Το Παράρτημα ΕΑΑΣ Νομού Ξάνθης, έχοντας παρακαταθήκη την περσινή επίσκεψη – προσκύνημα στη Βόρειο Ήπειρο και κάνοντας πράξη την επιθυμία των μελών του που πηγάζει από ιερό καθήκον να επισκεφθούμε, ως απότιση της οφειλόμενης ελάχιστης Τιμής στη Μνήμη των Ηρώων προγόνων μας, τα Ελληνόπουλα εκείνα, που πριν από 75-76 χρόνια πολέμησαν για την Ελευθερία της Πατρίδος μέχρι τελευταίας ρανίδας του αίματος τους, πραγματοποίησε για 2η φορά προσκυνηματικό ταξίδι στους ιερούς αυτούς τόπους.
Δυστυχώς οι 7976 από αυτούς τους γενναίους άνδρες, έπεσαν ηρωικά στη Βόρειο Ήπειρο, στα πεδία των μαχών της Βορείου Ηπείρου, κατά το Έπος 1940 – 41, «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι», συνεχίζουν να παραμένουν άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι, σε ομαδικούς τάφους ή με διάσπαρτα τα οστά τους στα πεδία των μαχών ή σε οστεοφυλάκια περιμένοντας την έγκριση για την ταφή τους!!!!!.
Το προσκυνηματικό μας αυτό ταξίδι, είχε ως κύριο σκοπό να αποτίσουμε φόρο τιμής στους ήρωες νεκρούς μας που υπάρχουν διάσπαρτοι και άθαφτοι στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου, στα υπάρχοντα Στρ. Νεκροταφεία στους ΒΟΥΛΙΑΡΑΤΕΣ, στην ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ (στο Μοναστήρι Αγ. Νικόλαος) και στην Χιμάρα στον περίβολο του σπιτιού της Ηρωίδας «Μάνα της Χιμάρας» κ. Ερμιόνης Μπρίγκου. Επιστέγασμα η άφιξη μας στο ιστορικό ΥΨΩΜΑ731, τις σύγχρονες ‘’Θερμοπύλες που δεν έπεσαν ποτέ’’. Παράλληλα συναντηθήκαμε με τους ομογενείς μας και επισκεφθήκαμε τα αξιοθέατα της περιοχής.
Φέτος το Παράρτημα προκειμένου να πραγματοποιήσει την επιθυμία πολλών συμπολιτών μας και άλλων εκτός Ξάνθης, οι οποίοι ακούγοντας τις εμπειρίες μας από το περσινό ταξίδι ή έχοντας οι ίδιοι την επιθυμία να συμμετάσχουν σ΄ ένα τέτοιο προσκύνημα, δέχθηκε συμμετοχές και εκτός από τα μέλη του. Έτσι εκτός από τα 12 μέλη του στο προσκύνημα αυτό συμμετείχαν 27 ιδιώτες από Ξάνθη, καθώς και 9 από διάφορες πόλεις ( 1 από Δράμα, 2 από Αγρίνιο , 1 από Πάτρα, 1 Αθήνα και 4 από Γιάννενα )
Το συνοπτικό οδοιπορικό μας ,με τις κύριες δραστηριότητες και γεγονότα κατά ημέρα, ήταν :
30 Σεπτεμβρίου (1η ημέρα ): Ξάνθη – Ιωάννινα – Αργυρόκαστρο
Κινηθήκαμε μέσω της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ όπου στη διαδρομή παραλάβαμε από Καβάλα, Βέροια και Ιωάννινα συνταξιδιώτες μας. Η πρώτη μας στάση έγινε στο ΚΑΛΠΑΚΙ όπου επισκεφθήκαμε το Πολεμικό Μουσείο Αγώνα 1940. Παρακολουθήσαμε οπτικοακουστική αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου και θαυμάσαμε τα ιστορικά εκθέματα – ντοκουμέντα του μουσείου. Οι στρατιώτες ξεναγοί μας επίλυσαν τις απορίες σχετικά με τα γεγονότα του πολέμου. Σε κοντινή απόσταση είδαμε και τη σπηλιά που χρησιμοποιήθηκε, κατά τη διάρκεια του πολέμου, ως Στρατηγείο του Διοικητή της 8ης Μεραρχίας, την είσοδο της οποίας σήμερα κοσμεί η προτομή του. Η πίστη του να υπερασπιστεί τη γραμμή άμυνας Ελαίας – Καλαμά καθήλωσε τις Ιταλικές δυνάμεις στο Καλπάκι. Από μακριά είδαμε το γιγάντιο μπρούτζινο άγαλμα του πολεμιστή στρατιώτη του ’40 στο λόφο ‘’Σειλητούρια’’, όπου δεσπόζει της περιοχής. Στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηρημένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή και το έπος του ’40.
