Ίσως αυτές τις μέρες κορυφώνεται ο «πόλεμος της γενιάς μας». Και το δημοψήφισμα είναι σαφές ότι θα είναι καθοριστικό να κρίνει την μοίρα της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.
Ας προσπαθήσουμε να δούμε με την «νηφαλιότητα» που οι πολιτικοί μας επισημαίνουν – αλλά δεν ακολουθούν αυτοί – ποια είναι η πραγματικότητα. Που είναι η αλήθεια?
Στην Ελλάδα τελευταία ισχύει το ανεπανάληπτο «ο καθένας πιστεύει στην αλήθεια που τον βολεύει». Είναι οι λεγόμενοι «ζωτικοί μύθοι». Ο ζωτικός μύθος όμως δεν συνιστά απαραίτητα και αλήθεια.
Η κυβέρνηση κέρδισε τις εκλογές με υποσχέσεις που δεν είχαν καμιά απολύτως ελπίδα να υλοποιηθούν (θα μου πείτε και άλλοι το είχαν κάνει πριν και δεν θα έχετε άδικο), αλλά γεννούσαν την ελπίδα σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων που βίωναν με τραγικό τρόπο την κρίση ότι υπάρχει και γι αυτούς ελπίδα. Έτσι ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με μερικά σωστά επιχειρήματα, όπως η μη βιωσιμότητα του χρέους, τα αρνητικά αποτελέσματα μιας μακρόχρονης και υπερβολικής λιτότητας, στα οποία βρήκε στην αρχή καλοπροαίρετους, συνήθως, συμμάχους εντός και εκτός συνόρων. Και κυρίως μια αντιπολίτευση σιωπούσα. Κατάφερε όμως να τα καταστρέψει όλα με ένα απίθανο μείγμα αλαζονείας και τη διπλωματική ευελιξία ενός ελέφαντα. Όταν καταφέρνεις να ενώσεις τις 18 χώρες της ευρωζώνης εναντίον σου, κυρίως σε επίπεδο υπουργών οικονομικών, αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα που θα γραφεί στην ιστορία. Εμείς μόνον έχουμε το δίκιο και όλοι οι άλλοι μας εχθρεύονται? Κάπως έτσι ξεκινάει η παράνοια. Να βρισκόμαστε σήμερα διχασμένοι ανάμεσα σε ένα ΟΧΙ ή ένα ΝΑΙ? Ανάμεσα σε ψέματα αλλά και αλήθειες. Ποιος θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αλήθεια την διαφορά? Το ερώτημα τίθεται και δεν περιμένει απάντηση: Θέλουν άραγε να γνωρίζουμε? Είναι η Ευρώπη που μας φταίει ή βολεύει κάποιους να την δαιμονοποιούν ?
«Χρειαζόμαστε την Ευρώπη. Και μην θεωρήσετε πως έχουμε εδώ απλά μια διακήρυξη πεποιθήσεων. Για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τα κράτη-έθνη δεν μπορούν πια να αντισταθούν στις επελάσεις της οικονομικής σφαίρας. Όσο κι αν δεν το παραδέχονται, οι ηγέτες τους δεν είναι πλέον σε θέση να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Αρκεί λίγη διαύγεια για να κατανοήσει κανείς πως ξεχωριστά ποτέ δεν πρόκειται να κατορθώσουν να ρυθμίσουν τις αγορές, να ελέγξουν τα χρηματοοικονομικά, να αντισταθούν στην κλιματική υποβάθμιση, να επιλύσουν τις κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις… Φυσικά δεν φτάσαμε εκεί απλά λόγω της «δύναμης των γεγονότων». Η συλλογική ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών είναι μεγάλη. Αν μην τι άλλο, δεν κατόρθωσαν να εκτιμήσουν σε ποιο βαθμό ήταν αποσταθεροποιητική η παγκοσμιοποίηση. Απορροφημένοι από τις «εσωτερικές υποθέσεις» τους, δεν θέλησαν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία που πρόσφερε η δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου ώστε να επεκτείνουν ανάλογα και την κοινή πολιτική τους δράση….».
Μπορεί να συμφωνήσει κανείς με τα παραπάνω ή να διαφωνήσει?
«Εφόσον επιθυμούμε να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, να αναπτύξουμε τις δημοκρατίες μας, να υπερασπιστούμε τις ιδέες της δικαιοσύνης και της κοινωνικής προστασίας, να αποτρέψουμε το σάρωμα του πολιτισμού μας από την παγκοσμιοποίηση, χρειάζεται να δώσουμε την μάχη στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Διότι θα πρόκειται ασφαλώς περί μάχης. Οι σημερινές κατηγορίες κατά της Ευρώπης είναι δικαιολογημένες. Είναι αλήθεια πως η πολιτική λιτότητας δεν απαντάει στην κρίση. Η κριτική στα ελλείμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι σωστή. Αλλά έλεος, ας ανοίξουμε τα μάτια! Το να θεωρεί κανείς πως υπάρχει εθνική λύση είναι παράλογο. Μόνο μέσω της Ευρώπης μπορούμε να συνεχίσουμε να ελέγχουμε τις ζωές μας.».
