Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση δε δίνει όλα τα στοιχεία της νέας ΚΑΠ, αν και αυτή θα αρχίσει να εφαρμόζεται μετά από τρεις μήνες. Ο κάθε αγρότης δεν ξέρει τι ενισχύσεις θα πάρει, πόσο θα μειωθούν, τι όροι και προϋποθέσεις χρειάζονται, πώς ορίζονται τα νέα δικαιώματα, τι τον συμφέρει να καλλιεργήσει στη νέα χρονιά για να έχει κάποιο εισόδημα, για να ζήσει και να συνεχίσει την αγροτική του δραστηριότητα.
Με λίγα λόγια, δεν ξέρει το περιεχόμενο της νέας ΚΑΠ 2014 – 2020, που είναι συνέχεια των προηγούμενων και χειρότερη, σε ό,τι αφορά την επιβίωση των μικρών και μεσαίων αγροτών και γι’ αυτό υπάρχει «θολούρα». Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ έχει ζητήσει εγγράφως τον επίσημο φάκελο, αλλά απάντηση δεν έχει πάρει!
Δεν ενημερώνουν, γιατί οι νέοι όροι και προϋποθέσεις, τα κριτήρια που θέτουν, κυρίως εξυπηρετούν την ανακατανομή των κοινοτικών πόρων και την αναδιανομή υπέρ των μεγάλων, για συγκέντρωση της παραγωγής στις μεγάλες καπιταλιστικές αγροτικές μονάδες, καθώς και τον προσανατολισμό σε ορισμένα προϊόντα, απ’ όπου θα ευνοηθούν οι μεταποιητές.
Χαρακτηριστικά, με τη νέα ΚΑΠ 2014 – 2020 έχουμε τα εξής, απ’ όσα έχουν ειπωθεί επίσημα:
1. Επιδοτείται κυρίως η έκταση καλλιέργειας που έχει ο αγρότης και όχι το είδος της καλλιέργειας. Οποιος έχει περισσότερη καλλιεργούμενη έκταση και στρέμματα σε καλή γεωργική κατάσταση, θα έχει περισσότερα λεφτά από τις επιδοτήσεις. Αλλάζει ο ορισμός του δικαιώματος που θα επιδοτείται, ωστόσο δεν είναι γνωστός! Παίζει ρόλο η αξία της αγροτικής γης και γι’ αυτό έχουν επιλέξει τη διαίρεση της χώρας σε τρεις περιφέρειες, που επίσημα ανακοίνωσαν:
Βοσκότοποι, που θα πάρουν το 25% των κονδυλίων του εθνικού φακέλου (445 εκατ. ευρώ)
Αροτραίες εκτάσεις, που θα παίρνουν το 47% (837 εκατ. ευρώ) των κονδυλίων
Δενδρώδεις καλλιέργειες, όπου θα κατευθύνεται το 28% των κονδυλίων (498 εκατ. ευρώ).
Το σύνολο είναι 1,78 δισ. ευρώ για τις άμεσες επιδοτήσεις (από 2,2 δισ. την προηγούμενη περίοδο 2007-2013). Αυτή η μεγάλη μείωση οφείλεται στην επιλογή της κυβέρνησης να μεταφερθούν πόροι (περίπου 1,5 δισ. ευρώ) από τον Α’ πυλώνα των άμεσων επιδοτήσεων στο Β’, που είναι η ενίσχυση κυρίως των επιχειρηματιών. Ετσι, ο Β’ πυλώνας, αν και είχε προϋπολογιστεί συνολικά σε 3,7 δισ. ευρώ (την προηγούμενη περίοδο 2007-2013 ήταν 3,96 δισ.), θα αυξηθεί στα 4,2 δισ. ευρώ περίπου.