Περάσαμε τον μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς και εισήρθαμε στα ιερά εδάφη της Βορείου Ηπείρου. Σε απόσταση 6 χιλμ. φθάνουμε στο χωριό Βουλιαράτες, ένα από τα 24 χωριά της επαρχίας Δρόπολης, που βρίσκεται επί της οδού Κακαβιάς – Αργυροκάστρου. Δίπλα στο χωριό, ο ομογενής Μπάκος Ιωάννης, είχε χτίσει εκκλησάκι, στον προαύλιο χώρο του οποίου είχαν ταφεί έλληνες στρατιώτες, τους τάφους των οποίων και φρόντιζε, όπως και οι άλλοι κάτοικοι. Επί Χότζα, έκρυψε τους σταυρούς και τηρούσε με μεγάλη μυστικότητα τον κατάλογο με τα ονόματα των νεκρών στρατιωτών. Συνεχιστής σήμερα ο γιος του, Γ. Μπάκος (ή Πάκος), που από ετών φροντίζει τους τάφους και το ηρώο. Μετά το 1991 ιδρύθηκε το σημερινό στρατιωτικό νεκροταφείο, επισκευάσθηκε το παλαιό μικρό εκκλησάκι και αφιερώθηκε στην Αγία Σκέπη, Εγκαινιάσθηκε την 28η Οκτ 1999. Τελέσαμε Τρισάγιο και επακολούθησε κατάθεση στεφάνου από τον Αντιστράτηγο ε.α Πασχάλη Δημητρακάκη, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και ψάλθηκε από όλους μας ο Εθνικός Ύμνος. Ο κ. Γεώργιος Μπάκος, στη συνέχεια, μας εξιστόρησε τα γεγονότα. ενώ απάντησε σε όλες μας τις ερωτήσεις.
Φθάσαμε στο Αργυρόκαστρο. Εδώ το απόγευμα μας υποδέχθηκε εγκάρδια και με μεγάλη χαρά ο Έλληνας Γενικός Πρόξενος στο Αργυρόκαστρο κ. Βασίλειος Τόλιος. Έγινε από το Παράρτημα ΕΑΑΣ Ν. Ξάνθης ενημερωτική προβολή κινηματογραφικών στιγμιότυπων της εποχής του 1940/41 και φωτογραφιών από την μάχη στο Ύψωμα 731. Στη συνέχεια ο κ. Πρόξενος μας ενημέρωσε σε θέματα αρμοδιότητος του και απάντησε με μεγάλη ευχαρίστηση σε όλες μας τις ερωτήσεις σχετικά με την περιοχή και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ομογενείς μας καθώς και τις ενέργειες που έχει δρομολογήσει η Ελληνική Πολιτεία προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα με τους άταφους ήρωες μας. Μερικοί από μας είχαμε τη χαρά να περπατήσουμε μαζί του στους δρόμους της παλιάς πόλης του Αργυροκάστρου.
