fbpx
Γενική

Ο λαός δε «στέκεται» χωρίς παραδόσεις και «ρίζες»

Με επιτυχία γιορτάσθηκε το έθιμο του «Κλήδονα» στον Πολύσιτο Ξάνθης- Αρκετός κόσμος παραβρέθηκε στην εκδήλωση

Για μια ακόμη χρονιά, αναβίωσε το έθιμο του Άη Γιάννη του Κλήδονα, στον Πολύσιτο του Δήμου Βιστωνίδας, την Τετάρτη το βράδυ, το οποίο έχει τις ρίζες του στα αρχαία χρόνια. Το έθιμο αναβίωσε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πολυσίτου και το Σύλλογο Γυναικών του οικισμού και στέφθηκε με πλήρη επιτυχία. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην πλατεία του χωριού, όπου βρέθηκε πλήθος κόσμου, που με πολύ ενδιαφέρον παρακολούθησε το έθιμο με τις φωτιές, αλλά και αυτό με το «πηγάδι», το οποίο δείχνει το μέλλον των κοριτσιών, σε σχέση με το γάμο τους. Παρόντες στην εκδήλωση ο Δήμαρχος Βιστωνίδας Νικόλαος Ζλάτκος, ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης του Δήμου Βασίλης Τσολακίδης, η Αντινομάρχης Πέπη Στάντσιου και πολλοί άλλοι, οι οποίοι διασκέδασαν με την αναβίωση του εθίμου.
Σε όλους τους ανθρώπους είναι κοινή η επιθυμία να ξέρουν τι μπορεί να τους συμβεί στο μέλλον. Οι άνθρωποι ακόμη σήμερα εξακολουθούν να πιστεύουν στην αστρολογία και τα ωροσκόπια, στους μάντηδες και τους προφήτες. Οι αρχαίοι λαοί δεν έκαναν τίποτε στη ζωή τους αν δεν συμβουλεύονταν πρώτα τους ιερείς, τους μάντεις και τα μαντεία.
Γαρυφαλλιά Παρλαπάνη: «Ένας λαός δε «στέκεται» χωρίς παραδόσεις και «ρίζες»
Τα τελευταία 5 χρόνια, αναβιώνει το έθιμο στον Πολύσιτο, σύμφωνα με την Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Γαρυφαλλιά Παρλαπάνη, η οποία μιλώντας στα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ανέφερε τη σπουδαιότητα αναβίωσης των εθίμων.
«Είναι πολύ σημαντικό να αναβιώνουν τα έθιμα, για να τα μαθαίνουν οι νέες γενιές. Ένας λαός δεν μπορεί να μην έχει έθιμα και παραδόσεις. Ο άνθρωπος δεν υπάρχει χωρίς τις παραδόσεις», δήλωσε η κ. Παρλαπάνη, εκφράζοντας συγχρόνως και μια πικρία, για την εξαφάνιση των εθίμων, αφού σύμφωνα με την ίδια ο Άη Γιάννης ο κλήδονας γιορτάζονταν στο χωριό, μέχρι τα τελευταία χρόνια, κάτι που δυστυχώς έπαψε να γίνεται, με αποτέλεσμα την ανάγκη αναβίωσής του.
Κυρατσώ Αραμπατζή: «Κάποια στιγμή οι νέοι ντρέπονται για τις παραδόσεις μας»
Η ψυχή της αναβίωσης του εθίμου είναι η κ. Κυρατσώ Αραμπατζή, ένα απλό μέλος της κοινωνίας, όπως λέει η ίδια. Το έθιμο αναβιώνει ύστερα από δική της πρωτοβουλία, αφού η ανάγκη αναβίωσης των εθίμων είναι μεγάλη.
«Κάποια στιγμή τα παιδιά ντρέπονται για τα έθιμα του τόπου μας. Τα θεωρούν ξεπερασμένα και «χωριατιά». Αυτό που θέλαμε εμείς ήταν να επανέλθει αυτό το πολύ ωραίο έθιμο, το οποίο τηρούνταν κάθε χρόνο, σε πολλές περιοχές, χωρίς να ήταν απαραίτητο να αναβιώσει. Ήταν δεδομένο ότι θα γίνει αυθόρμητα», ανέφερε η κ. Αραμπατζή, δίνοντας συγχρόνως και το στίγμα της «εξαφάνισης» των εθίμων.
«Λίγα λόγια για το έθιμο»
Ο Κλήδονας είναι γνωστότατη λαϊκή γιορτή σε ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και σε όλη τη Θράκη, όπου η τέλεσή του παρουσιάζει αξιόλογες παραλλαγές. Στις 23 Ιουνίου, λοιπόν, το βράδυ στα τρίστρατα των δρόμων, σε κάθε γειτονιά ανάβουν φωτιές, οι γνωστές φωτιές του Άη- Γιάννη. Συναγωνίζονται μάλιστα για το ποια γειτονιά θα παρουσιάσει την καλύτερη και μεγαλύτερη φωτιά, φροντίζοντας για αυτό από πριν, ώστε να υπάρχουν συγκεντρωμένα ξύλα και κληματσίδες. Η φωτιά εξαγνίζει και διώχνει το κακό και χαράσσει με την πύρινη φλόγα της μια καινούρια αρχή. Συνδυάζεται βέβαια και με την ελληνική αρχοντιά, αφού οι νέοι πηδώντας τη φωτιά προβάλλουν την παλικαριά τους. Οι φωτιές τ Άη- Γιάννη ονομάζονται κατά τόπους αναφωτάριες, λαμπράτσες, φουνταριές και μπουμπούνες. Πρώτα τις πηδούν φυσικά οι πιο τολμηροί μέχρι να κατακαθίσει η φλόγα και ακολουθούν οι υπόλοιποι. Μέσα στη φωτιά ρίχνουν παλαιά σύνεργα της αγροτικής ζωής αλλά και Μαγιάτικα στεφάνια, που ήταν κρεμασμένα στις πόρτες των σπιτιών από το Μάη. Κάποιοι κρατούν μια πέτρα και την ώρα που πηδούν πάνω από τη φωτιά, την πετούν πίσω, πάνω από το κεφάλι τους λέγοντας: «ας φύγουν όλα τα κακά» ή «σίδερο η μέση μου, πέτρα το κεφάλι μου». Πηδούσαν τη φωτιά τρεις φορές, μια που ο αριθμός τρία είναι συμβολικός και άμεσα συνδεδεμένος με την παράδοση και τη θρησκεία μας. Με το τέλος της φωτιάς, παραμονή πάντα του Άη- Γιάννη, αρχίζει η προετοιμασία του Κλήδονα. Μια κοπέλα, που πρέπει απαραίτητα να έχει ζωντανούς τους γονιούς της, θα πάει να πάρει θαλάσσιο νερό σε «κακκάβι» και πρέπει να είναι «αμίλητο νερό». Δηλαδή θα το φέρει κρυφά και δεν θα μιλήσει σε κανένα σε όλο το δρόμο που θα κάνει έως ότου το αποθέσει στο ορισμένο σπίτι. Εκεί τα νέα κορίτσια και αγόρια θα ρίξουν το «ριζικάρι» τους (δαχτυλίδι, χάντρα, παραμάνα, σκουλαρίκι, κουμπί, κ.τ.λ.). Θα σκεπάσουν έπειτα το δοχείο με κόκκινο μαντήλι και θα το αφήσουν εκτεθειμένο στο ύπαιθρο όλο το βράδυ «για να το δγει τ αστρο», να αστριστεί, για να αποκτήσει μαντικές ικανότητες και να πει τα μελλούμενα. Το πρωί ανήμερα του Άη- Γιαννιού συγκεντρώνονται για να ανοίξουν τον Κλήδονα. Το κορίτσι που θα τον ανοίξει ονομάζεται «ριζικάρα» και θα πρέπει να είναι ανύπαντρο, πρωτότοκο και να ζουν οι γονείς του. Σκεπάζεται λοιπόν η ριζικάρα με το κόκκινο πανί που κάλυπτε το αμίλητο νερό και ανακατεύει με το δεξί χέρι τα αντικείμενα μέσα στο δοχείο. Ο Κλήδονας έτσι θα ανοίξει τα χαρούμενα με ένα τραγούδι: Ανοίξατε τον Κλήδονα με του Άη- Γιαννιού τη χάρη. Σήμερα φανερώνονται οι καλορριζικάροι. Στη συνέχεια, το κορίτσι βλέποντας τα αντικείμενα που βγάζει έξω από το αμίλητο νερό ένα- ένα, λέει και το σχετικό στιχάκι, που συνήθως είναι σκωπτικό, χιουμοριστικό, ειρωνικό και αναφέρεται στον έρωτα, στην αγάπη, στο γάμο, τη ζωή, το θάνατο, τον πλούτο, τη φτώχεια, τη δυστυχία ή την ευτυχία. Έδιναν βέβαια μεγάλη σημασία στο πρώτο αντικείμενο που θα έβγαινε από το αμίλητο νερό, γιατί πίστευαν πως ο κάτοχος του είναι τυχερός και θα αρραβωνιαζόταν μέσα στο χρόνο.

Νίκος Βιδάλης

Σχετικά Άρθρα