Πέρασαν 36 χρόνια από τότε που η Δέσποινα Αχλαδιώτου, η γνωστή «Κυρά της Ρω», έφυγε για πάντα από κοντά μας. Η Ελληνίδα, σύμβολο αγνού πατριωτισμού, ηρωική μορφή που σημάδεψε τη σύγχρονη Ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα, έχασε την τελευταία μάχη της με το θάνατο.
Στις 13 Μαΐου 1982 πέθανε σε νοσοκομείο της Ρόδου στα 92 της χρόνια, έχοντας παλέψει επί-τρεις μήνες με το χάρο, για να υποκύψει τελικά σε εγκεφαλικό επεισόδιο. Η τελευταία της επιθυμία της ήταν να ταφεί στο νησάκι που κατοικούσε από το 1927, στην ακριτική μας Ρω. Μετά την κηδεία της, που πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη, παρουσία του τότε Υφυπουργού Άμυνας κ. Αντώνη Δροσογιάννη στο Καστελόριζο, η σωρός της μεταφέρθηκε στην έρημη πια Ρω, για να ταφεί κάτω από τη σημαία για πάντα.
Η νησίδα Ρω, όπου ύψωνε την Ελληνική σημαία η Δέσποινα Αχλαδιώτου επί σαράντα χρόνια κάθε πρωί, βρίσκεται σε απόσταση 3 περίπου ναυτικών μιλίων βόρεια του Καστελόριζου και έχει έκταση μόλις 1.460 τ.μ με μήκος ακτών 8,682 μ. Πάνω στο νησάκι υπάρχει ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και μόλις δυο μικρά σπιτάκια με παράπλευρα κτίσματα που τροφοδοτούνται σε βρόχινο νερό από το μοναδικό πηγάδι τους.
Το 1927 εγκαταστάθηκαν στη Ρω μόνιμα ο Κώστας και η Δέσποινα Αχλαδιώτου, για να ασχοληθούν με τη κτηνοτροφία εντελώς μόνοι τους μέχρι το 1940. Τη χρονιά εκείνη όμως αρρώστησε βαριά ο Κώστας Αχλαδιώτης. Η φωτιά που άναψε η γυναίκα του, για να ειδοποιήσει με σινιάλα καπνού τους Καστελοριζιούς και τους παραπλέοντες ψαράδες, δεν έγινε δυστυχώς εγκαίρως αντιληπτή. Ο Κώστας, μοναδικός σύντροφος της μιας και δεν είχαν παιδιά, άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα, για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελόριζου. Η κυρά της Ρω φρόντισε μόνη της για την ταφή του συντρόφου της. Έπειτα, γύρισε πάλι στη Ρω, αυτή τη φορά με τη γριά μητέρα της, όπου πέρασε τα δύσκολα χρόνια της κατοχής. Εκεί θα παρέμενε ακλόνητος φύλακας η κόρη της Ρω, όπως την αποκαλούσαν οι Καστελοριζιοί, και θα προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου.
Η λεοντόκαρδη γυναίκα, άφοβη, με τη βροντερή φωνή και τη γοργή περπατησιά όπως την περιγράφει ο βιογράφος της Κυριάκος Χονδρός, δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησάκι της, ακόμα κι όταν το Καστελόριζο που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, που έντρομοι οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν στο δρόμο της προσφυγιάς.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, τα Δωδεκάνησα και μαζί μ’ αυτά και το Καστελόριζο και όλες οι παρακείμενες νησίδες και βραχονησίδες, σύμφωνα με τη Συνθήκη των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947, περιήλθαν στην Ελλάδα. Η μοίρα της Ρω ήταν λοιπόν αναπόσπαστα συνδεδεμένη μ’ αυτή του Καστελόριζου. Το ακριτικό μας νησί, η Μεγίστη, ο κοκκινόβραχος, πολιτογραφημένο με τη μεσαιωνική ονομασία ως Καστελόριζο προσαρτήθηκε μαζί με τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου, Η Μεγίστη με έκταση 8,88 τ.χμ κείται στο μέσο σχεδόν των παραλίων της Λυκίας και απέχει στο ελάχιστο σημείο 800 μέτρα από τις μικρασιατικές ακτές, 75 ναυτικά μίλια από τη Λινδία Ακρα (Ρόδος).
Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943 για πρώτη φορά Ελληνικό αντιτορπιλικό, το «Παύλος Κουντουριώτης», μέσα σε μια συγκινητική ατμόσφαιρα υποδοχής κατέπλευσε στο Καστελόριζο που βομβαρδίστηκε τότε ανηλεώς μέχρι τις 19 Νοεμβρίου 1943 από Γερμανικά στούκας. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν πάλι να φύγουν με συμμαχικά πλοία είτε προς Κύπρο είτε προς τις μικρασιατικές ακτές. Μόνο η Κυρά της Ρω παρέμεινε στο βράχο της να υψώνει κάθε πρωί την Ελληνική σημαία, προσφέροντας τη βοήθεια της σε Ιερολοχίτες που βρήκαν καταφύγιο στο νησάκι της. Με τη λήξη του πολέμου, ορισμένοι κάτοικοι επέστρεψαν στο Καστελόριζο κατά ομάδες.
Οι περιπέτειες για την Κυρά της Ρω δεν τελείωσαν με την απελευθέρωση. Τον Αύγουστο του 1975, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ομάρ Κασάρ και δύο ακόμα άτομα, παρακολουθώντας τη Ρω και εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της Δέσποινας Αχλαδιώτου για λόγους υγείας, αποβιβάστηκαν εκεί και τοποθέτησαν πάνω σ’ ένα κοντάρι 4 μέτρων τη σημαία τους (τα προεόρτια των γεγονότων με τα Ύμια). Η Κυρά της Ρω την κατέβασε αμέσως, όταν γύρισε. Στις 1 Σεπτεμβρίου 1975, κατάπλευσε στο Καστελόριζο το ανθυποβρυχιακό σκάφος “Γ. Πεζόπουλος” για συμπαράσταση στην κυρά της Ρω. Όμως δεύτερη τουρκική σημαία τοποθετήθηκε αυτή τη φορά στη νήσο Στρογγυλή απέναντι στα νότια του Καστελόριζου.
Οι τουρκικές προκλήσεις δεν πτόησαν την ατρόμητη Κυρά της Ρω που μόνη στο νησάκι της συνέχιζε ν’ ανεβάζει την Ελληνική σημαία κάθε πρωί. Η γυναίκα της μοναξιάς, της αντίστασης, σύμβολο αγνού πατριωτισμού και αγάπης για την Πατρίδα. Τιμήθηκε έκτοτε πολλές φορές από την Ακαδημία Αθηνών με βραβείο που της επέδωσε ο τότε Πρύτανης Λούρος, ο Δήμος Ρόδου, η Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, συμπατριώτες της στη Ρόδο και άλλοι φορείς. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του Γ. Ε. Ν. στο Καστελόριζο όπου, στις 23 Νοεμβρίου 1975, της απένειμε το μετάλλιο, για την πολεμική περίοδο 1941-1944, για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της», όπως ανέφερε η απόφαση του Υπουργού Άμυνας.
Η «Κυρά της Ρω» αναπαύεται μόνη στο νησάκι κάτω από τη σημαία για πάντα εδώ και 34 χρόνια.
Ο βιογράφος της Κυριάκος Χονδρός με τίτλο “Η γυναίκα με τη σημαία” γράφει:
«-Τι να σου πω:
– Ξέρω τι νοιώθεις και ξέρω ακόμη τι βάσανα τράβηξες όλα αυτά το. χρόνια της φωτιάς.
Όμως ξέρετο ότι μας έδωκες ένα μάθημα εμάς τους πεισματάρηδες τους άνδρες. Πως η γυναίκα άμα θέλει, έχει τόλμη να υπερασπίζει όχι μονάχα τον εαυτό της και την οικογένεια., αλλά και την πατρίδα. Είσαι λεβέντισσα. Έχεις αλύγιστη ψυχή.
Μοναχή αλλά ορθή».
Αντγος ε.α
Νικόλαος Φωτιάδης
Επίτιμος Υδκτής Δ’ΣΣ.
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
Α. Περιοδικό «ΈΥΕΛΠΙΣ» , Τεύχη Σεπ-Δεκ. 1997 .
Β. Βιογραφία του Κ. Χονδρού . Η Γυναίκα με τη Σημαία Ρόδος 1992.
Γ. Στρατιωτική Επιθεώρηση Σεπ.-Οκτ. 2002