1 Οκτ (2η ημέρα): Αργυρόκαστρο – Κλεισούρα – Υψ,731- Τεπελένι
Ξεκινάμε για Κλεισούρα με πρώτο σταθμό ένα άτυπο νεκροταφείο, την ύπαρξη του οποίου μας ομογενείς από την Περιοχή. Ένας σταυρός μαρτυρά ότι εδώ βρίσκονται τάφοι ηρώων. Αποτίσαμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής.
Φθάνουμε στο ολοκαίνουριο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Κλεισούρας στο (νέο) στρατιωτικό νεκροταφείο, έργο και αυτό του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, στον αύλειο χώρο του οποίου υπάρχει ένας τεράστιος σταυρός που υψώνεται πάνω από τους 350 κενούς τάφους (ανά 28άδες, με σταυρούς, χωρίς ονόματα ακόμη), που προορίζονται για να τοποθετηθούν τα οστά των ηρώων μας που φυλάσσονται σε μεταλλικά οστεοφυλάκια μέσα στον Ιερό Ναό. Τελέσαμε Τρισάγιο και επακολούθησε κατάθεση στεφάνου από τον Ταξίαρχο ε.α Αργύρη Ανδριώτη, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγής και ψάλθηκε από όλους μας ο Εθνικός Ύμνος.
Αμέσως μετά αναχωρήσαμε για τον κύριο σκοπό της επίσκεψής μας, το προσκύνημα στο ύψωμα 731. Από ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ μέχρι το ύψωμα 731, δεν ανεβαίνει, ούτε λεωφορείο ούτε άλλο κοινό όχημα παρά μόνο ειδικά οχήματα, στα οποία επιβιβαστήκαμε και ταξιδεύοντας στον δύσβατο κακοτράχαλο και ορεινό χωματόδρομο, (απαιτήθηκε χρόνος 1ώρα και 20’ για 14 χλμ!!!!) φθάσαμε στο ύψωμα 731. Λίγο πριν από την κορυφή, υπάρχει μια μικρή πέτρινη πλάκα, μνημείο για Ιταλούς νεκρούς (κατεστραμμένο πλέον) με χαραγμένη την επιγραφή στα ιταλικά «η Μεραρχία ‘’Πούλιε’’ στους πεσόντες, οι οποίοι πρώτοι μεταξύ των στρατιωτών της Ιταλίας έκαμαν το ύψωμα αυτό ιερό πορφυρό θυσιαστήριο χαραυγή για την πατρίδα». Τριάντα μέτρα ψηλότερα υπάρχει το λιτό μνημείο για τους πεσόντες Έλληνες Ήρωες μας, με την πινακίδα «ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΕΣΑΝ ΗΡΩΪΚΩΣ ΣΤΟ ΥΨΩΜΑ 731,ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ 1941». Δίπλα ακριβώς η δική μας μαρμάρινη πλάκα που τοποθετήσαμε το 2015, στην οποία αναγράφεται, «ΑΘΑΝΑΤΟΙ!!!!, ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΥΨΩΜΑΤΟΣ 731 ΤΑΠΕΙΝΑ ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΜΕ ΤΗ ΜΝΗΜΗΣΑΣ – Παράρτημα ΕΑΑΣ Ν. Ξάνθης, 27 Ιουν 2015», που είχαμε τοποθετήσει πέρυσι και θυμίζει το δικό μας προσκύνημα.
Τελέστηκε Τρισάγιο από τον Πρεσβύτερο κ. Νικόδημο Καρκασίνα ο οποίος τελειώνοντας μας προσκάλεσε όλους και μαζί του ψάλαμε «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα Νικητήρια». Ακολούθησαν καταθέσεις στεφάνων από τον Πρόσεδρο του Παραρτήματος Υποστράτηγο ε.α. Γεωργιάδη Γεώργιο, από την πρόεδρο του Συλλόγου Συνταξιούχων υπαλλήλων του Δημοσίου κ. Άννα Μπαλτζοπούλου και από τον κ. Σπυρίδωνα Αντωνόπουλο στη μνήμη συγγενούς του ήρωα πεσόντα στο ύψ.731. Τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και ψάλθηκε από όλους μας ο Εθνικός Ύμνος.
