Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί ο δήμαρχος να προχωρήσει σε απευθείας αναθέσεις.
«Αναθέτουμε απευθείας» είναι η πιο συνήθης έκφραση στα κείμενα αποφάσεων προμήθειας του κ. Δημάρχου. Πότε όμως επιτρέπονται οι απευθείας αναθέσεις;
Σύμφωνα με το αιτιολογικό πρόσφατης απόφασης του κλιμακίου του VII Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου οι απευθείας αναθέσεις του Δημάρχου κατ’ επίκληση των γενικών διατάξεων της διαγωνιστικής διαδικασίας, στις όποιες κατά κανόνα δεν προηγείται απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου είναι μη νόμιμες.
Είναι στην αρμοδιότητα του Δημάρχου να προσφεύγει στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης προκειμένου για προμήθειες του Δήμου, εφόσον η δαπάνη τους δεν υπερβαίνει, κατ’ είδος και σε ετήσια βάση, το συνολικό ποσό των 15.000 ευρώ. Δεν επιτρέπεται ο επιμερισμός.
Tο Κλιμάκιο του VII Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε μη νόμιμη δαπάνη ύψους 14.978 ευρώ, περιλαμβανομένου ΦΠΑ, που αφορούσε προμήθεια (εφαρμογές προγραμμάτων πληροφορικής) για τις ανάγκες Δήμου, η οποία είχε ανατεθεί απευθείας με απόφαση Δημάρχου με το σκεπτικό ότι «δεν προηγήθηκε της προμήθειας λογισμικού απόφαση ανάθεσης του κατά νόμο αρμόδιου οργάνου, ήτοι του Δημοτικού Συμβουλίου».
Με αφορμή την Πράξη 178/2012 του Κλιμακίου του VII Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ο δικηγόρος Δρ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου δημοσιεύει στο νομικό περιοδικό Θεωρία και Πράξη Διοικητικού Δικαίου (τεύχος Δεκεμβρίου 2013), τη γνωμοδότησή του στην οποία εξετάζει εάν και υπό ποιους όρους είναι δυνατή η απευθείας ανάθεση εκ μέρους του Δημάρχου προμηθειών των Δήμων.
Tο όριο της σχετικής δαπάνης είναι το ποσό των 15.000 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Aρμόδιο όργανο για τη συντέλεση της κατά τα ανωτέρω απευθείας ανάθεσης προμήθειας είναι ο Δήμαρχος «μετά προηγούμενη γνώμη του αρμοδίου για την αξιολόγηση οργάνου».
στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (διαπραγμάτευση), όταν η ετήσια κατ’ είδος προμήθεια δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ με ΦΠΑ. Προκειμένου, όμως, να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα αναθέσεώς της με πρόχειρο διαγωνισμό ή απευθείας, λαμβάνεται υπόψη η συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ετήσιες ανάγκες όλων των υπηρεσιών του Δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή ή που, ως εκ της φύσεώς τους, του αντικειμένου τους ή της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών. Δεν είναι νόμιμος, επομένως, ο επιμερισμός της κατά τα ανωτέρω συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή μερικότερες όμοιες ή ομοειδείς κατηγορίες.
Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η διαδικασία της απευθείας ας ανάθεσης αποτελεί εξαιρετική διαδικασία. Επιπλέον, υπάρχει ειδική αρμοδιότητα Δημάρχου για τη συντέλεση της απευθείας ανάθεσης προμήθειας, μετά από γνώμη του Δημοτικού συμβουλίου και της Οικονομικής επιτροπής. Ο δήμαρχος μπορεί να προσφεύγει στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για προμήθειες του Δήμου, εφόσον η δαπάνη τους δεν υπερβαίνει κατ’ είδος και σε ετήσια βάση το συνολικό ποσό των 15.000 ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Εξάλλου, ειδικώς το ζήτημα των προμηθειών των Δήμων ρυθμίζεται με το άρθρο 209 παρ. 1 του Ν 3463/2006 («Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων»). Σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη: «Οι προμήθειες των Δήμων, των Κοινοτήτων, των πάσης φύσεως Συνδέσμων τους, των νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και των ιδρυμάτων τους διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών των ΟΤΑ (ΕΚΠΟΤΑ), όπως ισχύει, με την επιφύλαξη των ειδικών ρυθμίσεων του ΠΔ 370/1995 (ΦΕΚ Α΄ 199), όπως αυτές έχουν τροποποιηθεί από το ΠΔ 105/2000 (ΦΕΚ Α΄ 100) και των αντίστοιχων του ΠΔ 57/2000 (ΦΕΚ Α΄ 45)».
Με τις ανωτέρω διατάξεις η ρύθμιση των προμηθειών των Δήμων παραπέμπεται ευθέως στις ειδικότερες διατάξεις της υπ’ αριθμ. 11389/1993 Απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών («Ενιαίος κανονισμός προμηθειών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης»). Συγκεκριμένα, στο άρθρο 2 παρ. 6 ορίζεται: «“Διαδικασία μέσω διαπραγμάτευσης” ή “απευθείας ανάθεση” είναι η διαδικασία εκείνη στα πλαίσια της οποίας η αναθέτουσα αρχή προσφεύγει στους προμηθευτές της επιλογής της και διαπραγματεύεται τους όρους της σύμβασης με έναν ή περισσότερους από αυτούς». Περαιτέρω, στο άρθρο 23 του ΕΚΠΟΤΑ προβλέπεται: «1. Προμήθεια με “διαδικασία μέσω διαπραγμάτευσης” ή “απευθείας ανάθεση” μπορεί να γίνει εάν συντρέχει μια από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στις περιπτώσεις των εδαφίων β΄ και γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 3 του παρόντος κανονισμού και της παραγράφου 20 του άρθρου 3 του Ν 1797/1988. Ειδικότερα η περίπτωση του εδαφίου (ζ) της παρ. 20 του άρθρου 3 του Ν 1797/1988 δεν εφαρμόζεται προκειμένου για προμήθειες που εμπίπτουν στις διατάξεις του ΠΔ 105/1988. 2. Προκειμένου να διενεργηθεί προμήθεια με διαδικασία μέσω διαπραγμάτευσης ή με απευθείας ανάθεση απαιτείται απόφαση του δημοτικού ή του κοινοτικού συμβουλίου το οποίο επιλέγει και τον προμηθευτή, αφού προηγηθεί γνωμοδότηση του αρμόδιου για την αξιολόγηση οργάνου. Η απόφαση πρέπει να αιτιολογείται δεόντως, με ρητή αναφορά στις περιπτώσεις που αναφέρονται στις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου που οδήγησαν στην προσφυγή σ’ αυτή τη διαδικασία και να αναφέρονται, πέραν των στοιχείων (ονομασία και ταχυδρομική διεύθυνση) της αναθέτουσας αρχής, η αξία, η ποσότητα και η φύση των αγοραζομένων εμπορευμάτων, ο αριθμός των αιτήσεων συμμετοχής (σε περίπτωση αποτυχόντος διαγωνισμού), ο αριθμός των υποψηφίων που καλούνται να υποβάλουν προσφορά, ενδεχομένως δε, ο αριθμός των υποψηφίων που δεν προκρίθηκαν και οι λόγοι απόρριψης της υποψηφιότητάς τους … Σε περίπτωση που η απευθείας ανάθεση αφορά προμήθεια ή δαπάνη της οποίας δεν υπερβαίνει κατά είδος, σε ετήσια βάση, το ποσό των επτακοσίων πενήντα χιλιάδων (750.000) δραχμών συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ ή εκείνο που ορίζεται στην περίπτωση θ΄ της παραγράφου 20 του Ν 1797/1988 όπως αυτή κάθε φορά ισχύει, αρμόδιος είναι ο Δήμαρχος ή ο πρόεδρος της κοινότητας, μετά προηγούμενη γνώμη του αρμοδίου για την αξιολόγηση οργάνου».
