Του Οδυσσέα Βουρβουκέλη (*)
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι το πιο κοντινό στον πολίτη κέντρο λήψης αποφάσεων. Γι’ αυτό θα πρέπει να είναι ένας βαθύτατα δημοκρατικός και συγχρόνως συμμετοχικός θεσμός διοίκησης, με επίκεντρο τον πολίτη. Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα προς ποια κατεύθυνση πρέπει να βαδίσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση για την επιβίωσή της και την κατοχύρωση της αυτοτέλειάς της.
Μια κοινωνία που να διαχειρίζεται τον εαυτό της, δηλαδή μια κοινωνία πού αυτοδιευθύνεται. Μια αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία είναι μια κοινωνία στην οποία όλες οι αποφάσεις παίρνονται από το σύνολο το οποίο κάθε φορά άφορα το αντικείμενο αυτών των αποφάσεων. Δηλαδή ένα σύστημα όπου εκείνοι που ασκούν κάποια δραστηριότητα αποφασίζουν συλλογικά τι πρέπει να κάνουν και πως θα το κάνουν, με μόνα όρια εκείνα που τους χαράζει η συνύπαρξή τους με άλλες συλλογικές μονάδες.
Αλλά τι σημαίνει «αποφασίζω»;Αποφασίζω σημαίνει αποφασίζω εγώ ο ίδιος. Δεν σημαίνει αφήνω την απόφαση σε «κατάλληλους ανθρώπους» που υφίστανται κάποιον έλεγχο. Ούτε σημαίνει υποδεικνύω τους ανθρώπους που θα αποφασίσουν. Όταν υπάρχει μια ιεραρχία της εντολής την οποία απαρτίζουν οι «κατάλληλοι άνθρωποι», που αξιωματικά δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθούν ή όταν υπάρχουν «εκπρόσωποι» που δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθούν για μια ορισμένη περίοδο (και οι οποίοι, όπως αποδεικνύει η εμπειρία, πρακτικά μένουν στις θέσεις τους για πάντα) -είναι σαν να μην υπάρχει ούτε αυτοδιαχείριση ούτε καν «δημοκρατική διαχείριση». Δηλαδή το σύνολο το διευθύνουν άνθρωποι που στο εξής έχουν αποκλειστική και ειδικευμένη υπόθεση τους τη διεύθυνση των κοινών υποθέσεων και, δικαιωματικά ή εκ των πραγμάτων, ξεφεύγουν από την εξουσία του συνόλου. Από την άλλη μεριά, αποφασίζω σημαίνει αποφασίζω έχοντας επίγνωση. Αν κάποιος ή κάποιοι διαθέτουν μόνον αυτοί τις απαραίτητες πληροφορίες και καθορίζουν τα κριτήρια για να ληφθεί μια απόφαση, τότε δεν αποφασίζει το σύνολο έστω κι αν τυπικά «ψηφίζει». Αυτό σημαίνει πώς εκείνοι πού αποφασίζουν, οφείλουν να κατέχουν όλες τις σημαντικές πληροφορίες. Σημαίνει επίσης πως μπορούν να καθορίσουν οι ίδιοι τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία αποφασίζουν. Γι’ αυτό απαιτείται να έχουν την ευρύτερη δυνατή κατάρτιση.
Οι κύριοι άξονες πάνω στους οποίους στηρίζεται η ηθική του ανθρώπου κατα τον Δημόκριτο είναι οι επόμενοι 4.
1. Η ηθική συνείδηση, ως απαραίτητο υπόβαθρο και αφετηρία κάθε ηθικής πράξης
2. Το μέτρο και η αυτάρκεια, ως γνώμονας των ενεργειών και των αποφάσεων του ανθρώπου σε όλους τους τομείς της ζωής του
3.Ο καιρός, με την έννοια της επιλογής της κατάλληλης στιγμής προς επιτέλεση μιας συγκεκριμένης πράξης
4. Η μακαριότητα ως κριτήριο του ορθού ή μη αποτελέσματος μιας πράξης αλλά και ως η τελική επιδίωξη της ζωής.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και παράλληλα ο σημερινός δημότης πρέπει να έρθει σε πλήρη ρήξη με το παρελθόν και το παρόν, που υπόσχεται στην καλύτερη περίπτωση τη λογική μιας μικρής κρατικής υπηρεσίας, προκειμένου να επιβιώσει και να υπάρχει ένα καλύτερο μέλλον για τους Δημότες.
Στρατηγικά το να μη δώσεις μια μάχη είναι κάποτε από μόνο του μια νίκη.
Μπορεί η καλύτερη άμυνα να είναι η επίθεση. Ποια είναι όμως η καλύτερη επίθεση;
Μένει να αποδειχθεί στη πραγματικότητα και έξω στη ζωή ποια είναι η στρατηγική που θα επιλέξεις ανάλογα με τις συγκυρίες .
Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωμικά του ο Δημόκριτος λέει ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να πράττει τα «σωστά» στη ζωή του επειδή φοβάται την τιμωρία, αλλά επειδή αυτό που πράττει είναι το αποτέλεσμα μιας αυτόβουλης και συνειδητής επιλογής χωρίς εξωτερικούς εξαναγκασμούς. Με λίγα λογία σημασία δεν έχει να μην αδικείς αλλά για λογούς συνειδησιακούς να μην θέλεις να αδικείς.
Η συμμετοχή τώρα στα κοινά ενός τόπου δυστυχώς αποδεικνύεται έως σήμερα μια ανακύκλωση προσώπων απόψεων και προγραμματικών δηλώσεων .Μόνη φωτεινή εξαίρεση η παρουσία αρκετών νέων προσωπικοτήτων που όμως αρκετές από αυτές ουσιαστικά “καπελώνονται” από τους ίδιους κ ίδιους – επικεφαλείς και μη – , σε οποιαδήποτε κίνηση διεκδίκησης δήμων και περιφερειών . Οι απόψεις και οι προγραμματικές δηλώσεις που εκφράζονται σε αυτές τις κινήσεις χιλιοειπωμένες με μια μικρή δόση ρεαλισμού επί της σημερινής κατάστασης, οι οποίες με την σειρά τους “καλύπτουν” πολλές φωνές έκφρασης νέας πνοής και ανανέωσης . Δεν είναι φυσικά άξιο αναφοράς το φαινόμενο ” ανεξάρτητη κίνηση ” ή το “δηλώνω ανεξάρτητος”.Ο καθένας κρίνεται για τις πράξεις , τον λόγο του και την αντίληψη της κοινωνίας και τελικά της ζωής .
Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο όπου πλέον είναι αναγκαίο να ειπωθεί η αλήθεια , να περιγράφεται η πραγματικότητα και να σχεδιάζεται το μέλλον ύστερα από μελέτη του παρελθόντος και του παρόντος . Ο κόσμος πλέον πρέπει να ακούει αλήθειες για να συνηθίσει στο άκουσμα τους . Μόνο με αυτό το τρόπο θα ενεργοποιηθεί η κριτική του σκέψη και το αίσθημα συμμετοχής στα κοινά . Πρέπει να σταματήσει να παραπονιέται για τον τόπο του και να γίνει ενεργός πολίτης.
Συμμετοχή τώρα στην τοπική αυτοδιοίκηση σημαίνει Ζωντανή Συμμετοχή και όχι συμμετοχή αυτοσκοπός.
(*)Ο Οδυσσέας Βουρβουκέλης είναι Τεχνολόγος Γεωπόνος- Οινοποιός Δημότης Αβδήρων
