21 Φεβρουαρίου: Διεθνής ημέρα Μητρικής Γλώσσας
Ιωακείμ ΒΡΑΒΑΣ
Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος
Και μόνο η απλή αναφορά του γεγονότος, μας συγκινεί. «Τη γλώσσα μας έδωσαν ελληνική», και σαν να έχουμε συμμετέχει κι εμείς ενεργά σε όλα όσα έχουν εκφραστεί ανά τους αιώνες στην ελληνική γλώσσα , σε όλες τις μορφές μεταβολής της, κάτι μέσα μας γιορτάζει. Και πολύ σωστά. Είναι η γλώσσα μας, οι σκέψεις μας, οι συγγενείς μας, το μέλλον μας. Είναι χάρη στη μητρική μας γλώσσα που μπορούμε να σκεφτόμαστε. Όπως σκεφτόμαστε. Ότι και αν σκεφτόμαστε. Η γλώσσα δεν είναι μια αυθαίρετη κατασκευή των λεξικών, αλλά αποτελεί μια οντότητα που απορρέει από τη δουλειά, τις ανάγκες τους δεσμούς, τις χαρές, τις προτιμήσεις και τις παραστάσεις μιας μακράς σειράς γενεών. Χάρη στις λέξεις, τους καλό -σχηματισμένους φθόγγους μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας, την αγάπη μας, τους φόβους μας, τα όνειρά μας. Αν μπορούμε, ας βγάλουμε τις λέξεις από τη σκέψη μας. Και αν μπορούμε ας προλάβουμε ώστε η σκέψη μας να μην αλλοιωθούν από τα σχήματα λόγου που γνωρίζουμε. Είναι δηλαδή, η γλώσσα ο καθρέφτης της κοινωνίας όπου ζούμε και την ίδια στιγμή, καθορίζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Είμαστε υπερήφανοι για τη μητρική μας γλώσσα. Κάθε άνθρωπος είναι, εφόσον συνδέεται τόσο άρρηκτα με την ύπαρξή του. Στην εποχή μας όμως, που ερίζουμε για τη σωστή διδασκαλία της ελληνικής και την παρούσα αμφιλεγόμενη μεταβολή της, εμείς που αντιλαμβανόμαστε το μεγαλείο και τη σπουδαιότητα μιας μητρικής γλώσσας, επιτρέπουμε με τα έργα και την ανοχή μας μια μητρική γλώσσα, την πομακική, να χάνεται. Με τις κινήσεις και την αδράνειά μας, έχουμε περιορίσει κατ’ οίκον, μια γλώσσα, έναν πολιτισμό, ένα σύστημα έκφρασης και όσα θα μπορούσαν να δώσουν μελλοντικά στην ανθρωπότητα και την περιοχή. Και σα να μην έφτανε ο περιορισμός της πομακικής και των στοιχείων της, επιχειρείται εντέχνως, αποτελεσματικά και απροσχημάτιστα η αντικατάστασή της με την τουρκική. Με μια σειρά αποφάσεων και χειρισμών, εξαιτίας αδράνειας και εθελοτυφλίας, αποφασίσαμε να επιβάλλουμε την αντικατάσταση ενός πολιτισμού από έναν άλλο, αλλότριο. Αποφασίσαμε να ανεχθούμε την αλλοίωση του τρόπου έκφρασης, και επομένως της αντίληψης της πραγματικότητας και των συνειδήσεων. Δεν είναι της παρούσης η ανάλυση των αιτιών, ούτε η αξιολόγηση των πολιτικών και τακτικών που έχουν οδηγήσει στην παρούσα κατάσταση. Είναι όμως της παρούσης η συνειδητοποίηση του προβλήματος, του εγκλήματος που αφήσαμε να συντελείτε. Και είναι πολλοί που βλέπουν σε αυτήν την ανάγκη αλλαγής της δεδομένης κατάστασης, έναν εθνικό κίνδυνο. Βλέπουν πιθανώς την αποσταθεροποίηση της περιοχής εξαιτίας αυτής της πρακτικής, και γι αυτό επιθυμούν να αντιδράσουν. Απολύτως θεμιτό. Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος που οφείλουμε να ενισχύσουμε την πομακική διάλεκτο. Δηλαδή, αν μας συνέφερε πατριωτικά θα την αφήναμε να σβήσει με καθαρές συνειδήσεις; Ο πολιτισμός κάθε περιοχής και η οικουμενική του διάσταση έχουν ανάγκη από όλες τις συνιστώσες τους. Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να οδηγείται στον εξαναγκασμό ενστερνισμού μιας άλλης γλώσσας ως μητρικής, επειδή αλλοιώνεται η φύση του, οδηγείται σε πολιτιστικό και ψυχικό βασανιστήριο.
Είναι ζήτημα βαθειά ανθρωπιστικό, όχι καθαρά εθνικό. ¨Όπως ακριβώς και η ελληνική γλώσσα.