2. Η κατανομή των άμεσων επιδοτήσεων θα διανέμεται με νέα κριτήρια:
Η βασική ενίσχυση, η οποία θα αντιστοιχεί στο 54% του εθνικού ορίου και η «πράσινη ενίσχυση» (μέτρα «περιβαλλοντικής προστασίας» των καλλιεργειών) που θα ανέρχεται στο 30%. Βασική και «πράσινη» ενίσχυση αποτελούν το 84% των άμεσων ενισχύσεων, που θα παίρνουν οι παραγωγοί που δήλωσαν στον ΟΣΔΕ μέχρι 100 στρέμματα. Το ίδιο ισχύει και γι’ αυτούς που έχουν δενδρώδεις καλλιέργειες. Από τους 700.000, θεωρούνται «μικροί αγρότες» το 50%, δηλαδή οι 350.000. Αυτοί, από το 2015 θα παίρνουν ενισχύσεις μέχρι 1.250 ευρώ το χρόνο και εξαιρούνται του «πρασινίσματος» και των δειγματοληπτικών ελέγχων.
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις θα αποτελούν το 9% του εθνικού φακέλου και αφορούν ορισμένα προϊόντα που εξυπηρετούν κυρίως τη βιομηχανία μεταποίησης. Συγκεκριμένα, με την επιφύλαξη ότι μπορεί να αλλάξουν, περιλαμβάνονται μέχρι τώρα:
— Τα όσπρια. Ο κλάδος στην εμπορία κυριαρχείται από δυο εταιρείες (3A και Agrino), που ελέγχουν πάνω από το 50% της αγοράς (στοιχεία 2012). Στην πενταετία 2008-2012 αυξήθηκαν τα καλλιεργούμενα στρέμματα κατά 17%.
— Τα κτηνοτροφικά ψυχανθή, για την παρασκευή ντόπιων ζωοτροφών, προκειμένου να μειωθούν οι εισαγωγές, όπως απαιτεί το καρτέλ των γαλακτοβιομηχανιών, ώστε να μειωθεί και η τιμή παραγωγού στο γάλα.
— Τα ζαχαρότευτλα, ώστε να διατηρηθεί η ποσόστωση και να λειτουργήσει η μεταποιητική βιομηχανία με το μοναδικό εργοστάσιο στο Πλατύ (το 2015 απελευθερώνεται ο τομέας).
— Το σκληρό σιτάρι (εξαγώγιμο). Ωστόσο, φαίνεται να μειώνεται η επιδότηση από 9-10 ευρώ/στρέμμα στα 3,5-6 ευρώ/στρέμμα.
— Τα βοοειδή, καθώς επιδιώκεται η μείωση των εισαγωγών ζώντων ζώων.
— Τα αιγοπρόβατα, καθώς η μεταποιητική βιομηχανία ενδιαφέρεται για παραγωγή φέτας.
— Το ρύζι, η βιομηχανική ντομάτα, η σποροπαραγωγή, τα πορτοκάλια χυμοποίησης και το σπαράγγι. Επίσης, στις συνδεδεμένες ενισχύσεις θα συμπεριλαμβάνονται οι κτηνοτρόφοι, που έχουν ειδικά δικαιώματα αναφοράς στο ζωικό κεφάλαιο και δεν είχαν βοσκότοπο (σταβλισμένη κτηνοτροφία).
Ωστόσο, στα περισσότερα από τα παραπάνω προϊόντα, η επιδότηση θα είναι μειωμένη περισσότερο από 30% σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε μέχρι τώρα.
Για τους «νέους αγρότες» προορίζεται το 2% του εθνικού φακέλου, υπολογίζοντας να εισέλθουν άνω των 15.000 νέοι αγρότες στην επόμενη πενταετία. Ωστόσο, τα κονδύλια αυτά είναι ψίχουλα.
Το 5% του εθνικού φακέλου θα κατευθυνθεί σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα και άλλους περιορισμούς – ορεινές και μειονεκτικές. Παραμένει το ειδικό καθεστώς στην καλλιέργεια στο βαμβάκι, όμως με μειωμένη επιδότηση ανά στρέμμα, που θα κυμαίνεται περίπου στα 70 ευρώ/στρέμμα, από 90 που είναι σήμερα, με τον όρο ότι διατηρείται η ποσόστωση των 2,5 εκατ. στρεμμάτων. Ακόμη, μπαίνει ο ορισμός του «ενεργού» αγρότη. Ως τέτοιος θεωρείται αυτός που έχει τουλάχιστον το 5% του εξωγεωργικού εισοδήματός του από άμεσες επιδοτήσεις.