Χρειάζεται ειλικρίνεια και έλλειψη φανατισμού για να κρίνεις την ορθότητα όσων αναφέρει. Ψάχνω αλήθεια ένα ορθολογικό αντίλογο. Προσπαθώ να καταλάβω ποιος είναι ο εκφραστής των παραπάνω, όχι για να κατανοήσω τι λέει. Αλλά για να δεχτώ την αλήθεια ή την σκοπιμότητα των όσων λέει. Δεν μ’ ενδιαφέρει να απαντήσω κριτικά. Θέλω να ξέρω για να μπορώ να ερμηνεύσω την αλήθεια του ή το ψέμα. Αυτό συνιστά παράνοια. Και είναι καθολικό σύμπτωμα της εποχής μας.
«Το πρόβλημα δεν είναι να εξουδετερώσουμε την Ευρώπη, αλλά εκείνους που την ελέγχουν. Μην αφήνετε να σας εξαπατούν, δεν πρόκειται να βγούμε από τον οικονομικό μαρασμό δια της επιστροφής στο κράτος-έθνος. Μην απογοητεύεστε. Κάνοντάς το, εγγυάσθε πως θα χάσουμε κάθε δυνατότητα επίδρασης στον κόσμο. Η Ευρώπη επέτρεψε την απίστευτη πρόοδο του ανθρωπίνου πολιτισμού. Στον ίδιο γεωγραφικό χώρο που παρήγαγε ολέθριους πολέμους και απαίσιους ολοκληρωτισμούς, η προοπτική του πολέμου εξαλείφθηκε από το πολιτικό φαντασιακό. Πρόκειται περί μοναδικής κατάκτησης· αλλά δεν αρκεί.»
Βρισκόμαστε σε μια ρευστή κατάσταση, με ασαφή κατάληξη. Αλλά επαφίεται σε εμάς να αποφασίσουμε την κατάληξή της. Η Ευρώπη δεν είναι μόνο μνημόνια και μέτρα. Δεν είναι μόνο τοκογλύφοι – δανειστές και λεφτά. Η Ευρώπη είναι η ομαλή και άνετη ζωή που ζήσαμε τα τελευταία 30 περίπου χρόνια. Είναι αυτή που μας διαφοροποίησε από τους Βαλκάνιους γείτονες μας και μας έκανε ισότιμους συνομιλητές με όλους αυτούς που σήμερα θεωρούμε ότι μας στραγγαλίζουν έχοντας κατά νου σκοτεινές προθέσεις. Όλοι αυτοί που σήμερα μιλάνε για την κρίση, για την οικονομία ή την πολιτική, που κυβέρνησαν άμεσα ή έμμεσα αυτήν την χώρα, ξέχασαν τα δισεκατομμύρια που μας πρόσφερε ( εκείνο το πακέτο Ντελόρ το θυμάται κανείς? Με αυτό ξεκίνησαν όλα) αλλά και τους νόμους και τις διαδικασίες να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο και αποτελεσματικότερο κράτος. Να φτιάξουμε την ελληνική κοινωνία καλύτερη, δικαιότερη περισσότερο πλούσια με περισσότερη πρόνοια και φροντίδα στους ασθενέστερους. Μας έδωσε την δυνατότητα να συμμετέχουμε ισότιμα στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα, να ταξιδεύουμε να σπουδάζουμε να ζούμε παντού, με μόνο την επίδειξη της ταυτότητας μας. Να έχουμε ή και σε περισσότερες περιπτώσεις να έχουμε ξεπεράσει τα επιτεύγματα χωρών που άλλοτε φάνταζαν για εμάς μακρινά. Κι εμείς τι κάναμε? Πήραμε όσα λιγότερα μπορούσαμε με μόνο κριτήριο να είναι χωρίς κόπο, εύκολα και γρήγορα ( απλά μια γρήγορη ματιά στην απορροφητικότητα των προγραμμάτων το αποδεικνύει). Ας βάλουμε λοιπόν το χέρι στην καρδιά και ας θυμηθούμε.
