ΔΙΚΤΥΟ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ- ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΟΣΥΝΘΟΥ- ΘΕΑΤΡΑΚΙ ΣΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ -19- 20- 21 Ιουλίου 2013
Η Ξάνθη τιμά το Θωμά Εξάρχου και προσεγγίζει το πλούσιο ιστοριοδιφικό έργο του. Εισαγωγή Μιχάλης Σπανίδης/ Εισήγηση Δημήτρης Κασαπίδης. Το Δίκτυο Λόγου Και Πράξης αναδεικνύει και φέτος το πλησίασμά του με την Φύση και την ουσία της ανθρώπινης υπόστασης. Ταυτισμένο με τις μνήμες αποτελεί ξανά και ξανά έναν προορισμό συνάντησης όπου οι μύστες μπορούνε να σταθούνε αποκλειστικά στην ομορφιά του, να δούνε την οικολογία του, να μαγευτούνε από την σιωπή του ποταμού του. Με την εφαρμογή του ορθού λόγου του, ενός λόγου αδιάβλητου και φερέγγυου, καταφέρνει να αφήνει την ζωή να αναβλύζει με ανιδιοτέλεια και ευγένεια.
Δίκτυο σταθερό στην ανάσχεση και στην συνεχή ανάδυση. Αντίθετο της φλυαρίας και της αδολεσχίας. Με μια γλώσσα προικισμένη από ασύλληπτη ευθύτητα και κυριολεξία, τεκμήριο της πνευματικής του δύναμης και ζωντάνιας. Διαρκώς παρών με τις ενέργειές του, όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου στέκεται στο ύψος της ευθύνης που έχει αναλάβει απέναντι στην Πόλη. Μαχόμενο την καθημερινώς επιβαλλόμενη Θεσμική έλλειψη φαντασίας και απουσίας σκέψης. Ζωτικότητα, συλλογικότητα, συνθετότητα, λυρισμός, αφιερωμένα στους κύκλους του Λόγου και του Χρόνου.
Δίκτυο Λόγου και Πράξης με το βλέμμα και την εμμονή του, προσηλωμένα στις αισθητικές του αξίες, απέναντι σε όλους τους αφασικούς παπαγάλους και τα αμαθή παγόνια, που το μόνο που παράγουν και διαχέουν αφειδώς στην Πόλη-Αγορά της Ξάνθης είναι η ανισότητα.
Σήμερα λοιπόν εδώ, στον ζωοφόρο χώρο του Δικτύου Λόγου και Πράξης, στο Θεατράκι της Ζωής ένα σύμβολο αρμονίας και ψυχικής γαλήνης, αισθάνομαι πολύ χαρούμενος που η Λάχεσις επέλεξε εμένα να είμαι απέναντι σε αυτήν την σωματική, ψυχική, πνευματική πραγματικότητα, που ακόμα συνεχίζει να προκαλεί χωρίς να παραδίνεται αμαχητί στην φθορά. Ο Θωμάς επιδόθηκε στην τέχνη του με πληθωρική ενεργητικότητα. Παντού ξεχειλίζει η νοσταλγία. Ακριβείς ενθυμήσεις ανάμεσα σε χρόνους και τόπους. Ο αναγνώστης διαβάζει τις εξομολογήσεις τους, τα βάσανα και τις ελπίδες τους, τους φόβους και τα όνειρά τους. Ο Θωμάς πάντα ιδιαίτερα οικείος. Σταθερή παρουσία στον λόγο και στην πράξη, στην σφαίρα του δημοσίου και του ιδιωτικού, στην καθημερινότητα.
Ανεξάντλητος, χαμηλών τόνων, ειλικρινής, αγγίζει καλά τις κρυμμένες χορδές της ψυχής όλων μας γίνοντας συνάμα ο διαμεσολαβητής των ονείρων μας. Στα έργα του αποκαλύπτεται η πολυπλοκότητα της δημιουργικής διαδρομής του καθώς και η συναισθηματική δύναμη του, που λειτουργεί σαν συνδετικός κρίκος. Έργα που κρύβουν μέσα τους βαθύ στοχασμό. Έργα που τα διακρίνει η λιτότητα και η διακριτική αρμονία. Κείμενα και φωτογραφίες, δουλεμένα με πολύ κόπο και προσοχή, στιγμές, συνάξεις, να αποτελούν αναμνηστικό υλικό αγάπης. Ένας μοναδικός συνδυασμός γνώσης, που δίνει σε όλους μας μια αίσθηση του παρελθόντος αποκαλύπτοντας μικρές ή μεγάλες δόσεις αλήθειας.