Κατά τ’ άλλα, συνεχίζουν να διατηρούν την αποδέσμευση της επιδότησης από την παραγωγή, δηλαδή να επιδοτείται αγροτική γη κι ας μην καλλιεργείται.
Αυτοί οι όροι και οι προϋποθέσεις μειώνουν σημαντικά τις ενισχύσεις και αναδιανέμουν τους πόρους για να εξυπηρετήσουν τις αναδιαρθρώσεις που προωθούν. Εχουν συγκεκριμένο προσανατολισμό ανάπτυξης της κτηνοτροφίας επιχειρηματικής μορφής, τη μείωση του κόστους παραγωγής με ντόπιες ζωοτροφές (ψυχανθή) και των οσπρίων, αφού η κατανάλωσή τους λόγω κρίσης αυξάνεται και ταυτόχρονα θέλουν να μειωθούν οι εισαγωγές. Δεν έχουν όμως πολλά περιθώρια, γιατί μπαίνουν οι περιορισμοί της ΕΕ, που δεν επιτρέπουν μεγάλες αυξήσεις, αφού έχουν σύγκριση τις περασμένες χρονιές για το τι καλλιεργούσαν και σε πόσες εκτάσεις.
Αλλά, όπως από τις επιδοτήσεις δε σώθηκαν μικροί και μεσαίοι αγρότες, έτσι και τώρα ο ξεριζωμός θα συνεχιστεί με νέο αριθμό. Αφού και αυτά που παίρνουν ως ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, θα τους τα πάρουν μέσω της φορολογίας (π.χ. το 50%, δηλαδή 350.000 παραγωγοί, που θα πάρουν επιδότηση μέχρι 1.250 ευρώ, τους τα παίρνει αυτόματα ο ΕΝΦΙΑ με τη φορολόγηση όχι μόνο του σπιτιού, αλλά και της αποθήκης, της στάνης, του χωραφιού, που δεν τον είχε τα προηγούμενα χρόνια και έπονται η φορολόγηση στις γεωτρήσεις κ.ο.κ.).
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αμφισβητεί την ΚΑΠ και την ΕΕ, ούτε διακρίνει ταξικές πολιτικές που ευνοούν τους μεγάλους και τη συγκέντρωση. Αντίθετα, βλέπει «εγγενείς αδυναμίες» στην ΚΑΠ και ότι με μια άλλη διαπραγμάτευση με τη «συμμαχία του Νότου -λες και είναι γεωγραφικό και όχι ταξικό ζήτημα- θα ήταν καλύτερα τα αποτελέσματα για τους μικρομεσαίους αγρότες και τις οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις -είναι το μοντέλο που επιδιώκουν- και θα αποτελούσε ο αγροτοδιατροφικός τομέας μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης.
Υποκρίνονται και κοροϊδεύουν συνειδητά, αφού ξέρουν καλά ότι η στρατηγική της ΕΕ για το 2020 είναι η οικονομική μεγέθυνση, δηλαδή η ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων. Μάλιστα, δεν την αμφισβητούν και είναι βέβαιο ότι η οικογενειακή μικρή μονάδα είναι καταδικασμένη σε θάνατο.
Σε ειδική ερώτηση στη ΔΕΘ προς τον Αλ. Τσίπρα για το κλείσιμο των εργοστασίων της βιομηχανίας ζάχαρης, δε δεσμεύτηκε ότι θα τα ανοίξει. Αν και διαπίστωσε ότι γίνονταν κάποτε εξαγωγές ζάχαρης στα Βαλκάνια, δεν ανέφερε ποια ήταν η αιτία που δε συνεχίζονται, αλλά αντίθετα κλείνει η ΕΒΖ. Περιορίστηκε να πει: «Η ζάχαρη εντάσσεται στη λογική της αποεπένδυσης, φταίνε οι τράπεζες που δε χρηματοδοτούν». Κουβέντα για ποσοστώσεις, ΚΑΠ, ΕΕ.
