Γράφει ο Ηρακλής Ζωγράφος*
Όσο πλησιάζουμε προς την ημερομηνία έναρξης των Πανελλαδικών εξετάσεων τόσο μεγαλώνει η αγωνία των μαθητών, των γονιών τους, αλλά και των καθηγητών και των φροντιστών τους. Ειδικότερα για τους μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης η αγωνία είναι μεγαλύτερη, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα στατιστικά στοιχεία της προηγούμενης, τουλάχιστον, χρονιάς δεν είναι ευνοϊκά για αυτούς. Το 2008, λοιπόν, μόλις το 5% αρίστευσαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (από 18-20), μόλις το 9.5% αρίστευσαν στα Αρχαία Ελληνικά και το 1.5% στην Έκθεση, ενώ το 48% και το 44% των μαθητών έγραψαν κάτω από τη βάση (0-9.9) σε Ιστορία και Αρχαία αντίστοιχα.
Οι υποψήφιοι της Θεωρητικής Κατεύθυνσης θα ωφεληθούν σημαντικά αν λάβουν σοβαρά υπόψη τις παρακάτω οδηγίες. Πάνω σε αυτές θα πρέπει να προσανατολίσουν τον τρόπο που θα οργανώσουν τις τελικές τους επαναλήψεις. Θα βρεθούν έτσι πιο κοντά σε άριστες επιδόσεις στα μαθήματα των Αρχαίων, της Ιστορίας, της Λογοτεχνίας και των Λατινικών. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών και της Ιστορίας, καθώς τα δύο αυτά μαθήματα είναι μαθήματα αυξημένης βαρύτητας και έχουν μεγάλη σημασία στη συλλογή μορίων από τους υποψηφίους.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Η σωστή μετάφραση του αδίδακτου κειμένου και η ολοκληρωμένη απάντηση στις ερμηνευτικές ερωτήσεις είναι το κλειδί για επιτυχία
Στα Αρχαία Ελληνικά
Δίνεται στους μαθητές απόσπασμα διδαγμένου κειμένου 12-20 στίχων με νοηματική συνοχή και τους ζητείται :
Α) Να μεταφράσουν ένα τμήμα του 8- 10 στίχων στη νέα ελληνική (Μονάδες 10).
Β) Να απαντήσουν σε :
1. Δύο ερμηνευτικές ερωτήσεις που μπορεί να αναφέρονται σε ιδέες/αξίες/προβλήματα, στη στάση/ήθος/χαρακτήρα των προσώπων, στο ιστορικό/κοινωνικό/πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής, στη δομή/σύνθεση του κειμένου, σε υφολογικά/αισθητικά θέματα με βάση ολόκληρο το απόσπασμα. (Μονάδες 10 η καθεμιά)
2. Μία ερώτηση ερμηνευτική που αναφέρεται σε τμήματα του από μετάφραση διδασκόμενου κειμένου (Μονάδες 10). Σε αυτή την περίπτωση δίνεται στους μαθητές σε φωτοτυπία το συγκεκριμένο μεταφρασμένο τμήμα.
3. Μία ερώτηση που αναφέρεται στο γραμματειακό είδος στο οποίο ανήκει το κείμενο, στο συγγραφέα ή το έργο του [ Ερώτηση εισαγωγής ] (Μονάδες 10).
4. Μία ερώτηση λεξιλογική- σημασιολογική (σύνδεση λέξεων αρχαίας και νέας ελληνικής, διατήρηση ή αλλαγή της σημασίας τους, οικογένειες ομόρριζων λέξεων, απλών ή σύνθετων, συνώνυμα, αντώνυμα) (Μονάδες 10).
Δίνεται επίσης αδίδακτο πεζό κείμενο αττικής διαλέκτου 10- 12 στίχων και ζητείται :
Α) Να το μεταφράσουν στη νέα ελληνική (Μονάδες 20)
Β) Να απαντήσουν σε μία ερώτηση γραμματικής (Μονάδες 10) και μία ερώτηση συντακτικού (Μονάδες 10).
Κάθε ερώτηση του αδίδακτου κειμένου μπορεί να αναλύεται σε δύο υποερωτήματα, ανάλογα με το είδος των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
• Η μετάφρασή σας να είναι σε απλό, κατανοητό νεοελληνικό λόγο.
• Μην αποστηθίσετε τη μετάφραση, αλλά να την αποδώσετε με οδηγό το πρωτότυπο κείμενο, να ξέρετε πού πρέπει να σταματήσετε, για να αποφύγετε την παγίδα της περικοπής ενός αποσπάσματος του κειμένου.
• Η απάντηση στις ερμηνευτικές ερωτήσεις θα πρέπει πρωτίστως να βασίζεται στα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού σας βιβλίου, αλλά και σε σχόλια που θα βρείτε από άλλα ερμηνευτικά δοκίμια, σημειώσεις από το φροντιστήριο κ.λ.π. Συνδυάστε στην απάντησή σας όλες τις πηγές σας χωρίς να φλυαρείτε.
• Η προσεκτική ανάγνωση των ερωτήσεων είναι αυτή που θα σας οδηγήσει στο σωστό δρόμο για την απάντηση. Διαβάστε προσεκτικά και πάνω από μία φορά τις ερωτήσεις. Μην παρασύρεστε σε στοιχεία που δεν ζητούνται στην ερώτηση της εισαγωγής.
• Στη λεξιλογική ερώτηση να αποφεύγετε τα σύνθετα ρήματα και τις μετοχές, παρά μόνον όταν σας ζητείται.
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
• Η μετάφρασή σας του αδίδακτου κειμένου θα πρέπει να είναι σε φυσικό νεοελληνικό λόγο.
• Εστιάστε στη νοηματική άρθρωση του κειμένου και στα συμφραζόμενα για λέξεις άγνωστες ή δίσημες.
• Πριν προσεγγίσετε το άγνωστο κείμενο μεταφραστικά, αποκωδικοποιείστε τη δομική οργάνωση του κειμένου.
• Οι «μικρές λέξεις» (αυτές με…τα δύο ή τρία γράμματα…) είναι και οι πιο «επικίνδυνες»!
ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΤΕ : ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ- ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
• Τύποι διαφορετικοί από αυτούς που σας ζητούνται είναι το συνηθέστερο λάθος σας. Προσοχή στην ανάγνωση της παρατήρησης!
• Χρησιμοποιείστε σωστά τους τόνους και τα πνεύματα. Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι πολυτονική. (ΝΑΙ! Θα χάσετε μονάδες αν δεν τονίσετε σωστά!!).
• Ο συντακτικός ρόλος των λέξεων πρέπει να αποδίδεται ολοκληρωμένος και να δηλώνεται η εξάρτησή τους.
*Φιλόλογος- Ιστορικός
Αντιπρόεδρος Συλλόγου Φροντιστών Αν. Μακεδονίας και Θράκης
Μέλος Δ.Σ. Ε.Β.Ε. Ξάνθης
Συνεχίζεται αύριο…
