Ρεπορτάζ και φωτογραφίες Μαίρη Δαληκριάδου
Με λαμπρότητα και κατάνυξη εορτάσθηκε στην Ι.Μ. Ξάνθης και Περιθεωρίου η Κοίμηση της Θεοτόκου. Επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων ήταν η Ιερά Μονή Παναγίας Αρχαγγελιωτίσσης. Την παραμονή της εορτής, προεξάρχοντος του επιχωρίου Μητροπολίτη Παντελεήμονα, τελέσθηκε η Κάθοδος του Επιταφίου της Παναγίας και η λιτάνευσή του μέχρι την εναπόθεσή του στο Καθολικό της Ιεράς Μονής. Στη συνέχεια τελέστηκε Μέγας πανυγυρικός εσπερινός και η Aκολουθία των Eγκωμίων της Θεοτόκου.
Ο μητροπολίτης Ξάνθης στο λόγο του, μετά το τέλος του εσπερινού, το βράδυ της παραμονής μίλησε για την κοίμηση της Θεοτόκου που ενώ είναι κοίμηση εμείς την γιορτάζουμε… και σε όλες τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας έχουμε την μάνα και την Παναγία τα δυο πρόσωπα που φέρνουμε στην μνήμη μας.
Ο μητροπολίτης Ξάνθης ευχαρίστησε όλους όσους συνέδραμαν για την φύλαξη της μονής τους καλοκαιρινούς μήνες, την πυροσβεστική, της αστυνομία, τους εθελοντές και τον δήμο Ξάνθης.
Μίλησε για την πολύτιμη προστασία του περιαστικού άλσους και εκτίμησε ότι όσο αφορά την επέκταση των πυρκαγιών σε όλη την χωρά ότι είναι θέμα εμπρησμών.
Από την πολιτική ηγεσία του τόπου μας στην Αρχαγγελιώτισσα δυστυχώς περέστει μόνο ο Δήμαρχος Ξάνθης με την σύζυγο του συνοδευόμενος από τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, κανείς άλλος.
Σήμερα, ανήμερα της εορτής 15 Αυγούστου 2017 τελέσθηκε η Ακολουθία του Όρθρου και η Θεία Λειτουργία.
Η xanthinews.gr βρέθηκε στην ΙΜ Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας και κατέγραψε τους εκατοντάδες πιστούς χριστιανούς και μουσουλμάνους που ανέβηκαν για να προσκυνήσουν την Παναγία. (Στα σημαντικά η παρουσία φέτος εκατοντάδων μουσουλμάνων που ήταν πολύ περισσότεροι από κάθε άλλη χρονιά)
Στα θετικά επίσης το γεγονός ότι φέτος δεν υπήρχαν καθόλου μικροπωλητές έξω ή γύρω από την μονή κάνοντας έτσι ευκολότερη την πρόσβαση των πιστών. Στα παράπονα που δεχθήκαμε ήταν η τιμή του εισιτηρίου του αστικού λεωφορείου η οποία ήταν 3,40 πάνε άλλα από την πλατεία, τιμή που θεωρήθηκε από πολλούς υψηλή, και γι αυτό υπήρξαν διαμαρτυρίες.
Η ιστορία της Μονής της Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας:
Βορειοανατολικά της Ξάνθης, στις παρυφές του ορεινού όγκου της Ροδόπης σε εξαιρετικά θαυμάσια θέση, με θέα πρός τον κάμπο της Ξάνθης, πάνω ακριβώς απο την συνοικία Σαμακώβ, βρίσκεται το τρίτο μοναστήρι της Ξάνθης, η Παναγία η Αρχαγγελιώτισσα.
Το μοναστήρι αυτό καθ” όλη την διάρκεια του χρόνου και μάλιστα στη δεκαπενταύγουστο – αν και το καθολικό του είναι άφιερωμένο στα Εισόδια της θεοτόκου – γίνεται τύπος πανθρακικού προσκυνήματος. Χιλιάδες πρoσκυνητές όλη την νύκτα της παραμονής της Κοιμήσεως και ανήμερα προσέρχονται σε ατέλειωτες γραμμές για να προσκυνήσουν την Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και να ζητήσουν την μεσιτεία της πρός τον Υιό της και Θεό μας.
