Του Μανώλη Χούμα
Μεγάλο παραθαλάσσιο διαμετακομιστικό κέντρο εμπορίου της ελληνικής Θράκης του παλιού καιρού, αλλά και κέντρο διακίνησης αλλιευμάτων κυρίως λόγω της Βιστονίδας.
Λιμεναρχείο, σχολείο, εκκλησία, αστυνομία, προξενικά πρακτορεία, ταχυδρομείο, τηλεγραφείο, ναυτιλιακά πρακτορεία, αποθήκες εμπορίου και κυρίως καπνού, μπαλουχανάς αλλιευμάτων, διάφορα μαγαζιά και ότιδήποτε άλλο συμπεριλαμβάνεται στα χαρακτηριστικά ενός δραστήριου ναυτιλιακού και αλλιευτικού τόπου.
Η αξία του στο εμπόριο άρχισε να υποβαθμίζεται απ’ το 1896 και μετά, όταν άρχισε να λειτουργεί η σιδηροδρομική γραμμή Αλεξανδρούπολη – Θεσσαλονίκη κι έτσι ο απαράμιλλος καπνός της Ξάνθης βρήκε ένα ακόμη μέσο μεταφοράς, εκτός απ’ τα καράβια και τις καμήλες των “κυρατζήδων” (μεταφορείς).
Οι εμπορικές αμαξοστοιχίας μετέφεραν τον καπνό, γρήγορα και με ασφάλεια, στα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα και κυρίως στο μεγάλο κέντρο εμπορίου καπνού της Ευρώπης, που ήταν η Δρέσδη της Γερμανίας.
Η παλιά του ονομασία ήταν Καραγάτσι, που σημαίνει το δέντρο φτελιά, γιατί ως φαίνεται είχε πολλά καραγάτσια η περιοχή. Βλέπουμε σε παλιά έγγραφα του 19ου αιώνα, “Εν Καραγατσίω τη …”.
Στην προκυμαία διακρίνονται σκεπασμένες στοίβες εμπορευμάτων και μάλλον είναι ο περίφημος μπασμάς της Ξάνθης, που ετοιμάζεται να ταξιδέψει.
Αξιοπρόσεκτο είναι, ότι τα περισσότερα καΐκια έχουν ιστιοφορία τύπου Λατινιού. Το Λατίνι είναι ένα οξυκόρυφο τριγωνικό πανί, που η μία του πλευρά είναι σταθερά δεμένη στην αντένα, η οποία αναρτάται διαγώνια στο άλμπουρο. Το Λατίνι ήταν η πλέον διαδεδομένη ιστιοφορία, γι’ αυτού του μεγέθους τα καϊκια, σ’ όλη τη Μεσόγειο την εποχή εκείνη. Βλέπουμε επίσης,τις αντένες μόνιμα αναρτημένες – ισαρισμένες στο άλμπουρο. Ο πρότονος – στράλιο του μοναδικού άλμπουρου είναι δεμένος απ’ ευθείας στο κοράκι του ποδοστάματος της πλώρης και όχι σε μπαστούνι συνήθως. Κατά τη διάρκεια της ιστιοπλοϊας η σκότα του πανιού δένεται στην πίσω ισχυρή ξύλινη πίντα της πρύμης.
Δεν μπόρεσα ν’ αποφύγω τη ναυτική ορολογία,που την θεωρώ εξόχως ελκυστική και πως να την αποφύγω άλλωστε, αφού γεννήθηκα σε βάρκα.
Έτσι βρήκαν το Πόρτο Λάγος οι Βούλγαροι και δείτε, στην επόμενη εικόνα, πως το εγκατέλειψαν!
Σχήμα:13.7 x 8.7εκ.
пристанище λιμάνι
Γράφτηκε την 1η Μαΐου 1914 και ταχυδρομήθηκε απ’ την Κομοτηνή – Γκιουμουρτζίνα στις 11 Μαΐου 1914.
Στο βάθος και πίσω απ’ την κοπέλα, στ’ αριστερά της γέφυρας, διακρίνεται το Λιμεναρχείο.
Το κανάλι μπροστά μας που ένωνε το λιμάνι με τη Βιστονίδα δεν υπάρχει σήμερα, γιατί έχει επιχωματωθεί.