Έγινε η περιγραφή της Μάχης από τον Πρόεδρο του Παραρτήματος Υποστράτηγο ε.α. Γεωργιάδη Γεώργιο. Μας συγκίνησε όλους με τον ενθουσιασμό του, όπως συγκινήθηκε και ο ίδιος. Οι άγνωστες λεπτομέρειες του αγώνα των ηρώων μας και η μεστή περιεχομένου αφήγηση του μας έκαμαν όλους να κλαίμε μπροστά στο Μνημείο των Ηρώων μας και μερικούς από εμάς να τους υποσχόμαστε ότι κάθε χρόνο, όσο θα ζούμε, θα τους επισκεπτόμαστε και θα κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ, ως ένδειξη τιμής και ευχαριστίας για τον αγώνα που έδωσαν, για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι.
Σε συνθήκες συγκινησιακής φόρτισης, κράμα ενθουσιασμού, δέους, ανατριχίλας και Εθνικής Υπερηφάνειας, αναχωρήσαμε ακολουθώντας την αντίστροφη διαδρομή. Επισκεφθήκαμε το ΤΕΠΕΛΕΝΙ για μια σύντομη ξενάγηση και φθάσαμε στο Αργυρόκαστρο.
Αργά το απόγευμα μας υποδέχτηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αργυροκάστρου κκ. Δημήτριος. Μαζί του παρακολουθήσαμε τον Εσπερινό, στον εντυπωσιακό και επιβλητικό Καθεδρικό Μητροπολιτικό Ναό της Αναστάσεως, που εγκαινιάσθηκε πρόσφατα και είχαμε την τιμή, όπως μας ενημέρωσε, να είμαστε ο πρώτος Σύλλογος που τον επισκέπτεται ‘’εν σώματι’’ Στον Εσπερινό συλλειτούργησαν όλοι οι ιερείς της περιοχής Αργυροκάστρου.
Στη συνέχεια μεταβήκαμε στο Εννιάχρονο Ελληνο-Αλβανικό Σχολείο Αργυροκάστρου, «Πνοή Αγάπης», που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ναού, όπου. ο Σεβασμιώτατος μας ευχαρίστησε για την επίσκεψή μας, στη Β. Ήπειρο, μας ενημέρωσε λεπτομερώς για το έργο, τις συνθήκες και τις δυσχέρειες, κάτω από τις οποίες επιτελείται, αρχικά το έργο του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου, εστιάζοντας συνέχεια στα της δικής του Μητροπολιτικής Περιοχής. Του μεταφέραμε τις ευχές και τα δώρα του δικού μας Μητροπολίτου κκ Παντελεήμονος, του Διοικητή Δ’ Σ. Στρατού Στρατηγού κ. Ιωσήφ Μαυράκη που τα προσέφερε ο Πρόεδρος του Παραρτήματος ΕΑΑΣ Ν. Ξάνθης, Υπτγος ε.α. Γεώργιος Γεωργιάδης, καθώς και το χρηματικό ποσό που συγκεντρώθηκε από τους συνταξιδιώτες μας, το οποίο ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου, εγχείρισε αμέσως στη Διευθύντρια του Σχολείου.
Η Διευθύντρια του σχολείου, η ομογενής κ. Κουρεμένου Μελπομένη, μας ενημέρωσε για τα θέματα του σχολείου της καθώς και για τη γενική εκπαίδευση της ομογένειας. Της παραδώσαμε οκτώ (8) κιβώτια με βιβλία γενικού περιεχομένου Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών, καθώς και γραφική ύλη.
