Εισαγωγή

Οι μαύρες γάτες έχουν συνδεθεί εδώ και πολύ καιρό με δεισιδαιμονίες, ιδίως με την (εσφαλμένη) πεποίθηση ότι φέρνουν κακοτυχία. Αυτή η αντίληψη έχει μείνει ριζωμένη ανά τους αιώνες, διαμορφώνοντας συμπεριφορές και στάσεις και επηρεάζοντας ακόμη και τη ζωή αυτών των ζώων. Ενώ πολλοί σήμερα απορρίπτουν την ιδέα ως ένα παραμύθι, η δεισιδαιμονία παραμένει φοβερά διαδεδομένη ακόμη και σήμερα σε διάφορα μέρη του κόσμου. Από πού, όμως, προέρχεται η δεισιδαιμονία γύρω από τις μαύρες γάτες;

Η προέλευση της δεισιδαιμονίας της μαύρης γάτας

Οι ρίζες της δεισιδαιμονίας της μαύρης γάτας μπορούν να εντοπιστούν στην αρχαιότητα. Στην αρχαία Αίγυπτο, οι γάτες ήταν σεβαστές, με τη θεά Μπαστέτ, η οποία συχνά απεικονιζόταν ως λέαινα ή ως γυναίκα με το κεφάλι λέαινας ή οικόσιτης γάτας, να συμβολίζει την προστασία, τη γονιμότητα και τη μητρότητα. Οι μαύρες γάτες, όπως όλες οι γάτες ήταν ιερές και πίστευαν ακόμη ότι έφερναν καλή τύχη.

Ωστόσο, η αντίληψη για τις μαύρες γάτες άρχισε να αλλάζει στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Καθώς εξαπλωνόταν ο χριστιανισμός, οι παλιές παγανιστικές δοξασίες και τα σύμβολα, συμπεριλαμβανομένων των γατών, συχνά έρχονταν στο προσκήνιο με αρνητικό τρόπο. Οι γάτες, ιδίως οι μαύρες, συνδέθηκαν με τις μάγισσες και τον διάβολο. Αυτή η σύνδεση τροφοδοτήθηκε από τη λαϊκή παράδοση που υποστήριζε ότι οι μάγισσες μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε μαύρες γάτες για να αποφύγουν να τις πιάσουν. Ως αποτέλεσμα, οι μαύρες γάτες έγιναν σύμβολο της μαγείας και θεωρήθηκαν πλάσματα που βοηθούσαν τις μάγισσες στις σκοτεινές πράξεις τους.

Η πίστη στις μαύρες γάτες ως προάγγελοι κακοτυχίας εδραιώθηκε περαιτέρω κατά τη διάρκεια του κυνηγιού μαγισσών του 16ου και 17ου αιώνα. Σε ορισμένες περιοχές, το να έχεις μιας μαύρης γάτας ήταν αρκετό, για να κατηγορηθεί κάποιος για μαγεία. Η δεισιδαιμονία ότι μια μαύρη γάτα που διασχίζει το δρόμο σας φέρνει κακοτυχία πιθανότατα προέρχεται από αυτή την περίοδο, καθώς μια τέτοια συνάντηση θεωρούνταν προμήνυμα επικείμενου κακού. Οι τζογαδόροι επίσης, αν έβλεπαν μια μαύρη γάτα δεν πλησίαζαν κάποιο τραπέζι πόκερ ή άλλο με χαρτιά. Στις μέρες μας αυτό έχει πλέον αλλάξει, αφού πολλά παιχνίδια NetBet φρουτακια online έχουν θεματολόγια σχετική με γάτες και ειδικά κάποια και με μαύρες γάτες.

