Σήμερα είναι η ιστορική επέτειος, που έγινε στο σκλαβωμένο στους Βρετανούς νησί της Κύπρου. Ο λαός του νησιού με την συντριπτική πλειοψηφία του ποσοστού 95,7% του λαού μας, ανάμεσα τους και αρκετοί Τουρκοκύπριοι, αξιούσαν τη λευτεριά του νησιού και την ένωση του με την Ελλάδα. Ήταν η πρώτη φορά που γινόταν δημοψήφισμα με υπογραφές πλέον και όχι δια βοής. Μέχρι τότε δεκάδες φορές έγιναν ψηφίσματα δια βοής σε ναούς ιδίως κατά τον εορτασμό της επετείου της επανάστασης του 1821.
Οι Έλληνες της Κύπρου, υπέγραφαν σε ειδικά φύλλα χαρτιού που στο πάνω μέρος τους έγραφαν με μεγάλα κεφαλαία γράμματα: ΑΞΙΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, μια πραγματική ιεροτελεστία, φορτισμένη με δάκρυα και συγκίνηση που εξελισσόταν σε όλους τους ιερούς ναούς του νησιού μας από 15 έως 22 Ιανουαρίου 1950. Ο πόθος της καρδιάς του κυπριακού ελληνισμού, για λευτεριά και ένωση με την Ελλάδα εκφραζόταν και πάλι μέσω του δημοψηφίσματος, με μια απίστευτη συμμετοχή στο 95,7% του Κυπριακού λαού ψήφισαν την αξίωση για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Όπως ήταν φυσικό το θεαματικό αποτέλεσμα συγκλόνισε όχι μόνο το πανελλήνιο αλλά και τους εκατοντάδες ξένους δημοσιογράφους και αντιπροσώπους ειδησεογραφικών πρακτορείων που κάλυψαν το γεγονός.
Οι υπογεγραμμένοι κατάλογοι-τόμοι του Δημοψηφίσματος, έγιναν τέσσερις σειρές πλέον, η μία σειρά παρέμεινε στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, η δεύτερη έφυγε για την Βουλή των Ελλήνων, με τριμελή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανό, η τρίτη για να υποβληθεί στην αγγλική Κυβέρνηση η οποία αρνήθηκε να τη δεχτεί και οι τόμοι του δημοψηφίσματος κατέληξαν στον ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας του Λονδίνου και η τέταρτη στον Ο.Η.Ε.
Αποθεωτική ήταν η υποδοχή που επεφύλαξε ο ελληνικός λαός στην Τριμελή κυπριακή αντιπροσωπεία που την συνόδεψε από την πλατεία Ομονοίας μέχρι το Μητροπολιτικό Ναό. Εκεί εψάλη Δοξολογία παρουσία πολλών αρχιερέων με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδωνα Βλάχο. Ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Γόντικας, παρέλαβε τους τόμους του Δημοψηφίσματος οι οποίοι βρίσκονται μέχρι σήμερα σε ειδική βιβλιοθήκη της Βουλής.
Αποθεωτική ήταν η υποδοχή της ίδιας τριμελούς κυπριακής αντιπροσωπείας από τους ομογενείς της Αμερικής όταν έφτασαν στη Ν. Υόρκη όπου κατάφεραν να καταθέσουν τους τόμους του δημοψηφίσματος και να τεθεί το θέμα για συζήτηση στα Ηνωμένα Έθνη, παρά τις Βρετανικές αντιδράσεις.
Θα ήταν παράλειψη μας να μην αναφέρουμε ότι ο προκαθήμενος της Εκκλησία της Κύπρου, ο εκάστοτε αρχιεπίσκοπος, ήταν ο εκπρόσωπος του λαού έναντι οποιουδήποτε κατοχικού καθεστώτος, γι’ αυτό και μέχρι σήμερα ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έχει και πολιτικό λόγο.
Θέλω να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά σε σχετικό άρθρο της αγαπητής μου Φανούλας Αργυρού στις 16/2/2017 όπου μας δίνει αρκετά στοιχεία για τις εξελίξεις μετά το δημοψήφισμα, στηριζόμενη όπως πάντα, σε έγγραφα που ήδη αποδεσμεύτηκαν από το Φόρειν Όφις και δόθηκαν στην δημοσιότητα. Αναφερόμενη στο γιατί το Φόρειν ΄Οφις καταπάτησε την αντιπροσωπευτική εκείνη έκφραση των επιθυμιών του κυπριακού λαού, που εκφράστηκε με το δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950, καταγράφει τμήμα από το υπόμνημα του προς το υπουργικό στις 30 Απριλίου 1958, του αξιωματούχου του Φόρειν Όφις J. M. Addis (καθώς ετοιμαζόταν το σχέδιο Μακμίλλαν), όπου έγραφε μεταξύ άλλων:
«Η γενική πολιτική μας για τις μη αυτό-κυβερνούμενες περιοχές είναι να τις οδηγήσουμε προς το δρόμο της αυτοκυβέρνησης και στα επίπεδα εκείνα που θα μπορούν να αποφασίσουν μόνες τους για το μέλλον τους. Είναι σφόδρα ενάντια στις παραδόσεις μας να περιορίζουμε την ελευθερία επιλογής όταν έρχεται η ώρα της ανεξαρτησίας. Στρατηγικές ανάγκες και άλλες καταστάσεις μπορούν να καθυστερήσουν αυτή τη διαδικασία όπως π.χ. το Χονγκ -Κογκ αλλά δεν μπορούν να την σταματήσουν για πάντα. Η αρχή της ‘ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗΣ΄ την οποία περιγράφει η δήλωση της 19ης Δεκεμβρίου 1956 είναι ΜΙΣΗΤΗ (odious) γιατί αρνείται την ενότητα σε μια μικτή κοινότητα. Είναι το αντίθετο από ότι προσπαθούμε να κάνουμε στην Νότια Ανατολική Ασία και στις Δυτικές Ινδίες. Ο Διαχωρισμός είναι ιδιαίτερα αρνητικός σε μια περιοχή τόσο μικρή όσο η Κύπρος και μάλιστα σε Μεσογειακό περιβάλλον.
