Επιμέλεια Μαίρη Δαληκριάδου
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων έγινε φανερή η ανάγκη δημιουργίας κλιμακίου Σώματος Στρατού για τη διοίκηση και το συντονισμού της δράσης των Μεραρχιών, αφού το Γενικό Στρατηγείο βρέθηκε πολλές φορές στην ανάγκη να συγκροτήσει από τις υπάρχουσες Μεραρχίες κλιμάκια Στρατιάς ή ομάδες Μεραρχιών.
Η Στρατιωτική ηγεσία του τόπου, έχοντας βιώσει έντονα αυτή την αναγκαιότητα και παρατηρώντας ότι τα δεδομένα με τη διεύρυνση του εδάφους της χώρας έχουν αλλάξει, αποφάσισε την αύξηση και την αναδιοργάνωση του Στρατεύματος. Στα πλαίσια αυτών των ενεργειών, στις 30 Αυγούστου 1913 εκδόθηκε Β.Δ. (υπ. Αριθμ. 17) το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία Στρατηγείων Σωμάτων Στρατού στους κόλπους των οποίων θα υπάγονταν οι συγκροτηθείς από τους Βαλκανικούς Πολέμους Μεραρχίες.
Το νέο Σώμα Στρατού είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη και Διοικητή τον Αντγο Μοσχόπουλο και υπό διοίκηση την IV ΜΠ με έδρα τη Θεσσαλονίκη και την V ΜΠ με έδρα το Κιλκίς. Τον Ιανουάριο του 1914 έγινε η οριστική συγκρότηση του Δ΄ Σ.Σ. με έδρα την Καβάλα, Διοικητή τον Αντγο Δαμιανό Κων/νο και υπό διοίκηση τις V, VI και VII ΜΠ με έδρες τη Δράμα, Σέρρες και Καβάλα αντίστοιχα. Η ζώνη ευθύνης του Σώματος περιλαμβάνει την Ανατολική Μακεδονία και η ευθύνη προκάλυψης αρχίζει από το Στρυμόνα ποταμό (Ρούπελ) μέχρι τις εκβολές του Νέστου.
Μετά την είσοδο των Βουλγάρων το Σεπτέμβριο του 1915 στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ελλάδα αναγκάζεται να ταχθεί στο πλευρό των συμμάχων. Τα Γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα επιχειρούν στις 13 Μαΐου του 1916 να καταλάβουν το οχυρό Ρούπελ, αποκρούονται όμως επιτυχώς από το Ελληνικό Πυροβολικό και οπισθοχωρούν. Την επομένη, 14 Μαΐου, μετά από εντολή της Ελληνικής κυβέρνησης, το οχυρό παραδόθηκε στα Γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα και με Βασιλικό Διάταγμα κηρύσσεται γενική αποστράτευση.
Το Δ΄ Σώμα Στρατού, με τις δυνάμεις του αποστρατευμένες, υφίσταται τη μοιραία εξέλιξη των γεγονότων.
Προς το τέλος Ιουλίου 1916, επικειμένης της Γερμανοβουλγαρικής εισβολής, ο Διοικητής του Δ΄ΣΣ ζήτησε από το Υπουργείο Στρατιωτικών να καθορίσει τη στάση που θα έπρεπε να τηρήσει. Μέσα στο γενικό κλίμα ασάφειας που είχε δημιουργηθεί από τις κυβερνητικές παλινωδίες, και χωρίς σαφείς εντολές, με τις διατιθέμενες στρατιωτικές δυνάμεις και τα υπάρχοντα στρατιωτικά μέσα ανεπαρκή, λόγω της αποστράτευσης που είχε επιβληθεί, το Δ΄ΣΣ δε μπόρεσε να αντιμετωπίσει την επέλαση των εχθρικών δυνάμεων.
Η κατάσταση που ακολούθησε ήταν τραγική, με τις βουλγάρικες δυνάμεις να προελαύνουν σε ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και να φθάνουν μέχρι την έδρα του Δ΄ΣΣ στην Καβάλα, που ήταν αποκλεισμένη από ξηρά και θάλασσα. Μέρος της Φρουράς Καβάλας κατέφυγε, χρησιμοποιώντας πλοιάρια και λέμβους στη Θάσο, όπου παρέμεινε για μερικές ημέρες. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Βόλο και τη Θεσσαλονίκη. Η υπόλοιπη δύναμη του Δ΄ΣΣ και μεγάλο μέρος του οπλισμού που απέμεινε μεταφέρθηκαν στο Γκαίρλιτς, κοντά στα Γερμανοτσεχικά σύνορα.