- Τις αγροτικές επιδοτήσεις που σήμερα η διακοπή τους θα καταστρέψει ολοκληρωτικά ότι απέμεινε από την ελληνική πρωτογενή παραγωγή
- Τα Ολοκληρωμένα Μεσογειακά Προγράμματα, τα ΚΕΠ και τα ΕΣΠΑ
- Το άφθονο και φθηνό χρήμα που δεν τολμήσαμε να επενδύσουμε επιχειρηματικά αλλά χρησιμοποιήσαμε για βίλλες, ταξίδια και αυτοκίνητα ( θυμάται κανείς άραγε τα επιτόκια των 35-40% σήμερα που διαμαρτύρεται για τα επιτόκια του 5-6 %?. Θυμάται κανείς αν υπήρχαν στεγαστικά δάνεια αν δεν ήσουν Δημόσιος Υπάλληλος? )
- Οι δρόμοι μας και όλα τα έργα υποδομών που μόνο με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν
- Τα φτηνά εισαγόμενα προϊόντα που κάποτε βλέπαμε και ζηλεύαμε σε όσους συγγενείς μας επέστρεφαν από την Ευρώπη
- Το κτηματολόγιο (άσχετα που το κατασπαταλήσαμε και ακόμη δεν ολοκληρώθηκε)
- Οι Νόμοι και η Δημόσια Διοίκηση που έγινε αποτελεσματικότερη και δικαιότερη
- Η άρση των περιορισμών και των ανισοτήτων σε ομάδες συμπολιτών μας που βρίσκονταν σε αποκλεισμό
Όλα αυτά που έγιναν και ποτέ δεν προσέξαμε πως δίπλα τους είχαν μια μικρή μπλε πινακίδα με κίτρινα αστέρια σε κύκλο. Ποτέ δεν προσέξαμε ότι αυτά τα αστέρια ήταν 11 κι ένα από αυτά αντιπροσώπευαν την Ελλάδα μας. Ποτέ δεν καταλάβαμε πως η Ευρώπη δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ομάδα κρατών όπου υπάρχει περισσότερη ελευθερία από οπουδήποτε αλλού, περισσότερη Δημοκρατία από οπουδήποτε αλλού, περισσότερη συμμετοχή στην μόρφωση από οπουδήποτε αλλού, περισσότερη κοινωνική προστασία και πρόνοια από οπουδήποτε αλλού, περισσότερη προκοπή και ανάπτυξη από οπουδήποτε αλλού. Οι κανόνες που έχει και συνήθως μας «ενοχλούν» είναι για να προστατευθούν οι αδύνατοι και όχι οι δυνατοί. Οι δυνατοί δεν έχουν ανάγκη προστασίας . Αναρωτήσου γιατί όσοι κυβέρνησαν και μας κυβερνούν ποτέ δεν είπαν την αλήθεια. Παρά μόνο έριχναν όλα τα κακά της δικής τους ανεπάρκειας στην Ευρώπη. Γιατί του βόλευε να λένε και να κάνουν μόνο αυτά που εξυπηρετούσαν τους ίδιους και την πολιτική τους πελατεία. Γιατί απωλέσαμε τόσες ευκαιρίες καταστρέφοντας αντί να αναπτύξουμε, την επιχειρηματικότητας μας , στον πρωτογενή τομέα (γεωργία και κτηνοτροφία που καταστρέψαμε όχι μόνο από κακές ευρωπαϊκές πολιτικές), στην μεταποίηση (κάποτε ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας ήταν από τους καλύτερους στην Ευρώπη), στον τουρισμό (τι να πούμε για αυτό? Φτάσαμε να παρακαλάμε τριτοκοσμικούς τουρίστες φτηνών διακοπών), στην Παιδεία ( ο πολιτιστικός φάρος της Ευρώπης έχει τα χειρότερα πανεπιστήμια και τα καλύτερα μυαλά μας μεταναστεύουν και διδάσκουν στα καλύτερα ξένα?), στην Υγεία ( οι καλύτεροι γιατροί μας στα μεγαλύτερα Νοσοκομεία του κόσμου. Μόνο στην κρίση πόσοι έφυγαν?)
Δεν θέλουμε να είμαστε πουθενά αλλού γιατί οπουδήποτε μας πάνε θα είμαστε χειρότερα. Εκεί που κάποιοι θέλουν να μας επιστρέψουν με μόνη αιτιολογία μια πλαστή αξιοπρέπεια , έχει μόνο φτώχεια και αυθαιρεσία, μόνο βία και δυστυχία. Μας το λένε αφού εξασφάλισαν τα χρήματα τους στην Ευρώπη και φλερτάρουν με την Δραχμή
Θέλουμε να είμαστε στην Ευρώπη γιατί εμείς είμαστε απλά η Ευρώπη. Τίποτε άλλο δεν αξίζει περισσότερο
Άρης Σαββίδης
Μέλος Παν.Επιτροπής στο ΠΟΤΑΜΙ
Υ.Γ. Το απόσπασμα είναι από άρθρο του Daniel Cohn-Bendit στις 24/3/2015 με τίτλο OUVREZ VOS YEUX (Ανοίξτε τα μάτια σας, να δείτε).
