
Αποτέλεσμα μιας τέτοιου είδους έκβασης είναι οι ψυχολογικές επιχειρήσεις, οι τρομοκρατικές ενέργειες και η χρήση συμβατικών ενόπλων δυνάμεων, να αποτελούν μέρος του ίδιου «πακέτου».
Λόγω της ιδιόρρυθμης γεωστρατηγικής πραγματικότητας που έχει διαμορφωθεί σήμερα στο διεθνές περιβάλλον, ο υβριδικός πόλεμος αποτελεί μια μεθοδολογία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις. Φυσικά, κυρίαρχη θέση στις θεωρίες και την εφαρμογή του Υβριδικού Πολέμου κατέχει ο Κυβερνοπόλεμος.
Πόλεμος; – Ειρήνη;
Η ίδια η αντίληψη και η στρατηγική του υβριδικού πολέμου, καθιστούν ρευστά και ασαφή τα όρια μεταξύ ειρήνης και πολέμου.
Ένα νέο δόγμα μεθοδολογίας ισχύος που κινείται εκτός των ορίων του συμβατικού πολέμου και το οποίο αναφέρεται ως «Τρεις Πόλεμοι» είναι το μοντέλο που περιλαμβάνει τη συνδυαστική δράση στον χώρο των ΜΜΕ, του ψυχολογικού πολέμου και του Διεθνούς Δικαίου, έτσι ώστε να διαμορφώνεται ένα κοινό «πακέτο» άσκησης επιρροής και άτυπης προβολής ισχύος.
Το δόγμα και η εξέλιξη της στρατηγικής των «Τριών Πολέμων» είναι ένας ακόμη παράγοντας που διαμορφώνει μια ασαφή περιοχή μεταξύ ειρήνης και πολέμου, μέσα στην οποία ευδοκιμεί και ο Κυβερνοπόλεμος, δημιουργώντας συνεχώς τάσεις ψυχολογικής αβεβαιότητας και αστάθειας, που μπορεί να ξεκινά σε προσωπική διάσταση, να επεκτείνεται σε σύνολα-μάζες και να επιστρέφει, τις περισσότερες φορές διογκωμένο ως προς τα ψευδή ποιοτικά του χαρακτηριστικά, στο πρόσωπο, στο άτομο, με καταστροφικές συνέπειες.
Εάν οι αράδες αυτές σε μια πρώτη προσέγγιση μπορεί να σας δίνουν την εντύπωση της συνωμοσιολογίας, μπείτε στον κόπο να αναζητήσετε περισσότερο εμπεριστατωμένες απόψεις που ίσως σας βάλουν στην τροχιά του φωτός.
Όλα τα πράγματα έχουν μια εξέλιξη, μια ρευστότητα και μια ταχύτητα, που στο σήμερα, συνδυαστικά, δύναται να μετακινηθούν έως το απρόβλεπτο.