Κατά το φθινόπωρο του 1918, οι περισσότεροι από τους στρατιώτες και πολλοί από τους αξιωματικούς αναχώρησαν αυτόβουλα από τη Γερμανία. Όσοι απέμειναν (περίπου 2.500 άνδρες) επέστρεψαν στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1919 με τον οπλισμό και το υλικό τους.
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Την 1η Ιουνίου 1922 η Στρατιά Θράκης μετονομάσθηκε σε Δ΄ Σώμα Στρατού. Είχε έδρα την Αδριανούπολη και υπαγόταν επιχειρησιακά στη Στρατιά Μικράς Ασίας. Στις 16 Ιουνίου τη διοίκηση του Σώματος ανέλαβε ο Υπτγος Βλαχόπουλος Αριστοτέλης, ο οποίος άρχισε αμέσως την ανασυγκρότησή του.
Με το τέλος της ανασυγκρότησης η δύναμή του ανερχόταν σε τέσσερις Μεραρχίες από τις οποίες οι δύο εστάλησαν προς βοήθεια των Ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, καταργήθηκε η Στρατιά Μ. Ασίας και επανασυγκροτήθηκε η Στρατιά Θράκης (Δ΄ΣΣ) η οποία κάλυψε τη σύμπτυξη και αναδιοργάνωση του Ελληνικού Στρατού κατά τη μετακίνησή του από τη Μ. Ασία στη Θράκη.
Τον Ιανουάριο του 1923, ενώ οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της συνθήκης στη Λωζάνη παρατείνονταν, η Στρατιά Θράκης αναδιοργανώθηκε και μετονομάσθηκε σε Στρατιά Έβρου με Διοικητή τον Αντγο Πάγκαλο Θεόδωρο. Η συμβολή της Στρατιάς Έβρου, βασικός Σχηματισμός της οποίας ήταν το Δ΄ΣΣ, στον περιορισμό των Τουρκικών αξιώσεων και την υπογραφή της συνθήκης ήταν αποφασιστική. Δεν ήταν μόνο η απλή παρουσία της Στρατιάς που θα απέτρεπε την Τουρκική επίθεση αλλά και η απειλή να μεταφερθεί το πεδίο της μάχης στην Αν. Θράκη και να καταληφθεί η Κωνσταντινούπολη, όπως αποδεικνύουν οι ενέργειες και τα σχέδια της Στρατιάς Έβρου που προέβλεπαν, σε περίπτωση διακοπής των διαπραγματεύσεων, την καταγγελία της ανακωχής και την αιφνιδιαστική ταυτόχρονη διάβαση του Έβρου ποτ. ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ
Η χρονική περίοδος 1924-1939 είναι περίοδος ανασυγκρότησης και εκπαίδευσης.
ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η απρόκλητη ιταλική επίθεση το 1940, βρίσκει το Δ΄ΣΣ με έδρα την Καβάλα και υπό τη διοικητική του υπαγωγή δύο Μεραρχίες Πεζικού. Στις 4 Νοεμβρίου 1940 μετονομάσθηκε σε Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (ΤΣΑΜ) και μεταστάθμευσε στις Σέρρες. Την 8 Φεβρουαρίου 1941 οι Μεραρχίες του τέθηκαν απευθείας υπό διοίκηση του ΤΣΑΜ και πυρήνες των Στρατηγείων τους στάλθηκαν στην Αλβανία όπου συγκρότησαν το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου. Διοικητής του ΤΣΑΜ ανέλαβε ο Διοικητής του Δ΄ΣΣ, το οποίο μπορεί να μη συμμετείχε ως Δ΄ΣΣ στις πολεμικές επιχειρήσεις του 1940-1941, συμμετείχαν όμως οι Μονάδες του και το προσωπικό του στην Αλβανία και στη Μάχη των Οχυρών υπό το ΤΣΑΜ, καθώς και για την αναπλήρωση των Μονάδων του Μετώπου.
ΠΑΡΟΥΣΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Στις 5 Φεβρουαρίου του 1976, με απόφαση της κυβέρνησης, το Δ΄ΣΣ επανασυγκροτείται με έδρα την Ξάνθη και με Περιοχή Ευθύνης το εδαφικό διαμέρισμα της Θράκης. Το Δ΄ Σώμα Στρατού σήμερα, μετά την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσής του και τη δημιουργία Μ/Κ Ταξιαρχιών με κύρια χαρακτηριστικά την ευελιξία, την ταχυκινησία, τη μεγάλη ισχύ πυρός και την αυτόνομη δράση, είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις επιχειρησιακές απαιτήσεις που επιβάλλονται από τις σύγχρονες συνθήκες διεξαγωγής πολέμου, αφού πρωταρχικό μέλημά του είναι η συνεχής διατήρηση των δυνάμεών του σε υψηλά επίπεδα μαχητικής ικανότητας και επιχειρησιακής ετοιμότητας. Το Στρατηγείο του Δ΄ Σώματος Στρατού στην Ξάνθη (Στρατόπεδο «ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ»)
Η εκπαίδευση, ο άρτιος εξοπλισμός του με τα πλέον σύγχρονα οπλικά συστήματα και μέσα, καθώς και το ακμαίο ηθικό του προσωπικού, επιδρούν πολλαπλασιαστικά στη μαχητική του ικανότητα και συνιστούν την αξιόπιστη αποτρεπτική του ισχύ ενώ παράλληλα εγγυώνται την αποτελεσματική αντίδραση σε οποιαδήποτε πρόκληση και ανταπόδοση αποφασιστικού πλήγματος εθνικής επιλογής.
Το Δ΄ Σώμα Στρατού σήμερα επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην εκπαίδευση, στην αξιοποίηση των οπλικών του συστημάτων και στην συντήρηση των μέσων, καθώς επίσης και στην ανύψωση και διατήρηση του ηθικού του προσωπικού του σε υψηλά επίπεδα. Παράλληλα, στα πλαίσια των δυνατοτήτων του, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, συνεισφέρει στη στήριξη της τοπικής κοινωνίας, και στην εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας στους κατοίκους της Θράκης.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΧV ΤΘΤ
1. 2α Διοίκηση Μάχης (ΔΜΑ)
Συγκροτήθηκε με διαταγή του ΓΕΣ στη Θεσσαλονίκη στο Στρατόπεδο «ΚΑΡΑΤΑΣΟΥ», υπό την εποπτεία της ΧΧ ΤΘΜ, από 25 Ιουνίου μέχρι 10 Ιουλίου 1959.
Στις 12 Οκτωβρίου 1959 με διαταγή της ΧΧ ΤΘΜ η 2α ΔΜΑ ανέλαβε υπό Διοίκηση τις παρακάτω Μονάδες και αναπτύχθηκε με την ακόλουθη μορφή:
α. Ίλη Διοικήσεως και Επιτελείο 2ας ΔΜΑ.
β. 22 Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων.
γ. 23 Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων.
δ. Λόχος Τεθωρακισμένου Πεζικού (από 15 Δεκ 1959), που λίγο αργότερα εξελίχθηκε στο 645 Τεθωρακισμένο Τάγμα Πεζικού. Τον Ιούλιο του 1974, με την δημιουργηθείσα Ελληνοτουρκική κρίση και την επακολουθείσα επιστράτευση, η 2α ΔΜΑ μεταστάθμευσε στην περιοχή της Ξάνθης.
2. ΧΧV ΤΘΤ Το πρώτο τρίμηνο του 1979 η 2α ΔΜΑ ανασυγκροτήθηκε και δημιουργήθηκε η ΧΧV ΤΘΤ, η οποία συνέχισε να βρίσκεται υπό Διοίκηση της ΧΧ ΤΘΜ.
Το κύριο υλικό της ΧΧV ΤΘΤ ήταν αρχικά τα άρματα Μ 48, τα οποία το 1981 αντικατέστησε με άρματα Μ48Α3.
Τη διετία 1993-94, παρελήφθησαν τα άρματα γερμανικής τεχνολογίας LEO 1 A5, τα οποία αντικατέστησε την τριετία 2006-2008 ,με τα πλέον σύγχρονα LEO 2 HELL
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙV ΤΑΞΥΠ
Η 4η ΤΑΞΥΠ συγκροτήθηκε τον Ιανουάριο του 1975, στην Ξάνθη, υπαγόμενη στο Δ΄ΣΣ, με έδρα στο Στρατόπεδο «ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ».