Η εξάπλωση της δεισιδαιμονίας

Η δεισιδαιμονία σχετικά με τη μαύρη γάτα και την κακοτυχία που τη συνοδεύει  εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Βόρειας Αμερικής, όπου ρίζωσε κατά την αποικιοκρατική περίοδο. Στην πουριτανική Νέα Αγγλία, ο φόβος των μαγισσών και του διαβόλου ήταν ιδιαίτερα έντονος και οι μαύρες γάτες αντιμετωπίζονταν συχνά με καχυποψία. Οι διαβόητες δίκες των μαγισσών του Σάλεμ, όπου αρκετές γυναίκες εκτελέστηκαν με την κατηγορία της μαγείας, εδραίωσαν περαιτέρω αυτή τη δεισιδαιμονία στην αμερικανική συνείδηση.

Ωστόσο, δεν θεωρούν όλοι οι πολιτισμοί τις μαύρες γάτες γρουσούζικες. Στην πραγματικότητα, σε ορισμένα μέρη του κόσμου, θεωρούνται σύμβολα καλής τύχης. Για παράδειγμα, στη σκωτσέζικη λαογραφία, μια μαύρη γάτα που εμφανίζεται στο κατώφλι σας θεωρείται ότι φέρνει ευημερία. Ομοίως, στην Ιαπωνία, οι μαύρες γάτες είναι συνώνυμες  με την καλή τύχη, ιδίως για τις ανύπαντρες γυναίκες που αναζητούν ερωτικούς συντρόφους.

Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στις μαύρες γάτες;

Η δεισιδαιμονία των μαύρων γατών είχε βαθύ αντίκτυπο στα ζώα αυτά, μερικές φορές με τραγικές συνέπειες. Για αιώνες, οι μαύρες γάτες διώκονταν και πολλές σκοτώνονταν λόγω της σύνδεσής τους με τη μαγεία. Ακόμη και σήμερα, οι μαύρες γάτες έχουν συχνά λιγότερες πιθανότητες να υιοθετηθούν από καταφύγια σε σύγκριση με γάτες άλλων χρωμάτων, ένα φαινόμενο γνωστό ως «σύνδρομο της μαύρης γάτας». Αυτή η προκατάληψη οφείλεται εν μέρει σε δεισιδαιμονίες και εν μέρει επειδή οι μαύρες γάτες θεωρούνται μερικές φορές λιγότερο φωτογενείς ή όμορφες συγκριτικά με άλλες.

Η δεισιδαιμονία αυτή έχει μεγάλο αντίκτυπο επίσης στις μαύρες γάτες κοντά στην περίοδο των Απόκριων. Τα καταφύγια ζώων συχνά λαμβάνουν πρόσθετες προφυλάξεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, φοβούμενοι ότι οι μαύρες γάτες μπορεί να γίνουν στόχος φάρσας ή και κάποιας κακοποίησης. Ορισμένα καταφύγια αναστέλλουν ακόμη και τις υιοθεσίες μαύρων γατών τις εβδομάδες που προηγούνται του Halloween για να τις προστατεύσουν.

Αλλαγή αντιλήψεων

Παρά τη φύση της δεισιδαιμονίας για τις μαύρες γάτες που φαίνεται να είναι βαθιά ριζωμένη, καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες, για να αλλάξουν αυτές οι αντιλήψεις. Οι καμπάνιες που προωθούν την υιοθεσία μαύρων γατών έχουν κερδίσει έδαφος, ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με hashtags όπως το #BlackCatAppreciationDay και στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση για τα συχνά παραγνωρισμένα αυτά συμπαθή αιλουροειδή. 

Επίλογος

Η δεισιδαιμονία γύρω από τις μαύρες γάτες είναι ένα παράδειγμα του πώς οι πολιτισμικές πεποιθήσεις μπορούν να διαμορφώσουν τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων και να μείνουν βαθιά χαραγμένες επί αιώνες. Οι ρίζες αυτής της δεισιδαιμονίας ουσιαστικά έχουν τη βάση τους σε μια παρεξήγηση. Αγκαλιάζοντας τις μαύρες γάτες και διαλύοντας τους μύθους που τις περιβάλλουν, η κοινωνία μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι αυτά τα ζώα εκτιμώνται και αγαπιούνται σαν υπέροχοι συντρόφοι που πραγματικά είναι.