Κατά τη 2ημερη παραμονή μας στο Αργυρόκαστρο, πραγματοποιούνταν το ετήσιο φολκλορικό «φεστιβάλ φιλίας» (παρόμοιο με τις δικές μας γιορτές παλιάς πόλης), στο οποίο συμμετείχαν συγκροτήματα από όλες τις Βαλκανικές χώρες και από την Ελλάδα και έτσι είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε διάφορες εκδηλώσεις.
2 Οκτ (3η Ημέρα): Αργυρόκαστρο – Χιμάρα – Άγ. Σαράντα – Ξάνθη
Αναχώρηση από Αργυρόκαστρο και στάση για σύντομο εκκλησιασμό στη Δερβιτσάνη, χωριό αμιγώς Ελληνικό με εντυπωσιακή εκκλησία και νηπιαγωγείο που ίδρυσε η Ορθόδοξη εκκλησία. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να θυμηθούμε τους εκκλησιασμούς με τα σχολεία μας, όταν ευρισκόμενοι εντός του Ναού εισήλθαν ομαδικά για εκκλησιασμό οι μαθήτριες Λυκείου της περιοχής Αργυροκάστρου συνοδευόμενες από τους καθηγητές τους. Η ομογένεια της Β. Ηπείρου κρατεί τις παραδόσεις που εμείς εδώ στην Μητροπολιτική Ελλάδα, δυστυχώς έχουμε απεμπολήσει. Μιλήσαμε με πολλούς κατοίκους, οι οποίοι μας μετέφεραν την αγάπη τους και την νοσταλγία τους για την Πατρίδα .
Μετά τον εκκλησιασμό μας επόμενος προορισμός η ΧΙΜΑΡΑ και πρώτη στάση μας το Ελληνικό Σχολείο «ΟΜΗΡΟΣ». Μας υποδέχθηκαν με μεγάλη χαρά ο Δντής κ. Μιχάλης Θεοδωρίδης, η Υδντρια κ. Κατερίνα Παυλάκου και η Ομογενής Φιλόλογος, (από Χιμάρα) κ. Παναγιώτα Νεράντζη. Ο Διευθυντής μας καλωσόρισε και μας ενημέρωσε για τα θέματα του σχολείου, ενώ η κ Νεράτζη μας συγκίνησε με την ομιλία της. Τους παραδώσαμε οκτώ (8) κιβώτια με βιβλία γενικού περιεχομένου Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών, καθώς και γραφική ύλη.
Προσκυνήσαμε τον παρακείμενο ναό που ίδρυσε ο Κοσμάς ο Αιτωλός κατά το πέρασμα του από την περιοχή και ακολούθως κατευθυνθήκαμε στο σπίτι της κ. Ερμιόνης Μπρίγκου, το οποίο βρίσκεται εκτός κατοικημένης περιοχής της Χιμάρας, στο οποίο φθάσαμε μετά από ποδαρόδρομο σε ανηφορικό μονοπάτι μήκους 2 χιλμ.
Η κ. Ερμιόνη Μπρίγκου, «Η Μάνα της Χειμάρρας», όπως την ονομάζουν, μας υποδέχθηκε με μεγάλη χαρά και συγκίνηση. Στον κήπο του σπιτιού της, έχει φυτέψει μια μυρτιά. «Για να μην είναι τα παιδιά στον ήλιο», λέει. Τα παιδιά είναι έξι (6) Έλληνες στρατιώτες που πολέμησαν στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41, σκοτώθηκαν στη Χιμάρα στις 2 και 3 Απρ.1941 και τους ενταφίασε με κάθε μυστικότητα ο Πατέρας της στον κήπο του πατρικού της σπιτιού που γειτνίαζε με το Στρ. Φυλάκιο, μυστικό που κράτησε η Μητέρα της και η ίδια μέχρι και το 1991. Από τότε η ίδια συνεχίζει να μένει εκεί με την οικογένεια της, «για να μην είναι μόνοι οι Ήρωες». Τους περιποιείται, τους ανάβει καθημερινά κερί και τους μιλάει συνεχώς. Σήμερα τους είπε «έρχονται πατριώτες μας από την Ελλάδα για να σας δουν και να σας τιμήσουν. Οι ψυχές σας θα είναι ευχαριστημένες». Μια επιβλητική και σεβάσμια μορφή, μια Ελληνίδα Ηρωίδα.
Τελέσαμε Τρισάγιο και επακολούθησε κατάθεση στεφάνου από τον Αντιπρόεδρο του Παραρτήματος Ταξίαρχο ε.α. Κουτσαϊμάνη Ιωάννη, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και ψάλθηκε από όλους μας με μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση ο Εθνικός Ύμνος. Η κ. Ερμιόνη Μπρίγκου μας διηγήθηκε τα τόσα πολλά που θυμάται από εκείνη την εποχή, όταν η ίδια ήταν 9 χρονών κοριτσάκι. Ρίγη συγκινήσεως μας διαπέρασαν όλους.
Στο τέλος μας φιλοξένησε στο σπίτι της, όπου είδαμε τα βραβεία και τα τιμητικά διπλώματα που της έχει απονείμει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολος Παπούλιας, όπως και ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος , καθώς και διάφοροι άλλοι φορείς, ενώ στο τέλος φωτογραφηθήκαμε μαζί της. Μας κέρασε γλυκό και την αποχαιρετήσαμε με την υπόσχεση ότι και του χρόνου θα «ευχαριστήσουμε τις ψυχές των παιδιών της».
Στην ουσία εδώ έλαβε τέλος και το προσκύνημα μας. Με ενδιάμεση στάση τους Αγίους Σαράντα και μια σύντομη ξενάγηση, περάσαμε τα σύνορα και μπήκαμε στη Χώρα μας, από το μεθοριακό σταθμό Μαυρομάτι (Σαγιάδα), φθάνοντας μετά από πολύωρη διαδρομή, στην Ξάνθη.
Είναι απορίας άξιον πώς είναι δυνατόν στη σύγχρονη Ελλάδα σε κάθε επέτειο της 28ης Οκτωβρίου να εκφράζεται η περηφάνια για τους γενναίους, να εκφωνούνται πανηγυρικοί λόγοι για την Επέτειο του «ΟΧΙ», να γίνονται τελετές και παρελάσεις και οι ήρωες αυτοί, να παραμένουν εκεί ξεχασμένοι και άταφοι, επί 76 ολόκληρα χρόνια !!!!.
Θεωρούμε χρέος μας να αναδείξουμε και να προβάλουμε τη δραστηριότητα αυτή, προσδοκώντας, ότι οι προσπάθειες της Ελληνικής Πολιτείας θα συνεχιστούν , μέχρι να τοποθετηθούν τα οστά, που φυλάσσονται στα οστεοφυλάκια, στη γη για την οποία αγωνίστηκαν.
Τα 16 κιβώτια με βιβλία και γραφική ύλη, που προσφέραμε στα σχολεία της ομογένειας μας τα διέθεσαν με μεγάλη προθυμία και ευχαρίστηση, σύλλογοι και συμπολίτες μας, καθώς και συνταξιδιώτες μας, τους οποίους ευχαριστούμε ιδιαίτερα.
Εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας, σε όσους και όσες ήταν μαζί μας, όπως και σε όλους που συνετέλεσαν στην επιτυχία αυτού του προσκυνήματος και προσδοκούμε να πραγματοποιούμε κάθε χρόνο το ιερό αυτό προσκύνημα, με την ανταπόκριση & συμμετοχή της Ξανθιώτικης Κοινωνίας.
Το επόμενο προσκυνηματικό ταξίδι μας, στον ίδιο προορισμό ήδη προγραμματίστηκε και θα είναι από 12 έως και 15 Οκτ.2017.
Αργύριος Ανδριώτης
Ταξίαρχος ε.α.