Από 1 Ιουλ 03, υπήχθη διοικητικά στη ΜΕΡΥΠ, ενώ αναπτύσσεται στην ΠΕ/ Δ΄ΣΣ. Από 1 Σεπ 05, μετονομάστηκε σε «IV ΤΑΞΥΠ»
Δ Σώμα Στρατού «Θράκη»
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ: Το έμβλημα του Δ΄ ΣΣ είναι σύνθεση συμβόλων και εκφράσεων από την Ιστορία της πατρίδας μας και ιδιαίτερα από τους χρόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στο γαλανό πλαίσιο που συμβολίζει τον Ελληνικό Ουρανό και τις θάλασσες της χώρας μας, προβάλλονται δύο περικεφαλαίες και το ξίφος, που αποτελούν τα αντιπροσωπευτικότερα πολεμικά εξαρτήματα της στολής των πολεμιστών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η λαβή του ξίφους προβάλλεται στο φωτεινό δίσκο ανατέλλοντος ηλίου, ο οποίος περιβάλλεται με το ουράνιο τόξο. Ο συνδυασμός του ουράνιου τόξου (σύμβολο γαλήνης, αισιοδοξίας και ελπίδας) και της λαβής του ξίφους, πάνω στον ανατέλλοντα ήλιο, συμβολίζει τον παράλληλο σκοπό της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, για τη διάδοση του Ελληνικού Πνεύματος και του πολιτισμού στις χώρες της Ανατολής που κατέκτησε. ΡΗΤΟ: «ΤΩ ΞΙΦΕΙ ΤΟΝ ΔΕΣΜΟΝ ΛΕΛΥΣΘΑΙ» Η φράση «ΤΩ ΞΙΦΕΙ ΤΟΝ ΔΕΣΜΟΝ ΛΕΛΥΣΘΑΙ» είναι από την «Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση» και περιγράφει την τόλμη και την αποφασιστικότητα με την οποία ο Μέγας Αλέξανδρος έκοψε με το ξίφος του το γνωστό Γόρδιο Δεσμό, επαληθεύοντας, με τις μετέπειτα επιτυχίες του, το σχετικό μύθο που ήθελε αυτόν που θα τον έλυνε, προορισμένο να κυριαρχήσει στην Ασία. Για όλους εμάς που υπηρετούμε στο Δ΄ΣΣ σημαίνει ότι, κανένα εμπόδιο ή δυσμενής κατάσταση δε μπορεί να μας σταματήσει, αλλά με τόλμη και αποφασιστικότητα θα φέρουμε σε πέρας την αποστολή που έχουμε αναλάβει για την άμυνα και ασφάλεια της Θράκης μας.
ΧΧV TΘΤ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ: Το άρμα με την κεφαλή αλόγου να προβάλλεται στο άνω μέρος του. Το άρμα αποτελεί την εξέλιξη του Ιππικού και συμβολίζει τη ΔΥΝΑΜΗ, την ΟΡΜΗ, την ΕΥΚΙΝΗΣΙΑ, την ΤΑΧΥΤΗΤΑ και την ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ, που αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά των Μονάδων της. ΡΗΤΟ: «ΘΝΗΣΚΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ» (Οφείλεις να πεθάνεις για την πατρίδα σου). Αυτό το είπε ο Περίανδρος, ο κυβερνήτης της Κορίνθου (628-585 π.Χ.) ο οποίος ήταν ένας από τους Επτά Σοφούς της Αρχαιότητας και σημαίνει ότι ο πολίτης και ο στρατιώτης πρέπει να αγωνίζεται και να πεθαίνει για την σωτηρία και την ακεραιότητα της πατρίδας. –
ΙV TAΞΥΠ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ: Απεικονίζεται η φλόγα ως σύμβολο του Στρατού και ο τροχός ως σύμβολο της ταχύτητας και του κυρίου μέσου μετακίνησης και εφοδιασμού των χερσαίων δυνάμεων. Το κλειδί και το φίδι ως στοιχεία της τεχνικής και υγειονομικής υποστήριξης, αντίστοιχα των φίλιων δυνάμεων. Το κάτω μέρος της παράστασης πλαισιώνεται από κλάδους δάφνης σύμβολο της νίκης, της δόξας και της τιμής. ΡΗΤΟ: «ΒΟΥΛΕΥΟΥ ΧΡΟΝΩ» Αποδίδεται στον Ευριπίδη και σημαίνει να σκέπτεσαι έγκαιρα, να προβλέπεις και προλαμβάνεις (μια από τις 5 αρχές της ΔΜ είναι η πρόβλεψη, λοιπές: Οικονομία, Ευκαμψία, Απλότητα, Συνεργασία).
Πηγή ΔΣΣ
