Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης: Ο μεγάλος αρχαιολόγος που ανακάλυψε τον χρυσό της Βακτρίας. Τον αποκαλούσαν θρύλο της παγκόσμιας αρχαιολογίας, καθώς έκανε δύο από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20 ου αιώνα: Βρήκε τη νεκρόπολη του Γκονούρ στο έδαφος του σημερινού Τουρκμενιστάν και επτά βασιλικούς τάφους στο βόρειο Αφγανιστάν, όπου ανακαλύφθηκαν 20 χιλιάδες αντικείμενα από χρυσό, ο λεγόμενος «Χρυσός της Βακτριανής» (ή της Βακτρίας).
Άπαντες συμφωνούν ότι οι συγκεκριμένες ανακαλύψεις είναι ίσης αξίας με τα ευρήματα από τους θησαυρούς του Πριάμου στην Τροία, όπως και με εκείνα του Τουταγχαμών. Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος “Επιτροπή Ποντιακών Μελετών” έγραψε: ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΙΟ ΟΔΟΙΠΟΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Μέ τόν Θεόν θά καλατσεύομε…
«Εγώ πα ποίος ειμαι καί ευτάς όλα ατά γιά τ’ εμέν;» από το ερώτημα αυτό της πρώτης γνωριμίας μας, που διατύπωσε είκοσι περίπου χρόνια πριν, όταν τον τιμήσαμε ως Ποντιακός Ελληνισμός στη μεγάλη αίθουσα του Συλλόγου Ποντίων «ΑΡΓΟΝΑΥΤΑΙ-ΚΟΜΝΗΝΟΙ» στην Καλλιθέα, δηλ. «εγώ ποιος είμαι και κάνεις όλα αυτά για μένα» που χαρακτήρισε την απλότητα και σεμνότητα του Βίκτωρα Σαρηγιαννίδη, ενός από τους μεγαλύτερους αρχαιολόγους της σύγχρονης εποχής, ο οποίος ήταν επίτιμο μέλος της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας, μέλος της Αμερικανικής Εταιρείας Επιστημών, διδάκτωρ της ιστορικής επιστήμης της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και είχε εκδώσει 20 και πλέον βιβλία στα ρωσικά, τα οποία έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά και ιαπωνικά και δύο από αυτά στα ελληνικά, έως την πρόσκλησή του να συμμετέχω στο παγκόσμιο συνέδριο που έγινε στην πόλη Μαρί του Τουρκμενιστάν το 2007 λέγοντάς μου «Χρήστο, έλα γιά ολίγα ημέρας μέτ’ εμάς νά ελέπ’ς ντό δουλείαν ευτάμε σ’ ανασκαφάς εκές ΄ς σήν ερημον Καρακούμ, θά είμες μαζί καί τό βράδον θά τερούμε ‘ς σόν ουρανόν καί θά καλατ…εύομε μέ τόν Θεόν».
Και πήγα, έμεινα αρκετές ημέρες, παρακολούθησα το επιστημονικό συνέδριο στο οποίο συμμετείχαν επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο και στο οποίο ο Βίκτωρας Σαρηγιαννίδης τεκμηρίωσε ότι, εκεί στη σημερινή έρημο αναπτύχθηκε ο πέμπτος μεγαλύτερος πολιτισμός της αρχαιότητας μεταξύ του 2200 π.Χ. και του 1.800 π.Χ. και το ανάκτορο Γκονούρ με τους 3.000 περίπου τάφους που ανέσκαψε και τους ναούς της φωτιάς και του νερού που ανακάλυψε επιβεβαίωσε, ότι εκεί υπήρξε η κοιτίδα της πρώτης θρησκείας του κόσμου, του Ζωροαστρισμού. Μας ξενάγησε σαν άριστος οικοδεσπότης στο χώρο των ανασκαφών, μας έδειξε την είσοδο του ανακτόρου που έχει ομοιότητα με το ανάκτορο της Κνωσού, για να καταλήξει ότι, ο εκεί πολιτισμός είχε σχέσεις με τον αρχαίο Κρητομινωϊκό πολιτισμό. «Εψαλάφεσα τόν Θεόν εκείνο τό βράδυν ‘ς σόν οὐρανόν, αμαν τόν Θεόν κ’ επορείς νά ευρίκσ’ ατόν αν καί κουβαλείς ατον απές ‘ς σήν ψης καί ‘ς σήν καρδίας».
Ανάμεσα λοιπόν σ’ αυτές τις δύο περιόδους της γνωριμίας μας μεσολάβησε μεγάλο χρονικό διάστημα γεμάτο γεγονότα, ταξίδια, ανασκαφές και νέα ευρήματα, γεμάτο αγωνίες και προσπάθειες να βρει χρήματα να συνεχίσει το έργο του, γεμάτο χαρές και ικανοποίηση για τις νέες ανακαλύψεις του και για τις δίκαιες τιμές και βραβεύσεις που του απονέμονταν και δεν ήταν λίγες, από το φθινόπωρο του 1968 όταν ξεκίνησε τις πρώτες ανασκαφικές έρευνες στη Βακτρία, όπου αργότερα έφερε στο φως τα περίπου 20.000 χρυσά κτερίσματα από τους τάφους του βασιλικού νεκροταφείου του λόφου Τιλλιά Τεπέ (Χρυσού Λόφου) στο Αφγανιστάν.
Και τώρα!! Δεν μπορώ να το συνειδητοποιήσω, ακόμη αγαπημένε μου φίλε και αδελφέ Βίκτωρα, κι ας γνώριζα πως τα τελευταία χρόνια, μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο που σ’ έπληξε, δυσκόλευε όλο και περισσότερο η μετακίνησή σου και η ζωή σου. Παρ’ όλα αυτά δεν σταμάτησες να επισκέπτεσαι το χώρο των ανασκαφών στο ανάκτορο Γκονούρ μέχρι πρόσφατα και να χαίρομαι νά καλατσεύω ‘ς σό τηλέφωνο μέ τ’ εσέν σ’ εμέτερον τήν καλατσήν, ‘ς σά ποντιακά, καί νά λές με τά νέα σ’. Δεν μπορώ να το πιστέψω ότι, αυτός ο καλός μου φίλος, αυτός ο σπουδαίος Άνθρωπος, αυτός ο μεγάλος επιστήμων, αυτός ο ποντιακής καταγωγής Έλληνας που τίμησε την πατρίδα μας και τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας, με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και είχε ανακηρυχτεί Πρεσβευτής του Ελληνισμού το 1998, έφυγε από κοντά μας, αφήνοντας την τελευταία του πνοή την Κυριακή 22.12.2013 στη Μόσχα. Το άγγελμα του θανάτου του μεταδόθηκε ακαριαία σ’ όλο τον κόσμο, συγκλόνισε το πανελλήνιο, αλλά και τον επιστημονικό κόσμο σ’ όλη την Οικουμένη που είχε αμέτρητους φίλους.
Με αγάπη και σεβασμό στη μνήμη σου
Ο φίλος σου
Χρήστος Γαλανίδης
Σύλλογος Ποντίων Ν. Ξάνθης