Σαν κτίσμα το μοναστήρι αυτό όπως είναι σήμερα κτίσθηκε το 1841 επι της εποχής του αειμνήστου μητροπολίτου Ξάνθης Ευγενίου.
Αλλά τούτο προυπήρχε στην ίδια θέση πολλές εκατοντάδες χρόνια νωρίτερα και καταστράφηκε απο δύο φοβερούς σεισμούς που έπληξαν το μοναστήρι και την πόλη το 1829.
Γι’ αυτή την παλαιότερη ζωή του μοναστηριού δυστυχώς δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Το μόνο ενδεικτικό στοιχείο από πλευράς κτισμάτων είναι μια κρύπτη του μοναστηριού που βρίσκεται πίσω και κάτω απο το ιερό βήμα του η οποία ανάγεται στα 1000 εώς 1100 μ.Χ.
Αλλά την έλλειψη των πληροφοριών απο επιγραφές ή άλλες πηγές έρχονται να φωτίσουν κάπως ορισμένες σημειώσεις και ενθυμήσεις που καταχωρήθηκαν κατά καιρούς σε διάφορα εκκλησιαστικά βιβλία απο τους μοναχούς του.
Απο αυτούς λοιπόν τους κώδικες και τα εκκλησιασπκά βιβλία πληροφορούμαστε ότι το μοναστήρι υπήρχε και έφερε το ίδιο όνομα ακόμα και κατά το 1559, Έτσι σε ένα κώδικα υπήρχε η ενθύμηση : «Το παρόν μηνιαιον εστίν της υπεραγίας Θεοτόκου της κεκλημένης Αρχαγγελιότισσας, άνωθεν της πόλεως Ξάνθης».
Απο που ακριβώς πήρε το ονομά το μοναστήρι είναι άγνωστο. Κατά μια εκδοχή το πήρε απο την μικρή θαυματουργή εικόνα του 16ου αιώνα πού παριστάνει την Θεοτόκο να παραστέκεται απο τους αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ και η οποία εχει την επιγραφή: Αρχαγγελιώτισσα.
Είναι δυνατό όμως ο ζωγράφος να εμπνεύσθηκε την εικόνα απο την ονομασία του μοναστηριού.
Παράλληλα με την ονομασία Αρχαγγελιώτισσα εκεινα τα χρόνια – ίσως και απο πιό μπροστά – το μοναστήρι αυτό λεγόταν και Παναγία η Χαλκαλιώτισσα.
Έτσι σε ενθυμήσεις που βρέθηκαν σε κώδικες της εποχής εκείνης διαβάζουμε: «Έτσι ζξςω (1558) εν μηνί Ιουλίω κβ” Νεόφυτος αρχιερεύς. Αφιερώθη το Θείον και ιερόν Ευαγγέλιον εις την σεβασμίου και ιεράν Μονήν της υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου της επικεκλημένης Χαλκαλιοτήσις υπο των τιμιωτάτων και συνετωτάτων αρχόντων κυρου Αργυρου και κυρου Γεωργίου εις μνημόσυνου αυτών και των γονέων αυτών».
Ανεξάρτητα όμως πρός την ονομασία του μοναστηριού, τούτο φαίνεται ότι, όπως και η Καλαμού, υπήρξε φάρος πνευματικής ακτινοβολίας και παρηγοριάς για όλους τους κατοίκους της περιοχής και φυτώριο απο το οποίο αναδείχθηκαν και αρχιερείς του Υψίστου κατά τα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Αυτά τα πνευματικά αναστήματα του μοναστηριού και όταν γίνονταν αρχιερείς οχι μόνο δεν λησμονούσαν την εκθρέψασαν αυτούς μονή αλλά και απο ευγνωμοσύνη πρόσφεραν σ” αυτή διάφορα αφιερώματα και μάλιστα χειρόγραφα βιβλία (κώδικες).
