Σακχαρώδης διαβήτης
Γράφει ο Βασίλειος Παπαδόπουλος – ιατρός ειδικός παθολόγος & μοριακός βιολόγος
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι από 1.000.000 διαβητικοί ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθεί ένα επιπλέον 50% το οποίο αφορά ασθενείς με διαβήτη που είτε δεν έχει διαγνωστεί είτε δε λαμβάνουν θεραπεία.
Ο σακχαρώδης διαβήτης, όπως λέγεται, περιλαμβάνει δύο κατηγορίες ασθενών: αυτούς που έχουν τύπου Ι διαβήτη (στους οποίους η έναρξη των συμπτωμάτων έχει γίνει πρώιμα, συνήθως στην παιδική ή εφηβική ηλικία και είναι απόλυτα εξαρτημένοι από τη χορήγηση ινσουλίνης) και σε αυτούς που έχουν τύπου ΙΙ διαβήτη (στους οποίους η έναρξη των συμπτωμάτων γίνεται νωρίτερα ή αργότερα στην ενήλικη ζωή και στο πρώτο τουλάχιστο στάδιο που κρατά 10-15 χρόνια δεν εξαρτώνται από τη χορήγηση ινσουλίνης).
Ιδιαίτερα απασχολεί την παγκόσμια ιατρική κοινότητα ο τύπου ΙΙ διαβήτης, που είναι σε ένα μεγάλο ποσοστό (περίπου 50%) κληρονομικός. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ραγδαία αύξηση του ποσοστού των διαβητικών ασθενών λόγω κυρίως της καθιστικής ζωής, της παχυσαρκίας και του σωματικού και ψυχικού stress. Επίσης παρατηρείται διείσδυση του διαβήτη τύπου ΙΙ σε ολοένα και μικρότερες ηλικίες, σε ακραίες δε καταστάσεις ακόμη και σε παιδιά.
Πώς μπορεί κανείς να προλάβει το σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ; Κατ’ αρχάς τροποποιώντας ορισμένες από τις «κακές» συνήθειες: Τις υπερβολικές θερμίδες, την κατανάλωση ζωικών λιπαρών, το κάπνισμα, την καθιστική ζωή και την έκθεση σε στρεσσογόνα ερεθίσματα. Μία ισορροπημένη διατροφή σε ποιότητα και ποσότητα, μία μετρημένη κατανάλωση ζωϊκών λιπαρών που δεν περιέχει περισσότερο από 300 mg χοληστερίνης την ημέρα, μία μικρή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, μία «ερασιτεχνική» σχέση στη χειρότερη περίπτωση με το τσιγάρο (το πολύ 5 τσιγάρα την ημέρα χωρίς να κατεβάζουμε τον καπνό στους κατώτερους αεραγωγούς), μία ήπια αεροβική άσκηση (20 λεπτά περπάτημα στα όρια της αντοχής για 3 ημέρες την εβδομάδα τουλάχιστον) και, τέλος, η απομάκρυνση όλων των επιβαρυντικών για την ψυχική και σωματική υγεία ερεθισμάτων (όσο αυτό μπορεί να είναι εφικτό) βάζουν τα θεμέλια για μία ζωή χωρίς διαβήτη. Επειδή όμως στην παθογένεια του διαβήτη παίζουν ρόλο και γενετικοί παράγοντες, η προσκόλληση στους πιο πάνω στόχους στη χειρότερη περίπτωση θα καθυστερήσει την εμφάνιση διαβήτη ενώ αν αυτός εμφανιστεί θα αργήσει να οδηγήσει τον ασθενή σε ινσουλινοεξάρτηση.
Γιατί είναι ο διαβήτης πρόβλημα; Γιατί απλούστατα έχει δυσμενή επίδραση σε κάθε όργανο του σώματος, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται αγγειακής αιτιολογίας αλλά και άμεσες βλάβες σε όργανα όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά, οι νεφροί, οι αμφιβληστροειδείς κ.λ.π.. Πολύ συχνά παρουσιάζονται άτονα έλκη, δηλαδή πληγές που δεν κλείνουν, ενώ συχνή επίσης είναι η εμφάνιση περιφερικής νευροπάθειας, ιδιαίτερα του αυτονόμου νευρικού συστήματος. Τέλος, διαταράσσεται η επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος με κύριες εκδηλώσεις τις συχνές λοιμώξεις (π.χ. ουρολοιμώξεις κ.λ.π.).
Πώς διαγιγνώσκεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ; Κατ’ αρχάς θα πρέπει κανείς στον τριετή (αν είναι μεταξύ 20 και 40 ετών) ή στο ετήσιο (αν είναι πάνω από 40 ετών) προληπτικό εργαστηριακό έλεγχο να περιλαμβάνει οπωσδήποτε προσδιορισμό γλυκόζης αίματος. Τιμές πάνω από το 126 mg/dl (χωρίς να προηγηθεί νηστεία), όταν επαναλαμβάνονται τουλάχιστον μία φορά ακόμη, είναι συνώνυμες του σακχαρώδη διαβήτη. Αντίστοιχα, σε τιμές σακχάρου κάτω από 100 mg/dl η πιθανότητα ύπαρξης σακχαρώδη διαβήτη πρακτικά εκμηδενίζεται. Όταν όμως παρατηρούνται τιμές σακχάρου μεταξύ 101 και 125 mg/dl (οι τιμές ισχύουν για την Ευρώπη καθώς στην Αμερική το αντίστοιχο προτεινόμενο διάστημα είναι μεταξύ 111 και 125 mg/dl), γεγονός που καλείται διαταραχή της γλυκόζης νηστείας (προδιαβητική κατάσταση), χρειάζεται μία ειδική εξέταση που λέγεται καμπύλη γλυκόζης για να διαλευκανθεί η τυχόν ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη ή μιας ακόμη προδιαβητικής διαταραχής, της διαταραχής της μεταγευματικής γλυκόζης.
Ιδιαίτερα σχολαστικοί στον προληπτικό έλεγχο πρέπει να είναι όσοι έχουν γονείς διαβητικούς