Γι’ αυτούς τους λόγους η δική μου άποψη είναι πως η μόνη σωστή λύση για την Κύπρο είναι η αυτοδιάθεση που οδηγεί στην ένωση……….
Αναφέρεται ακόμη στις ενέργειες της Ελληνικής Κυβέρνησης, στηριζόμενη και πάλι στα Βρετανικά αρχεία:
Στις 26 Ιουλίου 1950 ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων έστειλε στον αρχηγό του Βρετανικού Κοινοβουλίου την ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων που είχε ως εξής:
«Τα μέλη της Ελληνικής Βουλής τα οποία αντιπροσωπεύουν όλο το φάσμα της κοινής γνώμης, ομόφωνα απευθύνονται στα μέλη του βρετανικού κοινοβουλίου και ζητούν όπως η Κύπρος να μη στερηθεί εκείνο που παραχωρείται σε άλλους λαούς κάτω από βρετανική κατοχή. Εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι η πατροπαράδοτη βρετανική έννοια της δικαιοσύνης θα επιβληθεί και στην περίπτωση της Κύπρου. Πιστεύουν πως τα μέλη της βρετανικής βουλής θα εξυπηρετήσουν την δικαιοσύνη αν υψώσουν τις φωνές τους και υποστηρίξουν την Ένωση της Κύπρου με τη Ελλάδα. Με μια τέτοια πράξη θα εξασφαλίσουν και τα κοινά συμφέροντα των χωρών μας και θα ενδυναμώσουν τις πολύχρονες φιλίες μεταξύ των δύο χωρών μας».
Καταγράφει ακόμη ότι στις 2 Μαΐου 1951 ο Έλληνας πρέσβης στο Λονδίνο μετέφερε και πάλι προφορικό διάβημα της ελληνικής Κυβέρνησης προς στον Βρετανό Υπ. Εξωτερικών για σεβασμό του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και ΄Ενωση της νήσου με την Ελλάδας, δηλώνοντας ότι η Ελλάδα έθετε στη διάθεση της κυβέρνησης της Α. Μεγαλειότητας της Βρετανίας όποιες στρατηγικές βάσεις ήθελε στην Κύπρο και σε άλλα μέρη της ελληνικής επικράτειας, ο Βρετανός Υπ. Εξωτερικών απέρριψε κάθε συζήτηση των ελληνικών προτάσεων…
Μετά την απόρριψη της προφορικής πρότασης της Ελληνικής Κυβέρνησης ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Σοφοκλής Βενιζέλος επανέρχεται με νέο εμπιστευτικό διάβημα και απαντά στους βρετανούς στις 11 Μαΐου 1951, ο οποίος μεταξύ άλλων σημείωνε ότι « αν η βρετανική απάντηση δημοσιοποιηθεί θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις… η Βρετανία θα μπορούσε να προβεί σε μια τέτοια χειρονομία με μεγάλη ευκολία… για την ελληνική κυβέρνηση το θέμα παρέμενε ανοικτό». Οι Βρετανοί προτίμησαν να μην απαντήσουν στον Έλληνα Πρωθυπουργό.
Η Ελληνική Κυβέρνηση όμως επιμένει και επανέρχεται το 1953 για να εισπράξει και πάλι στις 22 Σεπτεμβρίου 1953 την άρνηση των Βρετανών, μάλιστα όταν τον Ιανουάριο του 1954 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Στρατάρχης Αλ. Παπάγος ήθελε να επισκεφθεί το Λονδίνο, η Βρετανική Κυβέρνηση για να προλάβει ότι μπορεί να θέσει οποιοδήποτε θέμα για την Κύπρο, του διαμήνυσε μέσω του Πρέσβη τους στην Αθήνα, ότι αν είχε σκοπό να εγείρει θέμα ενώσεως της Κύπρου και της Ελλάδος, να το ξεχνούσε.
Ξέρω ότι είναι μακροσκελής η σημερινή αναφορά μου, νομίζω όμως ότι εμείς οι παλαιότεροι πρέπει να γνωστοποιούμε κάποια ιστορικά στοιχεία που διαθέτουμε για να γίνονται κοινωνοί και συνεχιστές της ιστορίας μας οι νεότερες γενιές.
Τιμή και δόξα σε όλους όσους αγωνίστηκαν για τη λευτεριά του τόπου μας. Στο χέρι μας είναι να αγωνιστούμε για να παραμείνουμε ελεύθεροι θέτοντας «αντρόσιη» στα θέλω των ξένων και ιδίως των Τούρκων κατακτητών του βορείου τμήματος του νησιού μας. Εμείς είμαστε το μόνο νόμιμο κράτος στο νησί που λέγεται Κύπρος και δεν έχουμε δικαίωμα να το ξεχνάμε.
Ελένη Χατζηγεωργίου
Εκτοπισθείσα από Κάτω Ζώδια, Λευκωσίας, Κύπρου
