Μια αναδρομή παραμονές της επετείου των δραματικών γεγονότων. Αναδρομή σε ένα παρελθόν γεμάτο απώλειες και νεκρά βλέμματα. Τότε που μειώθηκαν οι ώρες του ύπνου στο Τραχώνι. Πως τα φέρνει καμιά φορά η ζωή. Πρόσφυγες του ’22 από Μικρά Ασία και Εύξεινο Πόντο. Άφησαν πίσω χώματα, γέλια, χαρές, έρωτες, πίκρες.
Αγωνίστηκαν να βρουν τον προσανατολισμό τους σε αυτόν τον μακρύ και γεμάτο στροφές δρόμο. Και εδώ τώρα, στα νέα γιαπιά της ζωής τους, δεν αντάλλαξαν τον αξιακό τους κόσμο. Η ελευθερία είναι μία, και ορίζεται ως αυτονομία. Τρείς μέρες πριν Της Παναγίας του 1944. Μια χαμηλή πτήση η ζωή τους.
Περικυκλωμένοι και Παγιδευμένοι από τις απελευθερωτικές δυνάμεις της Μεγάλης Βουλγαρίας του Αγίου Στεφάνου, μεταλλαγμένης βεβαίως βεβαίως λίγο αργότερα σε παράδεισο υπαρκτού σοσιαλισμού. Πρωινό Δωδεκάτης Αυγούστου του1944. Χωρίς λέξη γνέφουν τα κεφάλια τους. Σιδηροδέσμιοι Προχωρούν. Πορεία πέντε χιλιομέτρων. Αποχαιρετισμός στον αυθορμητισμό της νιότης. Θέση Αντάλοφος.
Σκηνή δίχως ήχους. «Για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη» Ούτε ένα νεύμα από ζωή για να ξεδιψάσει κανείς. Ψυχρή εκτέλεση στο όνομα εθνικών εγωισμών, έχοντας για αφετηρία την απληστία. Συστατικά στοιχεία της δράσης των κατοχικών, το μίσος και η ροπή τους στην βία. Αμβλυμμένα στοιχεία ενός σχεδίου που υιοθετήθηκε και αξιοποιήθηκε και που αποτέλεσε βασικό συστατικό της σκέψης και της πρακτικής τους.
Φρικιαστικά πλάνα θηριωδιών και θυμάτων σφραγίζουν παντού την παρουσία τους. Μια αιματοβαμμένη οδύσσεια αλαφιάζει συνειδήσεις, παγώνοντας το αίμα στα πέρατα της φρίκης. Πυκνή σε συνειρμούς και συνηχήσεις η διαδρομή μου. Ακουμπώ το πρωινό μου βλέμμα σκύβοντας στην είσοδο της χωμάτινης διακλάδωσης. Αφουγκράζομαι την περίεργη σιγή της άλλης πλευράς που απέχει μια ανάσα.
Εκκωφαντικές γροθιές στο στομάχι μου έρχονται συνεχώς. 27 το μέτρο τους. Αγωνίζονται να ξεφύγουν από την λήθη. 70 χρόνια η μνήμη, εγκαταλειμμένη σε ένα ερεθισμένο θυμικό. Ένας σορός από νεκρές Ιθάκες. Χωρίς ακρότητες και φανφάρες, προσπαθεί να τραβήξει τα βλέμματα πάνω της.
Εγκλωβισμένη σε μία γενιά που εξαντλήθηκε στα γνωστά αδιέξοδα και άκεφα ιδεολογικά της μονοπάτια, λόγω επιλεκτικής προφανώς ακοής. Η Πατρίδα ακόμα κουφή, άλαλη και αλλήθωρη, για λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς την αγυρτεία τραβά. Το ίδιο και εμείς. Βουλιαγμένοι σε χάσμα ασυνεννοησίας αγεφύρωτο. Εγκλωβισμένοι καταναλωτές σε εγκλωβισμένη πολιτεία. Βουτηγμένοι στην πολυδάπανη κακογουστιά του «κωδικού έργου».
Πολτοποιημένοι μέσα σε μια αδιάφορη ευρωμαρμελάδα από ψεύτικες αξίες και ψεύτικους ανθρώπους. 70 χρόνια σωρευμένα από καμένους χειμώνες, φθινόπωρα, καλοκαίρια και έαρ.
Υποκλίνομαι.
Με σεβασμό
Μιχάλης Σπανίδης.