Η πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ
Είναι ολοφάνερο ότι και με τη νέα ΚΑΠ 2014 – 2020, ο μικρομεσαίος αγρότης, όσο και να δουλέψει, δεν μπορεί να φτάσει το μειωμένο κόστος παραγωγής του μεγάλου. Λύση για την επιβίωσή του είναι να αποκτήσει τα πλεονεκτήματα της μεγάλης παραγωγής. Αυτό θα γίνει με τη συνεταιριστικοποίηση, δηλαδή την ενοποίηση της μικροϊδιοκτησίας σε μία μεγάλη.
Η ενοποίηση γης – καλλιεργητικών δραστηριοτήτων σημαίνει χαμηλό κόστος παραγωγής με κρατική επιστημονική και τεχνική στήριξη, για παραγωγή καλών, ποιοτικών, φτηνών προϊόντων για τη λαϊκή οικογένεια. Με εξασφαλισμένη πώληση της παραγωγής, αφού θα υπάρχει η κρατική συγκέντρωση και το εμπόριο.
Είναι άλλη μορφή οργάνωσης της παραγωγής και άλλη εξουσία, του λαού. Είναι ένα ανώτερο ποιοτικά σύστημα για τις διατροφικές ανάγκες του λαού και ο αγρότης δε θα έχει αγωνία για τις καιρικές συνθήκες και τις θεομηνίες ή το πράσινο σκουλήκι στο βαμβάκι ή τον περονόσπορο στο αμπέλι, γιατί θα υπάρχουν ινστιτούτα – στήριγμα στην αγροτική παραγωγή και αποκλειστικά κρατικός φορέας ασφάλισης με όλα τα σύγχρονα μέσα, που θα διαλύει χαλάζια πριν φτάσουν στη γη, θα προστατεύει την παραγωγή.
Δε θα υπάρχει αγωνία για τα φυτοφάρμακα, τις ζωοτροφές, την ενέργεια, πόσο κάνουν τα λιπάσματα κ.ο.κ. Δε θα υπάρχει αγωνία, γιατί η βιομηχανία αγροτικών εφοδίων θα είναι κοινωνικοποιημένη, ούτε αγωνία σε τι τιμή θα πουληθεί το προϊόν, γιατί θα υπάρχει κρατική συγκέντρωση και εμπορία.
Ο αγρότης θα είναι ένας κρίκος σε αυτή την κοινωνικοποιημένη μορφή παραγωγής, που θα δουλεύει σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι, θα έχει μισθό που να μπορεί να ζήσει, με ωράριο, χρόνο ξεκούρασης, δημόσια και δωρεάν και ποιοτική φροντίδα της υγείας του, τη μόρφωση των παιδιών του, παιδικούς σταθμούς, ειδική φροντίδα για τους ηλικιωμένους, διακοπές κάθε χρόνο, αθλητικά και πολιτιστικά κέντρα για τη νεολαία και όλη την οικογένεια δωρεάν. Δε θα είναι πολυτέλεια, όπως ισχύει σήμερα. Αυτή είναι ανάπτυξη υπέρ του λαού.
Δίνουμε, λοιπόν, προοπτική στον καθημερινό αγώνα, όταν στήνουμε μπλόκα, διεκδικώντας φτηνότερο πετρέλαιο, μείωση φορολογίας, να μη σαπίζει η παραγωγή στο χωράφι κ.ά. Οσο ανασυγκροτείται και επανακάμπτει το μαζικό κίνημα, όσο συνδέουμε την οικονομία με την πολιτική, τόσο δυναμώνουμε την προοπτική για την αλλαγή τάξης στην εξουσία, για τη δική μας λαϊκή εξουσία και οικονομία. Αυτό σημαίνει ισχυροποίηση του ΚΚΕ παντού.
Της Διαμάντως ΜΑΝΩΛΑΚΟΥ*
* Η Διαμάντω Μανωλάκου είναι μέλος της ΚΕ και υπεύθυνη του Τμήματος Αγροτικής πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ
