Του Θανάση Μουσόπουλου
Αρκετές φορές στο παρελθόν ασχολήθηκα με θέματα πολιτισμού και εκπαίδευσης της μουσουλμανικής μειονότητας που βρίσκεται στην ελληνική Θράκη. Τις τελευταίες μέρες παρατηρείται “κινητικότητα” στα δημοτικά σχολεία (κλείσιμο σχολείων από τους γονείς, μη αποδοχή βιβλίων ελληνικής γλώσσας του λεγόμενου προγράμματος Φραγκουδάκη, συνελεύσεις γονέων, δηλώσεις γονέων, εκπαιδευτικών, πολιτικών …).
Γενικά, ως πολίτης, θεωρώ ότι το κλίμα είναι κόσμιο και ο διάλογος διεξάγεται σε ευπρεπές επίπεδο. Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν για τα εκπαιδευτικά θέματα γίνεται ειλικρινής συζήτηση – χωρίς υστερόβουλες βλέψεις. Η αρχή πάντοτε είναι να επικρατεί στα εκπαιδευτικά δημοκρατία, αλήθεια και ανθρωπισμός.
Φρονώ ότι τα σχολικά βιβλία – για να είναι χρήσιμα – οφείλουν να εκσυγχρονίζονται και να ανανεώνονται. Και, βέβαια, και τα βιβλία του Προγράμματος Μουσουλμανοπαίδων έχουν ανάγκη εκσυγχρονισμού. Πιστεύω ότι τα παιδιά της μειονότητας του 2018 δεν είναι ίδια με τα παιδιά του 2000.
Πιστεύω επίσης ότι το επίπεδο ελληνομάθειας είναι διαφορετικό ανάμεσα στην πόλη και σε ένα απομακρυσμένο χωριό. Και αναμφίβολα, γενικά, το επίπεδο ελληνομάθειας σε μικρούς/μικρές και μεγάλους/μεγάλες είναι πολύ καλύτερο σήμερα απ’ ό,τι πριν είκοσι χρόνια.
Νομίζω ότι στην παρούσα χρονική στιγμή το καλύτερο είναι να χρησιμοποιούνται παράλληλα και τα δύο βιβλία (Δημοσίου και Φραγκουδάκη).
Θεωρώ απαραίτητο, για να φωτίσω καλύτερα τις θέσεις μου, να παραθέσω κάποια αποσπάσματα από δύο παλιότερα άρθρα μου [ΑΡΑΓΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΜΟΡΦΩΜΕΝΗ ΤΗ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ; (2013) και ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ (2014)].
*
Τα παιδιά της μειονότητας όπως και όλα τα ελληνόπουλα είναι χρέος της ελληνικής πολιτείας να μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα. Αυτό είναι ανεξάρτητο από τις διεθνείς συμβάσεις, για την παιδεία των παιδιών της μειονότητας. Στους τόπους που υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα πρέπει να υπάρχουν δύο ειδών σχολεία : α) ελληνικά σχολεία προσχολικής, υποχρεωτικής (δημοτικό – γυμνάσιο) και λυκειακής εκπαίδευσης (γενικής και επαγγελματικής), β) μειονοτικά σχολεία – σύμφωνα με τις συμβάσεις – στα ελληνικά και στη μειονοτική γλώσσα που επιλέγουν οι κάτοικοι. Επειδή όμως η μειονότητα δεν είναι γλωσσικά ενιαία, όπου χρειάζεται, θα υπάρχει εκπαιδευτική δομή «φροντιστηρίου» για τη μειονοτική γλώσσα που δε διδάσκεται στο σχολείο. Ούτως ή άλλως η μητρική γλώσσα πρέπει να γίνεται αντικείμενο σπουδής. Βασικός στόχος είναι να μάθουν την ελληνική γλώσσα, από τη στιγμή που τα παιδιά ζουν στην Ελλάδα.
Τα τελευταία χρόνια, με το πρόγραμμα «Εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη», έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα στην κατεύθυνση της ελληνογνωσίας – και όχι μόνο.
