Φέτος μπορεί να είναι η τελευταία χρονιά που οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής, τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία. Η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη έχει προαναγγείλει την κατάργηση των τεκμηρίων εφόσον το υπουργείο εξασφαλίσει τα μέσα εκείνα βάσει των οποίων θα γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την πραγματική περιουσία των πολιτών και, το βασικότερο, από πού και πώς αυτή προήλθε.
Σύμφωνα με την Ημερησία οι βάσεις για την κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης τίθενται με τη δημιουργία τόσο του περιουσιολογίου όσον αφορά την ακίνητη περιουσία των πολιτών όσο και του καταθεσιολογίου, όπου εκεί θα καταγραφούν όλες οι τραπεζικές συναλλαγές σε βάθος 15ετίας.
Μέχρι όμως να καταργηθούν τα τεκμήρια διαβίωσης χιλιάδες φορολογούμενοι κινδυνεύουν να πέσουν φέτος στην «παγίδα» τους. Για τον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος του φορολογούμενου, της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του, λαμβάνονται υπόψη οι αντικειμενικές δαπάνες για:
Ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες κατοικίες. Το τεκμήριο υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:
μέχρι και 80 τ.μ. κύριων χώρων, με 40 ευρώ το τ.μ. ,
από 81 μέχρι και 120 τ.μ. με 65 ευρώ το τ.μ.,
από 121 μέχρι και 200 τ.μ. με 110 ευρώ το τ.μ.,
από 201 έως 300 τ.μ. με 200 ευρώ το τ.μ. και
από 301 τ.μ. με 400 ευρώ το τ.μ..
Για τον υπολογισμό του τεκμηρίου των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τ.μ., ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας.
Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι. Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%. Όταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.
Ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες δευτερεύουσες κατοικίες. Το τεκμήριο ορίζεται στο 50% του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας μαζί με το βοηθητικό χώρο της. Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, τα ετήσια ποσά του τεκμηρίου τόσο για την κύρια όσο και για την δευτερεύουσα κατοικία θα επιμερίζονται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Διάστημα μεγαλύτερο από 15 ημέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.
Το ίδιο ισχύει και εάν η κατοικία αυτή αποκτήθηκε ή μεταβιβάσθηκε μέσα στο έτος. Επίσης: Δεν υπολογίζεται τεκμήριο στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ΔΕΗ ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπόψη διάστημα.
Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους.
Τα τέκνα που φιλοξενούνται από τους γονείς τους στην κατοικία των γονέων δεν επιβαρύνονται με το τεκμήριο της κατοικίας στην οποία μένουν.
Αυτοκίνητα
Το τεκμήριο ορίζεται ως εξής:
Για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.ε. σε 4.000 ευρώ,
Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κ.ε μέχρι και τα 2.000 κ.ε.,
Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ.ε. προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε. και
Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ.ε. προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κ.ε.
Το τεκμήριο μειώνεται κατά 30% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο διαβίωσης για τα σκάφη αναψυχής, είτε αυτά είναι ανοικτού τύπου είτε αυτά είναι κλειστού τύπου, προσδιορίζεται σύμφωνα με το ολικό μήκος αυτών. Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, το τεκμήριο ορίζεται σε 4.000 ευρώ. Για τα πάνω από 5 μέτρα το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ το μέτρο.
Πισίνες
Το τεκμήριο ορίζεται κλιμακωτά ως εξής:
Σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα
Σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων.
Τεκμήριο ισχύει και όταν η πισίνα είναι συναρμολογούμενη ενώ για εσωτερική πισίνα το τεκμήριο διπλασιάζεται. Το τεκμήριο για τις πισίνες υπολογίζεται για όλο το έτος χωρίς να περιορίζεται σε μήνες χρήσης είτε πρόκειται για κύρια κατοικία είτε για δευτερεύουσα. Στις περιπτώσεις θανάτου ή μεταβίβασης/απόκτησης κατοικίας μέσα στο έτος, το τεκμήριο υπολογίζεται στους μήνες χρήσης.
Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες που βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, το τεκμήριο επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες και ενοικιαστές των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε διαμερίσματος στο οικόπεδο. Η μη χρήση πισίνας αποδεικνύεται με πιστοποιητικό καταστροφής της.
Ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης. Ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης ορίζεται το ποσό των 3.000 ευρώ για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και το ποσό των 5.000 ευρώ προκειμένου για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Δεν εφαρμόζεται η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη εφόσον ο φορολογούμενος ή τα εξαρτώμενα μέλη αποκτούν εισόδημα μόνο από τόκους και ακίνητα.
Πώς υπολογίζονται δίδακτρα και οικιακοί βοηθοί
Δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία. Για τον προσδιορισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται υπόψη η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και στα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα βαρύνει τον γονέα που καταβάλλει τις δαπάνες αυτές. Εάν τα δίδακτρα κλπ καταβάλλονται από εταιρεία που εργάζεται γονέας, η αντικειμενική δαπάνη εξακολουθεί να επιβαρύνει τον γονέα αυτόν.
Οικιακοί βοηθοί. Λαμβάνεται υπόψη η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων.
Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.
