Το νέο βιβλίο του κ. Θωμά Εξάρχου για τις Νησίδες της Ξάνθης
Άρθρο: Νάντια Νάκου
Το βιβλίο: «Ξάνθη Νησίδες Νο 3- Βυρσοδεψεία. Ένα διάλλειμα στο κοντινό παρελθόν» του κ. Θωμά Εξάρχου εκδόθηκε τον φετινό Αύγουστο. Ο συγγραφέας ιστορικός στην εισαγωγή του αναφέρει: «Η παλιά πόλη έχει διαιρεθεί σε οικοδομικά τετράγωνα με αρίθμηση τα οποία υπερβαίνουν τα 50. Πιστεύω πως η ιδιοκτησιακή έρευνα των κτισμάτων των τετραγώνων αποδίδει στοιχεία τα οποία είναι χρήσιμα ιστορικά στοιχεία της πόλης. Στο παρελθόν βάφτισα αυτά τα τετράγωνα ως «Νησίδες» και προχώρησα στην έρευνα και έκδοση δύο εργασιών με τίτλο: «Νησίδες Νο 1 και Νο 2».
Η σημερινή εργασία ανήκει και αυτή στην κατηγορία των «Νησίδων» αν και δεν είναι η περιοχή αριθμημένο οικοδομικό τετράγωνο, μπορούμε όμως να πούμε ότι δικαιούται να φέρει τον τίτλο: «Νησίδες Νο 3».
Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης η περιοχή μέχρι το 1914 ήταν πραγματικά μια νησίδα. Η περιοχή για μένα έχει έναν ιδιαίτερο συγκινησιακό δεσμό με τα αφηγούμενα.
Θυμάμαι την έκταση των λαχανοκήπων, των επαγγελματικών εγκαταστάσεων και των σπιτιών όπως υπήρξε τον Οκτώβριο του 1940.
Δούλεψα χειρονακτικά στην κατασκευή της «Πισίνας» στη βουλγαρική κατοχή και έγινα χρήστης των υπηρεσιών της μετά την περάτωση της.
Οι μνήμες είναι ακέραιες και όχι μεταμφιεσμένες».
Για άλλη μια φορά ο κ. Εξάρχου μας εξέπληξε ευχάριστα με το υλικό που παρουσίασε και φυσικά αποτελεί πραγματικό θησαυρό στα χέρια των νέων γενεών. Πέρα από τις φωτογραφίες ιστορικής σημασίας, μαθαίνουμε διάφορες πληροφορίες όπως:
«Η πρώτη γέφυρα η οποία συνδέει τη συνοικία «Καβακίου» με τη συνοικία Σαμακώβ παρασύρθηκε από το χείμαρρο το έτος 1914 ή 1915».
«Η βουλγαρική κυβέρνηση ήταν τόσο βεβαία για τη γερμανική νίκη και βεβαία για παντοτινή κατοχή της Ξάνθης. Έτσι το φθινόπωρο του 1941 προχώρησε στην κατασκευή της πισίνας. Λειτούργησε το 1944».
«Ο σημερινός χώρος τον οποίο καταλαμβάνει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης χαρακτηρίστηκε χώρος για τη δημιουργία πάρκου. Ο Δήμος Ξάνθης προχώρησε σε πράξεις αναλογισμού αποζημιώσεως το 1969 και το 1972 σε 55 δικαιούχους εκ των οποίων οι 23 ήταν μουσουλμάνοι.
Στις 25/2/1973 η εφημερίδα Μιλιέτη της Κωνσταντινούπολης γράφει για την κατεδάφιση του Τεμένους στα Ταμπάχανα.
Η τοπική εφημερίδα «Προοδευτική» γράφει ότι αυτό κατεδαφίστηκε ύστερα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για πάρκο. Άλλωστε κατεδαφίστηκαν και κατοικίες και επαγγελματικές στέγες δημοτών».
«Στις 14/3/1973 ανακοινώθηκε από τον αντιβασιλέα Γεώργιο Παπαδόπουλο ίδρυση πανεπιστημίου στη Θράκη.
Στις 31/1/74 πανηγυρίζει η Κομοτηνή γιατί η έδρα του πανεπιστημίου θα είναι στην Κομοτηνή.
Την 1/2/74 εστάλη τηλεγράφημα διαμαρτυρίας από την Ξάνθη για την απόφαση της έδρας.
Στις 20/3/1975 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια του πανεπιστημίου.
Στις 20/11/1975 ο τότε δήμαρχος της Ξάνθης Βασίλειος Βασιλειάδης ύστερα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ξάνθης η οποία εγκρίθηκε από τη Νομαρχία Ξάνθης προχώρησε στη δωρεά του οικοπέδου στο ΔΠΘ με την υποχρέωση μέσα σε δύο χρόνια να ανεγείρει σχετικά με τη λειτουργία του πανεπιστημίου κτίσματα».
«Η απόκτηση από το Δήμο δημοτικού ηλεκτροφωτισμού ήταν αντίθετη με τα συμφέροντα του Εβραίου Δαυίδ Αττάς, για το μοναδικό λόγο ότι ήταν ο εργολάβος ο οποίος παρείχε φως στους δρόμους της πόλης με λάμπες πετρελαίου.
…27/1/35 Απόλυση υπαλλήλων ηλεκτροφωτισμού. Έκλεβαν λαμπτήρες».
Παιδί 14 ετών στον ηλεκτροφωτισμό με 1200 δραχμές μηνιαίως. Είναι γιος του Μιχ. Βογιατζή.
Ήταν ο Πέτρος. Στην κατοχή μαζί κάναμε όνειρα.
Ο Πέτρος έλεγε: ότι θα ρθει η λευτεριά θα τρώμε με χρυσά κουτάλια.
Ο Πέτρος ήταν άτυχος. Δεν χάρηκε για πολύ την λευτεριά. Σκοτώθηκε στον Εμφύλιο».