Ο Θωμάς είναι ένας πραγματικός κρατήρας ενεργού ηφαιστείου. Αναζητώντας και βρίσκοντας πρωτότυπους δημιουργικούς τρόπους κατάφερε να αφηγηθεί τις εμπειρίες της Πόλης-Αγοράς της Ξάνθης και να επουλώσει σε κάποιο βαθμό τα τραύματά της. Υπομονή και ζήλος στρατευμένα σε κάθε είδους εξερεύνηση. Γνήσιος ερασιτέχνης, φεύγει συνεχώς από τα καλούπια μιας ορισμένης πειθαρχίας για να ακολουθήσει πορεία δική του. Ένα αδιάκοπο παιχνίδι με τις ξεχασμένες και παραμερισμένες φωνές του παρελθόντος, που κατάφερε να δώσει στον τόνο τους μια καινούργια, ριζικά διαφορετική διάσταση.
Μια συγγραφική φωνή που γνωρίζει πώς να απομακρύνεται από το τετριμμένο, πώς να γειώνει την ιστορία στην ανθρώπινη περίπτωση. Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Θωμά, είναι η αριστοτεχνική μείξη ντοκουμέντων, με την βαρύτητα της χρήσης αρχειακού υλικού. Πάντα επίκαιρος, συνδυάζοντας την οξυδέρκεια του στοχαστή της ανθρώπινης ιστορίας, με την δύναμη της θέλησης. Ακούραστος, πρωτοπόρος, με το ασίγαστο πάθος του. Πάθος για την αναζήτηση της αλήθειας. Ένας μαέστρος της πολυσύνθετης δομής. Χάρισμά του να αναδεικνύει την αλήθεια με επιχειρήματα που πείθουν με την ειλικρίνεια και την ζωντάνια τους.
Η πειραματική διάθεση, η εναλλαγή ύφους και η ποικιλία των ειδών συνηγορούν στην γνήσια ερευνητική-συγγραφική αγωνία, ενάντια στην λήθη. Αποτελεί ένα περιζήτητο ναρκοπέδιο γνώσης και μνήμης, με έναν λόγο λαϊκό, αληθινό, όχι αποστειρωμένο. Ο Θωμάς ανήκει στη κατηγορία των σημαντικών δημιουργών, που αφήνουν το αποτύπωμά τους στον αιώνα που διασχίζουν. Είναι ανάμεσα στις λίγες σταθερές που έχουν απομείνει σε αυτήν εδώ την πόλη. Ένα θέλγητρο, ένας προσανατολισμός, ένας αληθινός μάρτυρας της εποχής του. Γραφή απαιτητική σε πολύ-επίπεδη σύνθεση.
Αντιλαμβάνεται θαυμάσια την εποχή που δουλεύει. Κρατά σε εγρήγορση τον αναγνώστη-ακροατή του, καθώς το ενδιαφέρον ανανεώνεται διαρκώς με νέα ερεθίσματα. Συνιστά μία μοναδική και ουσιαστική προσπάθεια αναστοχασμού πάνω στην τοπική ιστορία.
Με ειλικρινή διάθεση και πρωτίστως με βιωματική γνώση, παραμένει αστείρευτη πηγή πληροφοριών. Ένας από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς και δημοφιλείς συγγραφείς-ερευνητές της εποχής του. Εμπνέει και εμπνέεται από την φιλοσοφία της Πόλης-Αγοράς της Ξάνθης, συνδυάζοντας τις ιστορικές αξίες της με την έντονη αγάπη του για τις νέες αλλά και τις κλασικές γραμμές της. Ο βαθύς ο ποταμός τρέχει και δεν ακούγεται.
Ακατάβλητος, πάντα πρόθυμος για ταξίδια στην ιστορική μνήμη. Ανοίγει τα παράθυρά μας, για να ακούμε τον άνεμο στην Πόλη-Αγορά της Ξάνθης. Συναισθηματική δύναμη και σφικτή αφήγηση, απολαυστικά διατυπωμένη. Στον καιρό της φθοράς και της αποσύνδεσης, μια ακόμη προσφορά ψυχής για μοναδικές στιγμές τοπικής ιστορίας, από έναν προσεκτικό και διακριτικό παρατηρητή.
Ένας χείμαρρος που ξετυλίγει τη ζωή μιλώντας με μια ξεχασμένη ευθύτητα, στον δρόμο της επιστροφής στις ρίζες της γνησιότητας. Διψασμένος για εξερεύνηση ταξιδιώτης, ακολουθεί δυσδιάκριτα μονοπάτια, περιπλανιέται και πατάει απροσπέλαστα μέρη, ξυπνάει και ανακατεύει μνήμες, πολέμιος του αυταρχισμού, υμνητής της ελευθερίας, ευαίσθητος καταγραφέας προσδοκιών, προικισμένος με ακαταδάμαστη ενέργεια, ιχνηλάτης του οδυνηρού εικοστού αιώνα, μάστορας στο να συνδυάζει ζωντανά δραματικότητα και ιστορικές πληροφορίες. Με τον Θωμά, ηλικιακά μας χωρίζουν αρκετά χρόνια, όμως επιλέξαμε να έχουμε ένα θεμελιώδες κοινό σημείο στο διάβα μας πάνω στην γη: προτιμήσαμε να έχουμε δίκιο στη σκιά, παρά να λαθεύουμε στο φώς.
Θωμά μου σε ευχαριστώ για ακόμη μια φορά
Μιχάλης Σπανίδης