Πριν από λίγο καιρό, τον Οκτώβρη του 2012, παρακολούθησα στην Κομοτηνή το τριήμερο συνέδριο με τίτλο «Καινοτόμες πρακτικές στην εκπαίδευση των παιδιών της μειονότητας στη Θράκη».
Στο τέλος του συνεδρίου τοποθετήθηκαν πολλοί παριστάμενοι. Παίρνοντας το λόγο, θαύμασα τον πλούτο του συνεδρίου, την προχωρημένη γλωσσική αντίληψη των παιδιών στα ελληνικά, την καλλιέργεια αφηρημένης σκέψης – σε σχέση με το τι είχα υπόψη μου από το παρελθόν σε ανάλογες εκδηλώσεις. Το σχολείο είναι ‘νέο’, ενώ αξιοθαύμαστη είναι η ποιότητα διαφόρων δραστηριοτήτων – όπως της χρήσης υπολογιστών, των εκδρομών και των φυσικών επιστημών. Φρονώ ότι εξαιτίας του προγράμματος έχουν παραχθεί για την εκπαίδευση των μουσουλμανοπαίδων εκπαιδευτικά υλικά πολύ περισσότερα και καλύτερα από ό,τι για τα υπόλοιπα ελληνικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, η εκπαίδευση είναι μαθητοκεντρική, πράγμα που απελευθερώνει από ποικίλες αγκυλώσεις.
Όσον αφορά το ποσοστό εισαγωγής σε ανώτατες και ανώτερες σχολές, το περίφημο 0,5 % – μόνο ως μεταβατικό στάδιο μπορεί να σταθεί. Όσο η παρεχόμενη εκπαίδευση στα ελληνικά γίνεται επαρκής, το ποσοστό πρέπει να μειώνεται ώστε να φτάσει στο 0.
Το Νοέμβριο του 1997 δημοσίευσα το άρθρο «Πολιτιστική συγκρότηση = Πολιτιστική συγκράτηση». Αναφέρομαι σε Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Νεοπρόσφυγες.
Παραθέτω την § 4 που αναφέρεται στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό.
«Στο υποχρεωτικό για όλους εκπαιδευτικό σύστημα, θα πρέπει να μαθαίνουν όλοι τέλεια την κοινή γλώσσα – την ελληνική, και επίσης τέλεια τη μητρική τους. Να μαθαίνουν την κοινή ιστορία και πολιτισμό της περιοχής, της Θράκης, αλλά και την ιστορία και τον πολιτισμό των άλλων ομάδων. Ο κάτοικος στους Θράκης πρέπει να γνωρίζει το ‘δικό’ του και τα ‘άλλα’, που τον περιβάλλουν. Φορείς του πολιτισμού και της ιστορίας είναι οι άνθρωποι. Για να τους γνωρίσω και να τους αγαπήσω, οφείλω να γνωρίσω τι κουβαλά ο καθένας. Αυτό οφείλει να μου το προσφέρει η υποχρεωτική εκπαίδευση. Πάντοτε μιλούσαμε για την ανάγκη να εισαχθεί η τοπική ιστορία και ο πολιτισμός στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
*
Κλείνοντας παραπέμπω σε ένα άρθρο μου που δημοσίευσα το 1994 στο ‘Εμπρός’ – πριν από 24 ολόκληρα χρόνια. Ο τίτλος του άρθρου – είναι εύγλωττος : Θρακοσωτήρες και Θρακέμποροι (Θρακοθήρες). Δε χρειάζεται επεξήγηση. Μόνο ο επίλογος αρκεί :
«Φτάνει πια! Δε θέλουμε πνευματικούς σωτήρες. Δεν μπορούν μερικοί να μας βλέπουν, όπως οι ευρωπαίοι αποικιοκράτες έβλεπαν τους ιθαγενείς. Θρακική αφύπνιση τώρα!».
Πολιτική χωρίς δημοκρατία, αλήθεια και ανθρωπισμό, δεν είναι σωστή πολιτική.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
Ξάνθη, 28 Σεπτεμβρίου 2018
